Mùa sấu về

Đến tháng Tư, lá sấu xanh non mơn mởn, láng bóng, áp vào má thấy mát lịm dịu dàng. Chúng tôi thường hái lá sấu non, cuộn tròn, cho một ít muối vào trong rồi bỏ vào miệng nhai ngấu nghiến, ăn đến khi ghê hết hai hàm răng mà vẫn thấy thòm thèm. Vị chua chua của lá sấu non, cộng với mùi thơm đặc trưng, chút vị mặn mà của muối đủ khiến nó trở thành thứ ăn vặt hảo hạng.

Đầu tháng Năm, hoa sấu bắt đầu nở rộ. Ngửa mặt lên thấy trời mùa hạ cao xanh, thấy hoa sấu trắng li ti rụng đầy vai gầy tóc rối. Những cơn gió ngang qua khiến hoa sấu rụng nhiều, tôi thích cảm giác ngửa mặt lên, để mặc hoa sấu vương trên mặt, hít hà hương vị man mát từ những cánh hoa. Chờ mãi, cuối cùng chùm quả sấu lúc lỉu cũng làm thỏa lòng con trẻ. Cuối tháng Sáu, sấu đã chua giòn, chỉ chờ bão về để sấu rụng đầy vườn.

Mùa hè, có sấu, chẳng khác nào như một món quà của thiên nhiên. Người ta làm ra biết bao món ngon từ quả sấu. Những ngày còn ở nhà với mẹ, mùa hè của tôi chỉ quanh quẩn bên mâm cơm với những món ăn từ sấu. Hôm thì mẹ nấu canh chua thịt nạc, hôm thì dầm sấu vào nồi nước canh rau muống tạo nên vị chua riêng biệt, đậm, mát và có mùi thơm. Nhưng có lẽ tôi thích nhất vẫn là món sấu ngâm mắm ớt. Nếu làm bằng sấu bao tử, loại còn non, chỉ bé bằng hòn bi ve, hạt vẫn còn mềm là ngon nhất. Nếu không sấu già rửa sạch, dội qua nước sôi mang ra thái lát hoặc khứa đều bốn cạnh rồi ngâm vào bát mắm có lẫn ớt chỉ thiên, có thể để vài ba ngày, cũng có thể sau vài tiếng là ăn được. Thứ nước này có thể làm nước chấm rau muống hoặc cho vào nấu canh, còn quả sấu thì ăn với cơm trắng thay cà. Loại sấu ngâm nước mắm vừa có vị chua giòn của sấu, vị cay của ớt và chút mặn của nước mắm nguyên chất, chỉ thế thôi mà thêm vị đưa cơm.

Một món ngon nữa từ sấu, nếu bỏ qua hay không biết thì thật là chưa nếm trải hết vị mùa hè. Những ngày hè oi nóng, đi đâu về mà có cốc nước sấu đường, bỏ vài viên đá mát lạnh thì tỉnh cả người. Vừa mát, vừa lành. Năm nào mùa sấu về, nhất định mẹ cũng dành ra một ít để ngâm đường làm nước uống, ấy là những quả cùi dày và không bị bầm dập. Lấy dao bổ sấu để tách cùi và hạt rồi đem ngâm với nước vôi trong hoặc nước pha phèn chua. Thời gian ngâm đủ độ sẽ giữ được vị thơm, chua và cùi sấu giòn. Sau khi ngâm, vớt sấu ra rửa sạch lại bằng nước đun sôi để nguội, để quả khô ráo rồi cho vào lọ ngâm với nước đường và gừng đập dập đã đun sôi, để nguội. Thành phẩm khi ấy sẽ có vị chua ngọt thanh mát, thơm mùi sấu quyện mùi gừng. Nếu ngâm bằng đường hoa mai vàng thì trông nước sấu có màu sắc rất đẹp, nhìn đã thấy ngon miệng.

Hà Nội mùa này cũng giống ở quê, cả con phố dài Phan Đình Phùng – Hoàng Diệu tỏa mùi thơm man mát, trong lành của vị sấu mới đầu mùa. Giữa cái nắng oi ả mùa hè, thì nghe hương sấu thoang thoảng cũng khiến không khí dịu đi đôi phần. Các bà, các mẹ, trong những phiên chợ từ quê ra phố bên những mẹt sấu to, tròn mang cả mùa hè đi khắp muôn nơi.

Mai Linh