Ngân hàng số CAKE mở rộng vòng tròn tài chính toàn diện
Việt Nam đang có những bước tiến dài trong nỗ lực thực hiện chiến lược Quốc gia thúc đẩy tài chính toàn diện, trong đó có sự đóng góp đáng kể từ công nghệ và những mô hình cung ứng dịch vụ tài chính mới, đặc biệt như mô hình của ngân hàng thuần số Cake by VPBank (Cake).
Tài chính được mở rộng
Trên thế giới có trên 55 quốc gia đã cam kết hướng tới tài chính toàn diện, trên 60 quốc gia đã khởi động hoặc đang phát động chiến lược tài chính toàn diện cấp quốc gia. Tại Việt Nam, Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia năm 2025 tầm nhìn 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào năm 2020, hiện các cơ quan nhà nước đang chuẩn bị tổng kết cho giai đoạn đầu tiên.
Con số đạt được trong giai đoạn đầu này là khá ấn tượng. Theo đó, có khoảng 87% người trưởng thành đã có tài khoản thanh toán, tăng so với mức 31% trong giai đoạn 2015-2017 và vượt qua mục tiêu 80% theo kế hoạch trên.
Việt Nam có những bước tiến lớn trong việc thúc đẩy tài chính toàn diện, bà Nguyễn Thùy Dương, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty EY Việt Nam, đánh giá trong cuộc hội thảo về tài chính toàn diện vào cuối tháng 11/2024. Việt Nam xếp vị trí thứ 3 trong khu vực ASEAN (chỉ sau Singapore, Thái Lan), xếp thứ 14 trên thế giới, trong bảng xếp hạng Chỉ số Tài chính toàn diện toàn cầu năm 2024 của Principal Financial Group.
Chưa khi nào các dịch vụ tài chính truyền thống như chuyển tiền, thanh toán ngày nay lại dễ dàng đến thế. Không chỉ thời gian mở tài khoản, mà ngay cả việc nộp hồ sơ vay khoản nhỏ chỉ còn tính bằng phút. Không dừng lại ở dịch vụ ngân hàng truyền thống, các dịch vụ tài chính mới cũng bắt đầu xuất hiện, từ bảo hiểm cho đến quản lý tài sản như hoạt động đầu tư.
Điện thoại thông minh cùng sự phát triển về công nghệ được cho là nguyên nhân giúp vòng tròn tiếp cận tài chính toàn diện được mở rộng. Trong bối cảnh sự góp mặt ngày càng năng nổ của các mô hình cung ứng dịch vụ tài chính, bao gồm các tổ chức tín dụng truyền thống, các công ty fintech và cả những mô hình mới chưa từng có trước đây là ngân hàng thuần số.
Sự đa dạng và nổi trội của các mô hình này ứng với từng giai đoạn trong thời gian qua. Cách đây một thập kỷ là sự tăng tốc của các công ty tài chính cho vay tiêu dùng phục vụ cho nhóm đối tượng khách hàng “dưới chuẩn” của ngân hàng truyền thống. Sau này, cuộc chơi hoàn toàn thay đổi với sự xuất hiện của những mô hình fintech cho đến ngân hàng số.
Ngân hàng số là mô hình mới nhất, nhưng bước đầu cho thấy sự ấn tượng và thành công trong việc mở rộng tiếp cận dịch vụ tài chính. Chẳng hạn như ở trường hợp của ngân hàng số Cake, số lượng người dùng nhanh chóng đạt 3 triệu trong 2 năm đầu tiên khi ngân hàng số này bắt đầu hoạt động, sau đó tăng lên 4,1 triệu năm 2023 và gần 5 triệu trong năm 2024. Tổng hồ sơ đăng ký tiêu dùng trung bình 400.000 mỗi tháng, một con số đáng kể xét trong mô hình ngân hàng thuần số ở Việt Nam.
Một trong những lý do giải thích cho sự tăng trưởng nhanh là vì ngân hàng số này tập trung đáp ứng nhu cầu của nhóm khách hàng mục tiêu với nhiều sản phẩm và dịch vụ tài chính dễ tiếp cận, với hệ sinh thái gồm nhiều dịch vụ khác (ứng dụng gọi xe, viễn thông, giải trí…). Không cần đến chi nhánh vật lý, Cake hoạt động 100% trực tuyến và cung cấp nhiều dịch vụ miễn phí hoàn toàn. Khách hàng chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh có kết nối mạng và căn cước công dân, là có thể tiếp cận dải sản phẩm toàn diện từ mở tài khoản thanh toán, đến tiết kiệm, cho đến thẻ tín dụng, vay tiêu dùng, mua trước trả sau… và cả liên kết đầu tư chứng chỉ quỹ. Người dùng Cake cũng sử dụng ứng dụng nhiều lần, với tỷ lệ khách hàng thường xuyên lên đến 95% đối với các dịch vụ tài chính cơ bản (financial basis).
