Nga không nghe tối hậu thư, Mỹ chốt ngày xé INF

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ, bà Andrea Thompson phụ trách vấn đề kiểm soát vũ khí và an ninh quốc tế hôm 16/1 đã chính thức thông báo về việc Mỹ rút khỏi INF với các thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Theo thông tin từ bà Thompson, thời gian ấn định là ngày 2/2 tới. Bà Thompson nhấn mạnh, các cuộc đàm phán với Nga là vô tác dụng và Mỹ cần phải có hành động quyết liệt hơn.

Tại phiên họp với NATO, bà Thompson cho biết, nỗ lực yêu cầu Nga tuân thủ các quy định trong INF nhằm duy trì thỏa thuận này đã thất bại. "Nga đã có những quan điểm rất đáng thất vọng. Họ liên tiếp vi phạm INF, trong khi Moscow cũng không nêu rõ sẽ có điều chỉnh thế nào với hiệp ước này trong tương lai".

Tổng thống Trump và Tổng thống Putin đang có những mâu thuẫn sâu sắc về vấn đề hiệp ước INF

Thông tin từ Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Andrea Thompson đưa ra chỉ một ngày sau khi cuộc đàm phán giữa phái đoàn Nga và Mỹ nhằm nỗ lực cứu vãn INF đã thất bại ở Geneva (Thụy Sĩ). Tại cuộc đàm phán này, theo thông tin từ RT, thứ diễn ra duy nhất là hai bên tiếp tục chỉ trích lẫn nhau.

Cuộc đàm phán này được diễn ra trong bối cảnh tối hậu thư 60 ngày của Tổng thống Donald Trump dành cho phía Nga đã hết thời hạn. Cụ thể, trong cuối năm 2018, Tổng thống Mỹ đã nhiều lần tuyên bố về việc rút khỏi thỏa thuận INF vì các cáo buộc phía Nga không thực hiện đầy đủ các quy định trong thỏa thuận này.

Nga lập tức bác bỏ và có những chỉ trích ngược lại với Mỹ. Giọt nước tràn ly là sự kiện Nga cho ra mắt phiên bản Kalibr-M có tầm bắn lên tới 4.500 km nhưng được lắp đặt trên các tàu chiến và trang bị cho hải quân Nga. Điều này khiến Washington nổi giận.

Ngoài ra, Mỹ cũng yêu cầu Nga loại bỏ loại tên lửa 9M729 được trang bị trên mặt đất vì có tầm bắn vi phạm với các quy định của INF. Tổng thống Donald Trump cho rằng việc Nga duy trì các loại vũ khí có tầm bắn vi phạm INF đang diễn ra hàng ngày, và đáng ngại hơn khi Nga tìm cách phát triển và trang bị những loại tên lửa ấy trên biển để lách các quy định về INF trên bộ.

Các cuộc hội đàm giữa Mỹ và Nga đã diễn ra nhiều lần xung quanh vấn đề này. Đến ngày 4/12, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đăng đàn phát biểu: "Mỹ khẳng định Nga đã vi phạm hiệp ước và chúng tôi sẽ chấm dứt nghĩa vụ tuân thủ thỏa thuận một cách toàn diện và có thể kiểm chứng nghĩa vụ tuân thủ thỏa thuận sau 60 ngày, trừ trường hợp Nga trở lại tuân thủ thỏa thuận một cách toàn diện và có thể kiểm chứng".

Một vụ phóng tên lửa tấn công

"Những hành động của Nga đã làm suy yếu nghiêm trọng an ninh quốc gia của Mỹ cùng các đồng minh và đối tác. Thật vô lý nếu Mỹ tiếp tục tuân thủ một thỏa thuận hạn chế năng lực đáp trả những vi phạm của Nga", ngoại trưởng Mỹ cáo buộc.

Ông khẳng định Mỹ sẽ không tiếp tục nhượng bộ lợi thế quân sự then chốt này cho các cường quốc đối thủ. Nếu Nga không trở lại tuân thủ INF trước hạn chót 60 ngày, Mỹ sẽ khởi động tiến trình rút khỏi hiệp ước trong vòng 6 tháng.

Mỹ cam kết sẽ không thử nghiệm, sản xuất hay triển khai bất kỳ loại vũ khí nào vi phạm INF trước thời điểm chính thức rời khỏi hiệp ước này.

NHư vậy, dù chỉ mới trôi qua 2/3 thời gian cho tối hậu thư của nước Mỹ, họ đã đưa ra cầu trả lời về việc khẳng định rút khỏi INF. Điều này cho thấy đã không có một động thái nào từ phía Nga để đảm bảo INF được thỏa thuận.

Hiệp ước INF được ký kết năm 1987 giữa Nga và Mỹ, yêu cầu loại bỏ các tên lửa hạt nhân và tên lửa thường tầm ngắn và tầm trung từ 500km đến 5.500km của cả hai quốc gia. Rút khỏi hiệp ước đồng nghĩa với việc Mỹ có thể bắt đầu nghiên cứu và phát triển các tên lửa vốn bị cấm theo INF.

Phản ứng về thông báo mới nhất của Mỹ, Thứ trưởng ngoại giao Nga Sergey Ryabkov bác bỏ cáo buộc cho rằng Nga vi phạm INF. Phái đoàn Nga tại Geneva cáo buộc Mỹ đang "phóng đại tình hình".

Trong một diễn biến liên quan, trả lời phỏng vấn báo chí, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh, Nga không có ý định chạy đua vũ trang với Mỹ, song cảnh báo việc Mỹ rút khỏi INF sẽ kéo theo "hậu quả nặng nề nhất".

Minh Hoàng