'Mở cửa' để nông sản thuận lợi xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc

Thanh long Việt Nam chuẩn bị xuất khẩu sang Trung Quốc. Ảnh: Khánh Linh

Tiềm năng lớn từ thị trường Trung Quốc

Trung Quốc vẫn là thị trường đầy tiềm năng cho xuất khẩu nông sản của Việt Nam trong bối cảnh dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp. Theo đánh giá của TS Đào Việt Anh - Tham tán thương mại Việt Nam tại Trung Quốc, nhóm hàng nông, thủy sản xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc bình quân chiếm 27% tổng kim ngạch xuất khẩu nông, thủy sản của cả nước và chiếm 30% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa các loại của Việt Nam sang thị trường này.

Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam Hùng Ba cho hay, hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp luôn là một phần đặc biệt quan trọng trong quan hệ giữa hai nước Việt Nam - Trung Quốc. Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 6 của Trung Quốc, trong khi Trung Quốc là thị trường xuất khẩu nông sản lớn nhất của Việt Nam. Thị trường còn nhiều dư địa, vì Trung Quốc nhập tới 170 tỷ USD nông sản mỗi năm.

Thương mại biên giới có vai trò quan trọng trong thúc đẩy hoạt động kinh tế, thương mại, duy trì và đảm bảo sinh kế của cư dân khu vực biên giới của hai nước Việt Nam – Trung Quốc. Tuy nhiên trong thời gian gần đây, phía Trung Quốc liên tục áp dụng các biện pháp nhằm siết chặt các hoạt động này như: Siết chặt quản lý đối với nhập khẩu các mặt hàng nông sản chưa được phép mở cửa thị trường, nghiêm cấm nhập khẩu theo hình thức trao đổi cư dân biên giới các loại nông sản chưa được mở cửa thị trường.

Đồng thời, do ảnh hưởng của dịch bệnh, phía Trung Quốc tăng cường kiểm tra, khử trùng bao gói hàng thủy sản, hoa quả nhập khẩu, phương tiện vận chuyển và tiếp tục thực hiện quản lý và truy xuất nguồn gốc hàng hóa, do đó thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu bị kéo dài...

Tại Hội nghị với Tổng cục Hải quan Trung Quốc tháng cuối năm 2020, Trung Quốc - Việt Nam đã thành lập đường dây nóng xử lý vẫn đề ùn tắc nông sản và thương mại biên mậu trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19. Hiện tại, hai bên đang thống nhất kế hoạch họp trực tuyến lần thứ nhất, dự kiến trong thời gian tháng 6-7/2021.

Tạo điều kiện thông quan và mở cửa thị trường mặt hàng yến sào, sầu riêng

Tại buổi làm việc mới đây giữa Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Lê Minh Hoan và Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam Hùng Ba, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh: "Trung Quốc đã và đang trong quá trình chuyển đổi chính sách quản lý biên mậu nên có sự không trùng khớp giữa hai bên, đề nghị Đại sứ trao đổi với Hải quan Trung Quốc để tháo gỡ khó khăn, tạo thông quan thuận lợi giữa hai bên”.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng mong Đại sứ Hùng Ba trao đổi với Hải quan Trung Quốc sớm mở cửa xuất khẩu chính ngạch cho một số nông sản mà Việt Nam đã gửi hồ sơ như yến sào, sầu riêng, tăng cường giám sát giữa hai bên bằng hình thức trực tuyến.

Theo Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ NN&PTNT), Trung Quốc đã cấp phép xuất khẩu cho 10 mặt hàng rau quả của Việt Nam. Hiện nay, Việt Nam đã hoàn thiện thủ tục đánh giá đối với sầu riêng và khoai lang, chuyển toàn bộ hồ sơ cho phía Trung Quốc, tuy nhiên do tình hình dịch bệnh Covid-19 nên chưa thể cử đoàn chuyên gia sang đánh giá vùng trồng. Vụ Hợp tác quốc tế đã thảo thư trình lãnh đạo Bộ NN&PTNT ký gửi đề nghị Trung Quốc áp dụng hình thức giám sát bằng video trực tuyến đối với sầu riêng.

Đối với yến sào, tháng 10/2020, phía Trung Quốc đã đồng ý áp dụng hình thức giám sát trực tuyến, hiện tại cấp kỹ thuật của hai bên đang tiến hành họp trực tuyến để bàn chi tiết kế hoạch triển khai.

Theo Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam Hùng Ba, Trung Quốc đã mở cửa cho 10 loại rau quả của Việt Nam, đây là số lượng tương đối lớn, thời gian tới hai bên sẵn sàng thúc đẩy trao đổi hợp tác giữa hai bên, có thể theo hình thức trực tuyến; thúc đẩy các địa phương như Quảng Tây, Vân Nam tháo gỡ khó khăn trong xuất khẩu nông sản của Việt Nam.

Để tháo gỡ khó khăn, khai thác hiệu quả tiềm năng từ thị trường Trung Quốc, TS Đào Việt Anh cho rằng, các doanh nghiệp xuất khẩu nông, thủy sản cần chuyển dần sang kinh doanh theo hình thức thương mại chính quy, ký kết hợp đồng mua bán thay vì xuất khẩu theo hình thức “tiểu ngạch” nhằm hạn chế tối đa hiện tượng ép giá và các rủi ro khác trong thanh toán…/.

Ghi nhận kim ngạch xuất khẩu nông, thủy sản sang Trung Quốc trong điều kiện dịch Covid-19 cho thấy, riêng tổng kim ngạch xuất nhập khẩu nông lâm thủy sản Việt Nam -Trung Quốc 4 tháng đầu năm 2021 đạt hơn 5,57 tỷ USD, tăng 27,8% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, xuất khẩu đạt hơn 4,02 tỷ USD, tăng 36,5% so với cùng kỳ năm 2020, nhập khẩu đạt 1,55 tỷ USD, tăng 9,7% so với cùng kỳ 2020.

Khánh Linh