Lì xì ngày Tết- Nét đẹp văn hóa nên gìn giữ

Phong tục lì xì trong ngày Tết, hay còn gọi là "mừng tuổi" xuất phát từ tín ngưỡng dân gian và truyền thống giá trị trong dịp Tết Nguyên đán ở các nước Á Đông và Việt Nam, đó là lệ đặt tiền vào chiếc phong bì nhỏ có trang trí màu vàng son rực rỡ để mừng tuổi trẻ em. Phong tục lì xì không chỉ là một phong tục văn hóa tốt đẹp của người Việt với mong muốn mang lại những điều tốt lành trong những ngày đầu năm mới mà còn là một công cụ giáo dục hiệu quả dành cho trẻ.

Những ngày Tết là dịp để trẻ học được những bài học quý giá về lòng biết ơn, sự tôn trọng người lớn và tinh thần chia sẻ. Khi được nhận lì xì, trẻ không chỉ hiểu rằng đó là món quà vật chất mà còn nhận ra rằng mỗi đồng tiền đều mang theo một lời chúc may mắn và sự quan tâm từ người tặng.

Những hành vi của trẻ khi nhận lì xì chưa phù hợp

Hiện nay, mặc dù phong tục lì xì vẫn giữ vai trò quan trọng trong văn hóa Tết của người Việt, nhưng thực tế có một số hành vi của trẻ em khi nhận lì xì vẫn chưa hoàn toàn phù hợp với giá trị giáo dục. Một số vấn đề có thể kể đến là:

Thiếu ý thức về lòng biết ơn: Một số trẻ khi nhận lì xì, không hiểu hết giá trị tinh thần của món quà, mà chỉ tập trung vào giá trị vật chất. Việc trẻ chỉ mong đợi tiền mà không bày tỏ sự cảm ơn hay hành động kính trọng người tặng lì xì.

Hành vi đòi hỏi theo mong muốn: Trong một số trường hợp, trẻ có thể tỏ ra mong cầu một số tiền như ý hoặc yêu cầu người lớn cho nhiều tiền hơn mà không hiểu được ý nghĩa của việc lì xì, chỉ coi đó là một dịp để nhận quà vật chất mà không quan tâm đến ý nghĩa nhân văn của phong tục này.

ThS. Nguyễn Thị Ngọc Nuôi - giảng viên Khoa Sư phạm, Trường Đại học Thủ Dầu Một.

Thiếu tôn trọng đối với người lớn: Trẻ có thể không chú ý đến việc kính trọng người lớn khi nhận lì xì. Một số trẻ không lễ phép hoặc không chào hỏi, không bày tỏ sự cảm ơn khi nhận tiền, điều này làm giảm giá trị của phong tục lì xì trong việc thể hiện sự kính trọng giữa các thế hệ.

Cư xử chưa phù hợp: Một số trẻ, khi nhận lì xì có thể bóc phong bao ngay trước mặt người khác, thể hiện sự thiếu tôn trọng và không chú ý đến hoàn cảnh. Hành động này không chỉ làm mất đi không khí trang trọng của dịp Tết mà còn khiến người tặng cảm thấy không được tôn trọng. Hơn nữa, một số trẻ còn tỏ thái độ không phù hợp như thể hiện sự thất vọng khi nhận được món quà ít giá trị hoặc so sánh các lì xì với nhau. Điều này tạo ra sự thiếu hòa hợp và thiếu tôn trọng đối với người tặng, đồng thời gây ra cảm giác không vui cho những người xung quanh. Hành vi này cần được chỉnh sửa để trẻ hiểu rằng giá trị của lì xì không chỉ nằm ở số tiền mà còn ở tình cảm và lời chúc phúc chân thành mà người tặng muốn gửi gắm.

Bài học cha mẹ và thầy cô cần dạy trẻ

Để giúp trẻ nhận thức đúng đắn về phong tục lì xì và khắc phục những hành vi chưa phù hợp, việc giáo dục trẻ về những giá trị cơ bản là vô cùng quan trọng. Cha mẹ và thầy cô cần chủ động dạy trẻ những bài học về lòng biết ơn, sự tôn trọng, sự sẻ chia, và cách cư xử đúng mực. Những bài học này không chỉ giúp trẻ hiểu được ý nghĩa của phong tục lì xì mà còn hình thành nhân cách, thái độ sống tích cực cho trẻ trong tương lai.

Lòng biết ơn và sự tôn trọng

Một trong những giá trị quan trọng mà trẻ cần được dạy là lòng biết ơn và sự tôn trọng người lớn. Khi nhận lì xì, trẻ cần hiểu rằng đây không chỉ là một món quà vật chất mà là biểu hiện của sự quan tâm và yêu thương từ những người xung quanh. Vì vậy, dạy trẻ luôn cảm ơn khi nhận lì xì, dù món quà có giá trị vật chất như thế nào, sẽ giúp trẻ hình thành thói quen biết ơn và trân trọng những người đã dành tình cảm cho mình.

