Lựa chọn sắc màu chiến thắng

Chiến thắng cho sắc đỏ (đảng Cộng hòa) hay xanh dương (đảng Dân chủ) sẽ được cử tri Mỹ quyết định qua những lá phiếu bầu trong cuộc tổng tuyển cử, chính thức diễn ra ngày 3-11. Không chỉ các quan điểm chính sách khác biệt, tương tự sắc màu truyền thống đại diện của hai phe, mà cuộc khủng hoảng đa chiều bắt nguồn từ dịch Covid-19 đã tạo nhiều yếu tố bất ngờ cho kỳ bầu cử tại “xứ cờ hoa” lần này.

Không chỉ bầu tổng thống và phó tổng thống mới, trong cuộc tổng tuyển cử này, cử tri Mỹ cũng lựa chọn các gương mặt nghị sĩ cho nhiệm kỳ tới, theo đó bầu lại toàn bộ 435 ghế tại Hạ viện cùng 35 trong tổng số 100 ghế tại Thượng viện, đồng thời bầu 11 vị trí thống đốc bang và khoảng 5.000 ghế trong các cơ quan lập pháp cấp bang trên cả nước. Hiện đảng Dân chủ kiểm soát Hạ viện, trong khi phe Cộng hòa giữ thế đa số mong manh tại Thượng viện. Cuộc đua tranh vào hai viện Quốc hội Mỹ lần này sẽ định hình lại sắc màu chủ đạo của nền chính trị Mỹ, cả hai đảng con lừa và con voi đều đặt mục tiêu ít nhất giữ được thế đa số tại một viện Quốc hội.

Trong tổng tuyển cử tại Mỹ, cuộc đua gay cấn vào Nhà trắng luôn được quan tâm đặc biệt và không là ngoại lệ với kỳ bầu cử năm 2020. Cử tri sẽ bầu nhà lãnh đạo quốc gia và đứng đầu chính quyền để chèo lái đất nước trong bốn năm tới, với nhiệm vụ nặng nề, trước mắt là đưa nước Mỹ sớm thoát khỏi cuộc khủng hoảng kép do đại dịch Covid-19. Nhiệm vụ của cử tri Mỹ không kém phần khó khăn khi phải lựa chọn giữa Tổng thống đương nhiệm Ð.Trăm, đại diện sắc đỏ của đảng Cộng hòa theo đường lối bảo thủ, với cựu Phó Tổng thống G.Bai-đơn, mang sắc xanh dương của phe Dân chủ theo đường lối tự do. Quan điểm chính sách khác biệt của hai ứng cử viên, thậm chí đối nghịch trong nhiều vấn đề, không chỉ phản ánh sắc thái trái ngược giữa hai phe, mà còn cho thấy sự chia rẽ trên chính trường và mục tiêu cấp bách là hàn gắn và đoàn kết nước Mỹ.

Tự tin về chính sách "Ðưa nước Mỹ vĩ đại trở lại" trong nhiệm kỳ đầu vừa qua, trong nỗ lực tái tranh cử, Tổng thống Ð.Trăm phát đi thông điệp "Giữ cho nước Mỹ vĩ đại", với những cam kết tập trung thúc đẩy kinh tế, tạo việc làm và giảm thuế. Dịch bệnh khiến nền kinh tế số 1 thế giới suy thoái trầm trọng, hàng chục triệu lao động Mỹ mất việc làm, bởi thế, khôi phục tăng trưởng về mức trước đại dịch và tạo cả chục triệu việc làm mới là ưu tiên của vị tổng thống đương nhiệm. Tổng thống Ð.Trăm đặt kế hoạch có vắc-xin ngừa Covid-19 vào cuối năm, để đưa nước Mỹ trở lại trạng thái bình thường từ đầu năm tới. Ông cũng cam kết xử lý tình trạng biểu tình bạo lực, xốc lại đội ngũ thực thi pháp luật và hành động cứng rắn hơn với tình trạng nhập cư trái phép. Về đối ngoại, khẩu hiệu "Nước Mỹ trước tiên" được duy trì, trong đó mục tiêu ưu tiên là thương mại cân bằng, bớt đóng góp quốc tế, giảm can thiệp bên ngoài và tập trung củng cố nội lực để thúc đẩy nước Mỹ mạnh mẽ hơn...

Với nhiều quan điểm trái chiều với đại diện của đảng Cộng hòa, ứng cử viên của đảng Dân chủ G.Bai-đơn theo đuổi kế hoạch "Xây dựng lại tốt đẹp hơn". Trong đó, ưu tiên hàng đầu là ứng phó dịch Covid-19, mở rộng chương trình chăm sóc sức khỏe toàn dân, còn gọi là Obamacare, chứ không như đối thủ từ đảo ngược chính sách của người tiền nhiệm. Bãi bỏ chương trình giảm thuế của chính quyền đương nhiệm, ông Bai-đơn còn đề xuất tăng thuế doanh nghiệp. Mục tiêu khí hậu đầy tham vọng được ông Bai-đơn đưa ra, cùng cam kết đưa nước Mỹ tham gia trở lại Thỏa thuận Pa-ri về chống biến đổi khí hậu. Tương tự, về đối ngoại, không đồng tình với những bước đi của Nhà trắng vừa qua rút Mỹ khỏi các cơ chế, tổ chức và thỏa thuận toàn cầu, đại diện đảng Dân chủ chủ trương khôi phục vị thế quốc tế của "xứ cờ hoa", với một loạt cam kết thay đổi, như cải thiện mạnh mẽ quan hệ Mỹ và đồng minh, nhất là trong NATO và ở châu Âu, thúc đẩy giải quyết tranh chấp với các đối tác thương mại bằng đối thoại, hoặc các nỗ lực quốc tế, thay vì phát động cuộc chiến thương mại...

Cuộc tổng tuyển cử năm nay diễn ra trong bối cảnh hết sức đặc biệt, khi dịch Covid-19 đẩy nước Mỹ vào cuộc khủng hoảng đa chiều, từ khủng hoảng y tế dẫn tới suy thoái kinh tế và khủng hoảng xã hội, trong khi các vấn đề cố hữu ở "xứ cờ hoa" vẫn chưa được giải quyết, như chia rẽ chính trị và phân biệt chủng tộc. Với hơn 9,4 triệu người nhiễm bệnh, hơn 236 nghìn người chết vì Covid-19, đại dịch càng khoét sâu mâu thuẫn đảng phái, trở thành mối bận tâm hàng đầu của cử tri Mỹ, khi họ băn khoăn chọn thùng phiếu màu đỏ hay xanh dương.

Các kết quả khảo sát cho tới sát ngày bỏ phiếu chính thức vẫn cho thấy lợi thế nghiêng về đối thủ bên đảng Dân chủ, song không đồng nghĩa cơ hội "lật ngược thế cờ" đã khép lại với ứng cử viên của đảng Cộng hòa. Sắc màu chiến thắng chưa lộ diện, bởi các kỳ bầu cử Mỹ luôn ẩn chứa yếu tố bất ngờ đến tận phút chót, thậm chí mang tính bước ngoặt, đi ngược dự đoán.

Sơn Ninh