Loại bỏ dự án kém kiệu quả, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công

Tính đến 31/10/2018 tỷ lệ giải ngân mới đạt 367.961/513.446 tỷ đồng. Ảnh TL.

Đó là ý kiến của các đại biểu tại hội thảo khoa học “Tăng cường công tác thanh toán vốn đầu tư công trong bối cảnh triển khai pháp luật về đầu tư công” do Vụ Đầu tư phối hợp với Viện Chiến lược và chính sách tài chính (Bộ Tài chính) tổ chức chiều ngày 7/11 tại Hà Nội.

Kế hoạch và thực tế chênh lệch

Theo ông Lê Tuấn Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Đầu tư- Bộ Tài chính, xét về kế hoạch hay dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) hằng năm, các cấp, các ngành luôn đặt ra mục tiêu đảm bảo giải ngân hết kế hoạch, song thực tế cho thấy luôn có sự chênh lệch nhất định. Năm 2016 tỷ lệ giải ngân vốn NSTW đạt 89,1%, năm 2017 là 77,1% . Tính đến 31/10/2018 tỷ lệ giải ngân mới đạt 367.961/513.446 tỷ đồng.

Theo bà Lương Thị Hồng Thúy, Phó Vụ trưởng Vụ Kiểm soát chi- Kho bạc Nhà nước, một trong những lý do là các vướng mắc về cơ chế chính sách tại Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu, Luật Đất đai. Cùng với đó là vướng mắc trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng: tiến độ đền bù, giải phóng mặt bằng thường bị kéo dài, vướng mắc khi triển khai thực hiện…

Nghị định 37/2015/NĐ-CP quy định mức tạm ứng hợp đồng không được vượt quá 50% giá trị hợp đồng tại thời điểm ký kết, tuy nhiên không quy định thu hồi tạm ứng ngay từ lần đầu tiên và không quy định mức vốn tạm ứng phải thu hồi từng lần. Do đó, thời gian theo dõi số dư tạm ứng dài, dễ gây rủi ro trong quá trình kiểm soát chi.

Đại diện Kho bạc Nhà nước cũng cho rằng, trong quá trình triển khai thực hiện, việc các cấp thẩm quyền giao dự toán cho cơ quan, đơn vị thuộc cấp mình và cấp dưới còn chậm. Cùng với đó, quy định thời gian giải ngân vốn kế hoạch đầu tư công hàng năm được kéo dài sang năm sau gây tâm lý ỷ lại cho các bộ, ngành và địa phương, họ sẽ có tâm lý “để dành” việc, đến cuối năm mới bắt đầu đôn đốc thực hiện kế hoạch. Trường hợp không thực hiện hết kế hoạch thì sẽ được chuyển sang năm sau để tiếp tục thực hiện, nên đã ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công hằng năm.

Đáng chú ý, việc nghiệm thu khối lượng hoàn thành, lập hồ sơ thanh toán gửi Kho bạc Nhà nước của các chủ đầu tư, Ban quản lý dự án nhiều trường hợp còn chậm, chưa tuân thủ theo thời gian quy định. Thời gian thực hiện các thủ tục hành chính trong lĩnh vực đầu tư xây dựng của một số dự án còn bị kéo dài so với quy định do kết quả thực hiện thủ tục hành chính phụ thuộc vào ý kiến chấp thuận của nhiều cơ quan, nhiều cấp quản lý chuyên ngành.

Loại bỏ dự án kém hiệu quả

Để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cả năm 2018 là 6,7% trong khi lạm phát lại có dấu hiệu tăng cao, theo TS Vũ Đình Ánh, trong những tháng còn lại của năm 2018 cần nhiều giải pháp mạnh và hiệu quả, trong đó cần tăng tốc độ giải ngân vốn đầu tư công nói chung, vốn đầu tư trung ương từ NSNN nói riêng. Nhưng phải ưu tiên mục tiêu đảm bảo nâng cao hiệu quả đầu tư công đồng thời gắn lộ trình giải ngân vốn đầu tư công với kiểm soát lạm phát.

Bên cạnh đó, cần tập trung đẩy nhanh tiến độ giải ngân thông qua việc kiên quyết loại bỏ các dự án kém hiệu quả, chưa chuẩn bị đầy đủ thủ tục để tập trung cho các dự án có hiệu quả cao. Mặt khác, tiếp tục cải cách thủ tục quản lý đầu tư và giải ngân vốn đầu tư công, giảm thiểu thủ tục rườm rà, phức tạp, nặng tính xin - cho để tạo điều kiện cho những chủ đầu tư dự án tốt đẩy nhanh tiến độ thực hiện.

“Vấn đề quyết định tăng tốc độ giải ngân vốn đầu tư công là lựa chọn đúng những dự án tốt, hướng nguồn vốn vào các dự án này để đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Bên cạnh đó, cần rút ra bài học kinh nghiệm để hoàn thiện cả luật pháp, cơ chế quản lý đi đôi với củng cố kỷ luật chi nhằm giảm mức thấp nhất lãng phí. Chỉ có như vậy, đầu tư công mới góp phần thiết thực vào tăng trưởng kinh tế, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô”, ông Ánh nhấn mạnh.

Đại diện Kho bạc Nhà nước cũng kiến nghị, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tập trung sửa đổi các vướng mắc về cơ chế chính sách quy định tại Luật xây dựng, Luật đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn…tháo gỡ kịp thời các rào cản khó khăn, vướng mắc và tạo điều kiện thuận lợi để các dự án triển khai theo đúng tiến độ với chất lượng cao…

Bên cạnh đó, kiến nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương quyết liệt triển khai các giải pháp đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, có cơ chế giám sát kết quả, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu từng bộ phận, trách nhiệm của mỗi cán bộ công chức. Bám sát Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 1/1/2018 và Nghị quyết số 70/NQ-CP ngày 3/8/2017 của Chính phủ để triển khai kịp thời, có kế hoạch đánh giá từng thời kỳ, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, đảm bảo hoàn thành kế hoạch được giao.

Dưới góc độ địa phương, đại diện Sở Tài chính TPHCM cho rằng, kể từ khi Luật Đầu tư công có hiệu lực đến nay, TPHCM chỉ được phép giải ngân kế hoạch vốn ODA hàng năm theo đúng kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ và Bộ Kế hoạch và Đầu tư giao, mà không theo tiến độ thực hiện và cấp vốn của nhà tài trợ nước ngoài, làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các dự án trọng điểm. Trong điều kiện ngân sách còn khó khăn, trong khi nhu cầu của địa phương lớn, thì việc thu hút vốn ODA là cần thiết.

Do đó, TPHCM kiến nghị được giải ngân kế hoạch vốn ODA hàng năm theo tiến độ cấp vốn của nhà tài trợ trong thời gian chờ hoàn tất các thủ tục điều chỉnh tổng mức đầu tư. Mặt khác, Luật Đầu tư công đã đẩy mạnh phân cấp, do vậy để giảm bớt thủ tục hành chính và khối lượng công việc cho địa phương, cần điều chỉnh Luật Đầu tư công theo hướng UBND tỉnh chỉ trình bộ, ngành có ý kiến thẩm định đối với kế hoạch đầu tư công trung hạn nguồn vốn NSTW; UBND tỉnh được chủ động và chịu trách nhiệm tổ chức lập, thẩm định kế hoạch đầu tư công trung hạn nguồn vốn cân đối ngân sách địa phương, trình Hội đồng nhân dân quyết định.

Thùy Linh