Nguy cơ tai nạn từ điểm mù của xe tải, xe container

Điểm mù của ô tô là một trong những yếu tố gây mất an toàn, tiềm ẩn nhiều nguy cơ có thể dẫn đến tai nạn. Ảnh minh họa.

Điểm mù – hiểm họa thầm lặng

Trong hoạt động vận tải hàng hóa, xe tải và xe container là phương tiện phổ biến trên nhiều tuyến đường. Tuy nhiên, đặc điểm kích thước lớn của các loại xe này tạo ra những vùng không thể quan sát được, thường được gọi là điểm mù.

Theo Cục Cảnh sát giao thông (CSGT), Bộ Công an, điểm mù là khu vực xung quanh xe mà người điều khiển không thể quan sát bằng mắt thường hoặc qua hệ thống gương chiếu hậu. Đây là yếu tố có thể dẫn đến các vụ va chạm hoặc tai nạn, đặc biệt khi phương tiện nhỏ di chuyển gần xe tải, xe container.

Đối với xe đầu kéo và xe container, điểm mù xuất hiện ở nhiều vị trí như phía trước đầu xe (khoảng 2 –4 mét), phía sau (3 –10 mét), hai bên hông xe và khu vực ngay dưới gương chiếu hậu. Một số dòng xe có thiết kế khoang máy lớn, như xe container nhập khẩu từ Mỹ, còn có thêm hai điểm mù so với cấu hình thông thường, nâng tổng số điểm mù lên sáu vị trí.

Thực tế giao thông ghi nhận một số vụ tai nạn có liên quan đến điểm mù của các phương tiện cỡ lớn.

Ngày 25/10/2024, trên đường Nguyễn Đức Thuận (Hà Nội), một xe tải khi chuyển hướng đã tạt đầu một xe sedan đang đi thẳng. Chiếc xe con bị ép vào dải phân cách và bị kéo đi một đoạn. Vụ việc không gây thương tích nhưng đoạn video ghi lại tình huống đã thu hút sự chú ý trên mạng xã hội.

Tối 19/7/2024 tại Tiền Giang (nay thuộc tỉnh Đồng Tháp), một phụ nữ điều khiển xe máy trên đường Ấp Bắc bị xe container cùng chiều va chạm và tử vong tại chỗ. Theo thông tin ban đầu, xe máy di chuyển gần đầu kéo đúng thời điểm xe lớn chuyển hướng, thuộc tình huống dễ phát sinh va chạm do lọt vào vùng điểm mù phía trước bên phải.

Ngày 6/4/2024 tại Bắc Giang (nay thuộc Bắc Ninh), xảy ra hai vụ tai nạn liên tiếp liên quan đến xe đầu kéo, khiến hai người tử vong. Một vụ tại ngã tư thị tứ Bảo Sơn khi xe đầu kéo va chạm với người đi xe đạp cùng chiều; vụ còn lại trên quốc lộ 37 liên quan đến người điều khiển xe máy.

Theo phân tích, nguyên nhân các vụ tai nạn liên quan đến điểm mù thường đến từ cả hai phía. Về phía tài xế, họ không thể bao quát toàn bộ không gian xung quanh xe, đặc biệt ở những điểm đã nêu ở trên. Còn người đi đường, mà chủ yếu là người điều khiển xe máy, xe đạp, lại thiếu kiến thức về điểm mù, dẫn đến việc di chuyển quá gần xe tải mà không biết mình đang ở vùng nguy hiểm.

Không ít người vô tình đi sát bên hông xe tải, vượt phải trong khi xe lớn đang bật xi-nhan rẽ trái, hoặc dừng ngay phía trước đầu xe đầu kéo - nơi mà tài xế hoàn toàn không thể nhìn thấy. Tâm lý chủ quan, vội vàng hoặc thiếu quan sát chính là những yếu tố góp phần biến điểm mù thành nguy cơ gây tai nạn nghiêm trọng.

Ngay cả những tài xế đã qua đào tạo chuyên nghiệp cũng không tránh khỏi sai lầm. Một số người thiếu kinh nghiệm hoặc chủ quan, điều khiển xe ở tốc độ cao, chở hàng quá tải khiến quãng đường phanh kéo dài, khi gặp tình huống bất ngờ không kịp xử lý. Việc chuyển hướng thiếu quan sát, không điều chỉnh gương đúng cách hay không sử dụng thiết bị hỗ trợ cũng khiến điểm mù trở thành điểm chết.

