Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của Chính phủ và chính quyền địa phương
Ngày 1-6, tiếp tục chương trình làm việc, các đại biểu Quốc hội (QH) thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) và Luật Tổ chức chính quyền địa phương
Ngày làm việc thứ mười, Kỳ họp thứ chín, Quốc hội khóa XIII
Đại biểu QH thành phố Cần Thơ phát biểu ý kiến thảo luận tại hội trường.
Quy định trách nhiệm của Thủ tướng và các thành viên Chính phủ về phòng, chống tham nhũng
Buổi sáng, thảo luận về một số nội dung còn ư kiến khác nhau của dự thảo Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi), các đại biểu QH tán thành sự cần thiết ban hành Luật và nhất trí cao với nhiều nội dung của Dự thảo Luật. Đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang), Danh Út (Kiên Giang) và nhiều đại biểu đồng tình với việc không quy định trong luật số lượng, tên gọi các bộ, cơ quan ngang bộ vì cho rằng, việc này tạo điều kiện chủ động hơn cho QH trong việc quyết định cơ cấu của Chính phủ, bảo đảm cho Chính phủ thực hiện có hiệu quả chức năng quản lý nhà nước, phù hợp với thực tiễn và yêu cầu tổ chức bộ máy của Chính phủ từng thời kỳ phát triển của đất nước.
Thảo luận về số lượng cấp phó của người đứng đầu bộ, cơ quan ngang bộ, đa số ý kiến tán thành với quy định không quá năm thứ trưởng. Riêng Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao không quá sáu thứ trưởng. Số lượng cấp phó của tổng cục là không quá bốn; số lượng cấp phó của cục, vụ, văn phòng, thanh tra và các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc bộ, cơ quan ngang bộ là không quá ba.
Liên quan nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ, đại biểu Huỳnh Văn Tiếp (Cần Thơ) cho biết: Qua tiếp xúc cử tri trước kỳ họp, cử tri luôn đặt trách nhiệm của Thủ tướng và các thành viên Chính phủ trong việc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Do đó, trách nhiệm của Thủ tướng và các thành viên Chính phủ trong công tác phòng, chống tham nhũng cần đưa vào Luật và quy trách nhiệm cụ thể. Đồng thời, đề nghị: Người đứng đầu Chính phủ phải có trách nhiệm lãnh đạo thực hiện tốt công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu trong bộ máy nhà nước và các hoạt động kinh tế - xã hội; phải thường xuyên thực hiện công tác kiểm tra, xử lư tập thể, cá nhân tham nhũng hoặc các cơ quan để xảy ra tham nhũng, lãng phí.
Bên cạnh đó, một số ý kiến đại biểu đề nghị trong Luật cần quy định cụ thể hơn về trách nhiệm báo cáo trước nhân dân của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, Luật cần quy định rõ mỗi quý một lần, Thủ tướng Chính phủ báo cáo trước nhân dân thông qua phương tiện thông tin đại chúng.
Tổ chức cấp chính quyền địa phương ở tất cả các đơn vị hành chính
Thảo luận về Luật Tổ chức chính quyền địa phương, các ý kiến đều nhất trí giữ nguyên mô hình tổ chức chính quyền địa phương như hiện nay. Cụ thể là: quy định tất cả các đơn vị hành chính quy định tại khoản 1 Điều 110 của Hiến pháp sửa đổi năm 2013, đều tổ chức cấp chính quyền địa phương (gồm HĐND và UBND).
Theo phân tích của đại biểu Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng) và nhiều đại biểu, phương án này bảo đảm tính ổn định của tổ chức bộ máy nhà nước, không làm xáo trộn mô hình tổ chức chính quyền địa phương hiện nay; thể hiện sự thống nhất giữa việc phân chia đơn vị hành chính với việc thiết lập tổ chức chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính đó và cũng phù hợp với tổ chức của hệ thống chính trị ở nước ta hiện nay. Trong đó, các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện đều có các tổ chức Đảng, đoàn thể chính trị, xã hội và các cơ quan khác được tổ chức theo ngành dọc. Đại biểu Nguyễn Thị Phúc (Bình Thuận) cho rằng, phương án này còn đáp ứng yêu cầu phải có sự kiểm soát của HĐND đối với UBND các cấp; bảo đảm cơ quan quản lư nhà nước ở địa phương phải được giám sát bởi cơ quan do nhân dân địa phương trực tiếp bầu ra; việc tổ chức cấp chính quyền ở các đơn vị hành chính cơ sở thể hiện chính quyền đó gần dân, sát dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân.
Đại biểu Trần Minh Diệu (Quảng Bình) và một số đại biểu cho rằng cần làm rõ những điểm khác biệt về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở nông thôn, đô thị, hải đảo để tránh sự đồng nhất về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn. Sự khác biệt này phải được thể hiện rõ ở nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương, cho dù mô hình tổ chức giống nhau vẫn có thể điều chỉnh các quy định để phù hợp đặc điểm.
Cho rằng hoạt động của HĐND hiện nay còn hình thức, hiệu lực, hiệu quả chưa cao, các đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng), Trần Thị Hiên (Hà Nam) và nhiều đại biểu nhấn mạnh quy định về nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của HĐND theo hướng tập trung quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương như: ngân sách, nhân sự, quy hoạch, kế hoạch, biện pháp phát triển các lĩnh vực của đời sống xã hội và tập trung vào việc giám sát hoạt động của UBND.
Nhiều đại biểu cho rằng, cần quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND và UBND nhằm thể hiện rõ sự gắn kết chặt chẽ, thống nhất giữa hai thiết chế HĐND và UBND hợp thành chính quyền địa phương. Theo đó, các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của UBND được thiết kế theo hướng: xác định rõ những công việc mà UBND xây dựng, trình HĐND quyết định và tổ chức thực hiện; xác định những nhiệm vụ, quyền hạn riêng có của UBND. Vì vậy, các quy định về UBND cần được viện dẫn đến các quy định của HĐND để tránh trùng lặp và bảo đảm tính thống nhất, mối quan hệ hữu cơ giữa HĐND và UBND trong việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương.