Ngoài ra, trẻ cũng cần học cách tôn trọng người lớn tuổi hơn mình, đặc biệt là ông bà, cha mẹ và thầy cô, để duy trì mối quan hệ gia đình và thầy trò bền chặt, kính trọng và đầy tình yêu thương.

Giá trị của sự sẻ chia và lòng nhân ái

Phong tục lì xì không chỉ là dịp để nhận quà mà còn là cơ hội để dạy trẻ về sự sẻ chia và lòng nhân ái. Trẻ cần hiểu rằng bên cạnh việc nhận lì xì, chúng cũng có thể chia sẻ niềm vui này với bạn bè hoặc những người có hoàn cảnh khó khăn. Việc này giúp trẻ nhận thức được rằng hạnh phúc không chỉ đến từ việc nhận quà mà còn từ hành động chia sẻ, giúp đỡ những người xung quanh.

Bên cạnh đó, cha mẹ cũng cần giáo dục trẻ về cách sử dụng tiền lì xì một cách hợp lý như tiết kiệm một phần, mua sắm những thứ có ích hoặc dành tiền để giúp đỡ người khác. Điều này không chỉ giúp trẻ hình thành thói quen tiết kiệm mà còn phát triển lòng nhân ái và sự sẻ chia.

Cách cư xử và lễ phép khi nhận quà

Phong tục lì xì là dịp để giáo dục trẻ về cách cư xử và lễ phép. Trẻ cần được dạy rằng, khi nhận lì xì, phải thể hiện sự lễ phép qua hành động như chào hỏi, cảm ơn và thể hiện thái độ tôn trọng với người tặng. Điều này giúp trẻ hiểu được giá trị của sự tôn trọng người khác trong mọi tình huống và hình thành thói quen ứng xử đúng mực từ khi còn nhỏ.

Hơn nữa, trẻ cũng cần học cách cư xử đối với những người không tặng lì xì. Cha mẹ có thể hướng dẫn trẻ về việc không nên so bì hay cảm thấy buồn khi không nhận lì xì, mà thay vào đó phải luôn biết cảm ơn và yêu thương người xung quanh.

Xã hội hiện đại, dù có những thay đổi và ảnh hưởng của công nghệ, nhưng nếu được giáo dục đúng đắn, phong tục lì xì vẫn sẽ luôn là một phần quan trọng trong việc xây dựng nền tảng nhân cách và đạo đức cho thế hệ tương lai.

Giá trị tinh thần hơn vật chất

Phong tục lì xì mang trong mình nhiều giá trị tinh thần sâu sắc hơn là giá trị vật chất. Cha mẹ và thầy cô cần giúp trẻ nhận thức được rằng lì xì không chỉ đơn thuần là tiền mà còn là những lời chúc tốt đẹp, sự quan tâm và tình yêu thương. Trẻ cần hiểu rằng phong tục lì xì không phải là dịp để nhận những món quà vật chất mà là để củng cố tình cảm gia đình, tôn vinh sự kính trọng giữa các thế hệ. Việc giáo dục trẻ về giá trị tinh thần của phong tục này sẽ giúp trẻ phát triển một thái độ sống đúng đắn và trân trọng những giá trị văn hóa sâu sắc.

Thúc đẩy sự tự giác và trách nhiệm

Cuối cùng, một bài học quan trọng trong việc giáo dục trẻ về phong tục lì xì là thúc đẩy sự tự giác và trách nhiệm. Trẻ cần được khuyến khích có thể chủ động lì xì lại cho ông bà, cha mẹ hoặc thầy cô, thể hiện lòng biết ơn và kính trọng. Việc này giúp trẻ hiểu rằng lễ Tết không chỉ là dịp để nhận quà mà còn là cơ hội để thể hiện tình cảm và nghĩa vụ với những người thân yêu. Bằng cách này, trẻ sẽ học được giá trị của sự cho đi và nhận lại, đồng thời hình thành thói quen tự giác trong các hành động của mình.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, dù có những thay đổi và ảnh hưởng của công nghệ, nhưng nếu được giáo dục đúng đắn, phong tục lì xì vẫn sẽ luôn là một phần quan trọng trong việc xây dựng nền tảng nhân cách và đạo đức cho thế hệ tương lai.

ThS. Nguyễn Thị Ngọc Nuôi - giảng viên Khoa Sư phạm, Trường Đại học Thủ Dầu Một

ThS. Nguyễn Thị Ngọc Nuôi