Nâng cao quyền năng của phụ nữ trong giảm nghèo:Bài 5: Thay đổi tư duy, nâng tầm vị thế

Không chỉ dừng lại ở việc làm kinh tế, những người phụ nữ ấy đang từng ngày khẳng định "quyền năng kinh tế", trở thành điểm tựa vững chắc, tạo sinh kế bền vững cho hàng trăm lao động nữ tại địa phương.

Hợp tác xã hướng đến dòng nông sản sạch

Tại xã Thư Lâm, nhắc đến bà Nguyễn Thị Cúc, mọi người nghĩ ngay đến một người có công lớn trong thay đổi diện mạo cánh đồng quê hương. Với tình yêu nồng nàn dành cho gốc lúa, "bờ xôi ruộng mật", bà Cúc đã chọn gắn bó cuộc đời mình với nông nghiệp, quyết tâm đưa HTX Kinh doanh dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Thụy Lâm vươn mình mạnh mẽ.

Thành lập từ năm 2016, dưới sự dẫn dắt của bà Nguyễn Thị Cúc, HTX đã mở rộng quy mô sản xuất lên tới 545ha với 105 thành viên. Điều đặc biệt nhất ở địa phương này chính là tư duy "ly nông bất ly hương" thông qua con đường hiện đại hóa. Theo bà Cúc, muốn chị em bớt khổ, muốn nông dân giàu lên, không có con đường nào khác ngoài áp dụng máy móc và khoa học.

Từ suy nghĩ đến hành động là sự nhất quán, bà Cúc đã mạnh dạn đầu tư hệ thống cơ giới hóa đồng bộ, từ máy cấy, máy gặt đến hệ thống máy sấy thóc công nghiệp. Sự chuyển mình này không chỉ nâng cao năng suất mà còn giải phóng sức lao động đáng kể cho phụ nữ - những người vốn bao đời nay chịu cảnh "bán mặt cho đất, bán lưng cho trời".

Sản phẩm nếp cái hoa vàng giới thiệu tại các hội chợ. Ảnh: Thụy Lâm

Dưới bàn tay điều hành của người phụ nữ đầy tâm huyết, HTX hiện có 1/3 thành viên Ban Quản trị là nữ. Bà Cúc luôn ưu tiên tạo điều kiện để chị em tham gia vào các khâu quản lý, điều hành tổ sản xuất. Tại đây, những người phụ nữ không còn chỉ làm việc chân tay, họ đã trở thành những "nông dân chuyên nghiệp" làm chủ công nghệ sinh học SRI, sử dụng chế phẩm EM thay thế thuốc trừ sâu hóa học, hướng tới một nền nông nghiệp xanh, sạch và bền vững.

Nhờ chất lượng tốt, hương vị đặc sắc, năm 2013, sản phẩm gạo nếp cái hoa vàng này đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp nhãn hiệu tập thể, giúp nâng cao giá trị hạt gạo trên thị trường.

Thành quả ngọt ngào đã đến khi thương hiệu "Nếp cái hoa vàng" đạt chứng nhận OCOP 3 sao, vươn tầm ra các tỉnh bạn và chuẩn bị bước ra thị trường quốc tế. Với doanh thu tăng trưởng 5-6%/năm và mức thu nhập ổn định 5-6 triệu đồng/người/tháng, bà Nguyễn Thị Cúc đã giúp 55% lao động nữ địa phương có việc làm thường xuyên, góp phần quan trọng vào sự ổn định an sinh và vẻ đẹp môi trường của quê hương mình.

Điểm tựa cho người yếu thế

Nếu Thư Lâm là câu chuyện về nông nghiệp xanh, hạt gạo sạch, thì HTX Thủ công mỹ nghệ trái tim hồng tại xã Trung Giã (Hà Nội) là “bài ca” về nghị lực và lòng nhân ái của người giáo viên - chị Đinh Thị Quỳnh Nga. Giữ vai trò Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc, chị Nga đã xây dựng HTX thành một mái nhà chung ấm áp cho những mảnh đời khiếm khuyết.

Là người khuyết tật nên chị thấu hiểu những khó khăn của những người đồng cảnh ngộ, nên khi công tác dưới Trường Giáo dục trẻ khuyết tật Sóc Sơn (Hà Nội), chị ấp ủ khát vọng mang lại hạnh phúc cho những người khuyết tật.

Năm 2009, chị Nga tập hợp 4 em học sinh khuyết tật đã ra trường về thành lập nhóm Trái tim hồng. Thời gian đầu, công việc chủ yếu của nhóm là in hoa khô, tranh sơn dầu và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ khác. Sau nhiều cố gắng, năm 2015 chị Đinh Thị Quỳnh Nga chính thức thành lập Hợp tác xã Thủ công mỹ nghệ trái tim hồng.

Hợp tác xã Thủ công mỹ nghệ trái tim hồng chuyên tạo việc làm hỗ trợ người khuyết tật. Ảnh: Bảo Lâm

Không chỉ chấp hành nghiêm túc, đầy đủ các quy định pháp luật, các chủ trương của Đảng và Nhà nước trong hoạt động, mà các thành viên trong HTX của chị Quỳnh Nga còn là tấm gương sáng về tinh thần tự học, ứng dụng công nghệ số vào quản lý. Từ hệ thống kế toán điện tử đến chữ ký số và các sàn giao dịch thương mại điện tử, chị Quỳnh Nga đã chứng minh rằng: Trong kỷ nguyên số, không ai bị bỏ lại phía sau nếu có quyết tâm.

Vượt qua những dư chấn nặng nề của đại dịch Covid-19, đến nay chị Nga đang chèo lái HTX duy trì vững chắc với 4 ngành hàng chủ lực: Mộc mỹ nghệ, May công nghiệp, In ấn và Gia công sản phẩm. Hiện nay, HTX đang tạo việc làm cho 78 lao động là người khuyết tật, trong đó có 38 người làm việc thường xuyên.