Khác với xe con, vị trí lái xe trên xe đầu kéo nằm cao, tầm nhìn về phía trước và hai bên bị hạn chế do cấu tạo xe dài và cao. Dù được trang bị gương chiếu hậu, tài xế vẫn khó có thể bao quát toàn bộ khu vực xung quanh, đặc biệt trong điều kiện đường hẹp, đông phương tiện hoặc tại các nút giao phức tạp.

Bên cạnh yếu tố con người và thiết kế phương tiện, hạ tầng giao thông cũng là một phần nguyên nhân khiến các vụ tai nạn liên quan đến điểm mù gia tăng. Nhiều tuyến đường hiện nay chưa có làn riêng cho xe trọng tải lớn và phương tiện thô sơ. Đèn tín hiệu giao thông không tách làn, không có biển cảnh báo tại các điểm giao cắt nguy hiểm khiến các phương tiện phải chen chúc di chuyển cùng lúc, tạo áp lực quan sát rất lớn cho tài xế xe tải.

Ngoài ra, không thể không nhắc đến yếu tố công nghệ. Trong khi các nước phát triển đã phổ biến việc trang bị camera 360 độ, cảm biến điểm mù, radar sau xe... thì tại Việt Nam, phần lớn xe tải, xe container vẫn chưa có những thiết bị này. Một số tài xế thậm chí còn tháo bỏ gương cầu lồi do vướng tầm nhìn hoặc đơn giản là không quen sử dụng.

Tai nạn từ điểm mù không đơn thuần là một va chạm kỹ thuật. Hậu quả mà nó gây ra thường là nghiêm trọng: Tử vong tại chỗ hoặc thương tích nặng. Nạn nhân phần lớn là người đi xe máy, xe đạp hoặc người đi bộ - những đối tượng yếu thế trong hệ thống giao thông. Họ không chỉ chịu tổn thất về sức khỏe, tính mạng mà còn để lại gánh nặng cho gia đình. Trong khi đó, tài xế cũng phải đối diện với ám ảnh tinh thần và trách nhiệm pháp lý kéo dài.

Hiện trường vụ tai nạn khiến một người tử vong vì đi vào điểm mù của xe container. Ảnh minh họa.

Khuyến cáo từ Cục Cảnh sát giao thông

Để giảm thiểu tai nạn do điểm mù gây ra, Cục Cảnh sát giao thông đã đưa ra loạt khuyến cáo quan trọng, nhấn mạnh trách nhiệm từ cả phía người điều khiển phương tiện nhỏ và tài xế xe tải, container.

Đối với người đi xe máy, xe đạp, xe thô sơ, cần tuyệt đối tránh đi quá gần hoặc lưu thông song song với xe tải, container - đặc biệt là ở làn bên phải hoặc khi xe lớn đã bật tín hiệu rẽ.

Khi dừng chờ đèn đỏ, cần giữ khoảng cách an toàn với phần đuôi và hông xe. Đồng thời, nên hạn chế để người già và trẻ nhỏ đi gần các phương tiện cỡ lớn vì nguy cơ bị hút vào gầm xe là rất cao.

Khi vào đoạn cua, đường cong hoặc điểm giao cắt, người điều khiển phương tiện nhỏ cần giảm tốc độ, chủ động nhường đường để tránh va chạm ngoài ý muốn.

Với tài xế xe tải, xe đầu kéo, việc chỉnh gương chiếu hậu đúng cách, ngồi đúng tư thế để mở rộng tầm quan sát là yêu cầu bắt buộc. Tài xế cần sử dụng các thiết bị hỗ trợ như camera sau, cảm biến, gương cầu lồi để kiểm soát điểm mù tốt hơn.

Ngoài ra, phải quan sát kỹ lưỡng trước khi chuyển hướng hay lùi xe, giảm tốc độ khi đi qua khu dân cư và duy trì khoảng cách an toàn với các phương tiện nhỏ hơn. Hạn chế di chuyển vào nội đô giờ cao điểm cũng là cách giảm áp lực và rủi ro tai nạn.

Điểm mù là nguy cơ có thể kiểm soát bằng ý thức và hành động đúng. Mỗi người tham gia giao thông, dù điều khiển xe lớn hay nhỏ, đều có thể góp phần giảm thiểu tai nạn nếu hiểu và tránh xa những vùng nguy hiểm vô hình.

Hà Linh