Ngân hàng số đẩy nhanh tiến độ tài chính toàn diện
Mặc dù có bước tiến lớn trong thời gian qua, nhưng Việt Nam vẫn còn khoảng trống đáng kể về khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính đúng và đủ. Chẳng hạn, khảo sát của EY Việt Nam cho thấy trong nhóm đối tượng “chưa tiếp cận dịch vụ ngân hàng”, 42% người được hỏi trả lời đã từng sử dụng các dịch vụ không chính thống như vay người quen, vay nóng, chơi hụi... trong vòng một năm trở lại đây. Một đối tượng khác là nhóm các doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh gia đình cũng gặp khó khăn khi vay vốn, vì không có tài sản thế chấp hoặc dữ liệu tín dụng không đầy đủ.
Điều này cho thấy thị trường còn rất nhiều điều cần phải làm dù đạt được những kết quả ấn tượng đầu tiên. Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước trong những cuộc họp về chủ đề này, đều nhấn mạnh bốn trụ cột giúp mở rộng vòng tròn gồm hành lang pháp lý, đổi mới mô hình cung cấp dịch vụ tài chính, giáo dục nhận thức về tài chính và ứng dụng công nghệ số.
Trên thực tế, điểm khó khăn lớn nhất với các nhà cung cấp dịch vụ tài chính được cho là gánh nặng chi phí, vì quy mô giao dịch từ nhỏ đến rất nhỏ, dẫn đến chi phí giao dịch lớn. Ngoài ra, việc đáp ứng số lượng giao dịch rất lớn cũng là một bài toán không nhỏ đối với hệ thống giao dịch, với mục tiêu đảm bảo giao dịch thông suốt, an toàn và nhanh chóng.
Hiện nay, cơ hội đột phá đến từ sự phát triển nhanh của công nghệ và sự bắt nhịp nhanh chóng của chính các tổ chức tín dụng, từ truyền thống đến hiện đại như ngân hàng số. Trong số này, ngân hàng số như Cake là nhân tố nổi bật mang đến nhiều cơ hội đẩy nhanh tốc độ mở rộng vòng tròn tài chính toàn diện trong giai đoạn tới, vì có những ưu điểm lợi ích về chi phí, khả năng mở rộng và đáp ứng dịch vụ nhanh.
Chẳng hạn, Cake hiện đang có thế mạnh khi làm chủ nhiều công nghệ khác nhau, như eKYC (định danh điện tử), Open Banking (dịch vụ ngân hàng mở - giúp tích hợp thêm các dịch vụ tài chính từ các bên khác), core-card trên đám mây (giúp đẩy nhanh tốc độ thanh toán thẻ, tối ưu chi phí, tùy biến linh hoạt, đáp ứng nhanh nhu cầu khách hàng); cho đến ứng dụng AI trong toàn bộ quy trình hoạt động (từ đăng ký, xét duyệt cho đến thực hiện dịch vụ…).
Sở hữu nhiều điểm mạnh về công nghệ, mô hình ngân hàng thuần số như Cake có ưu điểm là kết hợp giữa một định chế tài chính truyền thống cũng như sự nhanh nhạy của các fintech, từ đó không chỉ đáp ứng đầy đủ nhu cầu tài chính cho những khách hàng dưới chuẩn, mà còn có cơ hội để góp phần đáng kể phổ cập tài chính tiêu dùng thông minh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhờ những dịch vụ tài chính khác.
Ngân hàng thuần số còn rất mới mẻ không chỉ với Việt Nam mà ngay cả thế giới. Tại Việt Nam, Cake là đơn vị hiếm hoi lọt vào top 5% ngân hàng số hoạt động hiệu quả trên toàn cầu. Doanh thu bình quân trên mỗi người dùng năm 2024 gấp 3 lần so với năm 2023. Vòng tròn tài chính toàn diện vì thế được kỳ vọng sẽ mở rộng nhanh hơn với sự góp mặt của những mô hình đáp ứng được nhu cầu thực tế của thị trường.