“Từ đây, chúng tôi phát triển quy mô sản xuất mặt hàng thủ công mỹ nghệ, thu hút nhiều người khuyết tật. Hợp tác xã không chỉ là nơi làm việc mà còn là nơi chia sẻ, động viên, khích lệ chúng tôi tự tin, xóa bớt mặc cảm về bản thân để sống hòa nhập và đóng góp cho cộng đồng”, chị Quỳnh Nga chia sẻ.

Đặc biệt, thấu hiểu nỗi đau và sự nhạy cảm của những phụ nữ khuyết tật hoặc đơn thân, chị Nga đã tranh thủ nguồn lực từ Quỹ Abilis (Quỹ Abilis được thành lập ở Phần Lan với nhiều hoạt động trong lĩnh vực hỗ trợ phụ nữ khuyết tật phát triển kinh tế cũng như khởi nghiệp) để mở các lớp đào tạo nghề may miễn phí. Chị không chỉ dạy họ nghề để mưu sinh, mà còn tổ chức các buổi tư vấn kỹ năng sống, chăm sóc sức khỏe sinh sản và phòng, chống bạo lực gia đình.

Đồng thời, chị Quỳnh Nga còn vận động mọi người đóng góp, sử dụng quỹ phúc lợi của HTX và tiền cá nhân của chị để tặng quà Tết, hỗ trợ tiền tàu xe, tặng quà người già cô đơn, hỗ trợ học phí cho con em các chị em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, đơn thân nuôi con... đã viết nên một chương đầy xúc động về quyền năng kinh tế gắn liền với trách nhiệm xã hội. HTX Thủ công mỹ nghệ trái tim hồng chính là minh chứng cho việc phụ nữ làm chủ không chỉ để làm giàu cho bản thân, mà là để che chở cho những phận đời yếu thế hơn mình.

Khát vọng sạch từ trang trại đến bàn ăn

Tại xã Phú Cát, HTX Nông sản phụ nữ Phú Xuân Hương do bà Ngô Thị Năm điều phối lại chọn cho mình một hướng đi khác: Thực phẩm sạch và kinh doanh dịch vụ ăn uống.

Thành lập cuối năm 2018, Hợp tác xã đã trải qua những giai đoạn đầy thử thách. Thế nhưng, với sự đồng lòng của các thành viên nữ, HTX đã bứt phá ngoạn mục trong 3 năm trở lại đây. Với tổng diện tích sản xuất lên tới 25.000m2, bà Ngô Thị Năm đã biến vùng đất này thành một hệ sinh thái nông nghiệp đa dạng: Từ trang trại gà đẻ 12.000 con, đàn vịt 7.000 con đến 10.000m2 diện tích nuôi trồng thủy sản và rau màu...

Sức mạnh của người phụ nữ làm chủ tại đây được thể hiện qua việc hiện đại hóa quy trình sản xuất: Đầu tư hệ thống máy bơm tưới tự động và áp dụng kỹ thuật chăn nuôi tiên tiến. Kết quả là doanh thu 2,35 tỷ đồng trong 3 năm qua và quan trọng hơn cả là tạo việc làm cho 35 lao động nữ với mức thu nhập ổn định ở mức 8 triệu đồng/người/tháng.

Bà Ngô Thị Năm và các cộng sự không chỉ giỏi sản xuất mà còn rất nhạy bén với thị trường. Thông qua các lớp tập huấn kỹ năng marketing và bán hàng online do Hội Liên hiệp Phụ nữ xã phối hợp tổ chức, các thành viên HTX đã đưa nông sản sạch từ trang trại trực tiếp đến các nhà hàng, khu chung cư và sàn thương mại điện tử. Tại Phú Xuân Hương, mỗi người phụ nữ không chỉ là một người nông dân thuần túy, mà họ đang dần trở thành những tiểu thương thông thái, làm chủ chuỗi giá trị sản phẩm do chính tay mình làm ra...

Ba hợp tác xã, ba mô hình khác nhau nhưng đều gặp nhau ở một điểm chung: Đó là sự dẫn dắt của những người phụ nữ bản lĩnh, tận tâm và đầy khát vọng. Như Phó Chủ tịch Liên minh HTX thành phố Hà Nội Nguyễn Tiến Phong khẳng định, thành phố Hà Nội hiện có hơn 2.700 HTX đang hoạt động, trong đó gần 28% phụ nữ tham gia trong ban giám đốc hoặc giữ vai trò quản lý. Đây là nguồn lực đặc biệt quan trọng, góp phần duy trì sinh kế, tạo việc làm và lan tỏa giá trị cộng đồng trong tiến trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn Thủ đô.

Sự tham gia của phụ nữ vào vị trí lãnh đạo HTX đã tạo ra một luồng sinh khí mới: mềm mại nhưng quyết liệt, chỉn chu nhưng đầy sáng tạo. Họ không chỉ tạo ra công ăn việc làm, nâng cao thu nhập mà còn trực tiếp nâng cao vị thế, tiếng nói của người phụ nữ trong gia đình và xã hội.

Khi một người phụ nữ làm chủ kinh tế, họ không chỉ thay đổi cuộc đời mình, mà còn có thể tạo ra sự thay đổi cho cả một cộng đồng. Những mô hình sản xuất gạo nếp cái hoa vàng ở xã Thư Lâm, thủ công mỹ nghệ Trái tim hồng hay nông sản Phú Xuân Hương chính là những “viên gạch hồng” góp phần xây dựng nông thôn mới Thủ đô hiện đại, giàu bản sắc và nhân văn.

Minh Thúy