Không chịu nổi chi phí linh kiện, nhiều hãng máy tính tăng giá ngay từ tháng này

Dẫn một số nguồn tin trong ngành, TrendFocre cho biết hãng Dell chuẩn bị tăng giá sản phẩm thêm 15 - 20% ngay từ giữa tháng 12 năm nay. Lý do là giá DRAM (đặc biệt mẫu DDR5) đã tăng khoảng 70% so với cùng kỳ năm ngoái, một số linh kiện tăng vọt hơn 170% – khiến giám đốc điều hành Jeff Clarke phải cảm thán “chưa bao giờ thấy chip nhớ tăng nhanh như vậy”.

Lenovo cũng khuyến nghị người tiêu dùng đặt hàng càng sớm càng tốt vì đợt điều chỉnh giá cả tiếp theo sắp đến trong vài tuần nữa. Báo giá hiện tại hết hiệu lực vào ngày 1.1.2026, mức giá mới sẽ cao hơn đáng kể. Hãng phân trần quyết định tăng giá là bắt buộc khi tình trạng thiếu hụt DRAM ngày càng trầm trọng.

ASUS tuyên bố sẽ điều chỉnh giá khi hàng tồn (linh kiện lẫn máy tính) của hãng cạn kiệt. Một số nguồn tin tiết lộ mức tăng có thể lên đến 20%. Giá vài sản phẩm dòng cao cấp - trong đó có card đồ họa dòng RTX 5090 - đã tăng ngay năm nay.

Các hãng khác như HP, Samsung, LG cũng không cầm cự nổi mà phải xem xét lại loạt kế hoạch sản phẩm năm 2026, đặc biệt ở mảng máy tính cá nhân có bộ xử lý tác vụ trí tuệ nhân tạo (AI) và máy tính bảng. Giám đốc điều hành HP Enrique Lores cảnh báo đến nửa cuối năm sau có thể cần điều chỉnh giá lần nữa, bộ nhớ chiếm 15 - 18% tổng chi phí máy tính. Mức tăng giá của sản phẩm Lenono, HP nhiều khả năng khoảng 15% với máy chủ và 5% với máy tính.

Theo TrendForce, áp lực chi phí nguyên vật liệu mà các hãng máy tính phải chịu đang rất lớn – buộc họ không còn cách nào khác ngoài tăng giá bán lẻ, chấp nhận rủi ro nhu cầu suy yếu. Thị trường máy tính cá nhân 2026 vốn được dự báo tăng trưởng 1,7% nay bị điều chỉnh thành sụt giảm 2,4% so với cùng kỳ năm 2025.

Thị trường máy tính hứng chịu một đợt tăng giá mới - Ảnh: Shuttestock

Chu kỳ giá phần cứng tương đối ổn định vài năm qua bị phá vỡ vì trí tuệ nhân tạo (AI). Hoạt động phát triển và triển khai AI tạo sinh, mô hình ngôn ngữ lớn cùng loạt dịch vụ dùng AI hỗ trợ của nhiều “ông lớn” như Nvidia, AMD, Google, Amazon đòi hỏi nhiều bộ nhớ hơn để đạt hiệu suất tối ưu.

Khi nhu cầu xử lý khối lượng công việc khổng lồ của trí tuệ nhân tạo ngày càng tăng, các trung tâm dữ liệu phải mở rộng quy mô máy chủ và cơ sở hạ tầng. Điều này khiến các hãng sản xuất chip như SK Hynix, Samsung và Micron chuyển trọng tâm sang phát triển bộ nhớ băng thông cao (HBM) - loại chip chuyên dụng cho máy chủ AI có khả năng truyền dữ liệu nhanh và hiệu suất vượt trội.

Theo trang Intel Market Research, lĩnh vực mới như AI và phương tiện tự hành sẽ khiến thị trường HBM giai đoạn 2025 - 2032 đạt tốc độ tăng trưởng hằng năm lên đến 68,08%. Giá trị thị trường năm 2025 tăng gấp đôi lên 34 tỉ USD.

HBM được ưu tiên dẫn đến việc sản xuất DRAM và NAND cho điện thoại bị thu hẹp, khiến chi phí sản xuất thiết bị tăng lên. Đây không phải vấn đề riêng của hãng nào cả, tất cả đều đang chịu áp lực từ chuỗi cung ứng bộ nhớ.

Đỉnh điểm của khủng hoảng là quyết định rút khỏi thị trường RAM tiêu dùng, tập trung đáp ứng nhu cầu về chip trí tuệ nhân tạo của Micron sau gần 30 năm. TrendForce dự báo giá DRAM quý 4.2025 tăng 18 - 23%. Phần chi phí tăng thêm này sắp bị đẩy sang người tiêu dùng.

Đối phó khủng hoảng linh kiện

Dù không thể không tăng giá, các hãng vẫn thực hiện song song nhiều biện pháp để giá bán lẻ không leo thang quá mạnh. Biện pháp đầu tiên là ngừng sản xuất hàng loạt mẫu máy tính hiện tại, tập trung lượng linh kiện tồn kho quý giá cho mẫu mới.

Hiện tại, ASUS, Acer và Lenovo tạm thời chịu lỗ ở một số phân khúc để giữ thị phần. Sang năm sau biện pháp này không còn khả thi do nguồn trữ linh kiện cạn kiệt.

Một số hãng nỗ lực giảm phụ thuộc vào một khu vực hay một đơn vị cung cấp duy nhất. Lenovo, Apple, ASUS đẩy mạnh chuyển dây chuyền sản xuất sang Việt Nam, Ấn Độ hay Mexico né tránh thuế quan cùng rào cản thương mại – qua đó cắt giảm phần nào chi phí.

Một biện pháp nữa là ký hợp đồng mua linh kiện dài hạn. Thậm chí có công ty đặt hàng trước đến năm 2027, tránh rủi ro phải chấp nhận mức giá cao hơn nữa.

Khủng hoảng còn buộc các hãng điều chỉnh chiến lược sản phẩm. Nhiều khả năng họ sẽ ưu tiên máy tính cao cấp có biên lợi nhuận cao (máy chơi game, máy mỏng nhẹ) vì người dùng ở phân khúc này dễ chấp nhận giá bán lẻ cao hơn. Phân khúc bình dân thường rất nhạy cảm về giá. Máy tính AI đang là xu hướng nên cũng không thể bỏ qua.

Dell sắp tăng giá sản phẩm ngay từ giữa tháng 12 - Ảnh: NewTech Shop

Người tiêu dùng cần làm gì?

Từ góc độ người tiêu dùng, cuối năm 2025 và cả năm 2026 là khoảng thời gian đáng quên vì hầu hết thiết bị điện tử đều sắp tăng giá, khan hiếm hàng hoặc được ra mắt với thông số kỹ thuật kém nhằm giữ giá ở mức hợp lý.

Nếu chưa cần thiết, người tiêu dùng nên cân nhắc nâng cấp có chọn lọc máy tính đang dùng bằng cách cài lại hệ điều hành, thêm RAM hoặc thay ổ cứng. Mua máy tân trang sở hữu phần cứng mạnh mẽ dù không phải mới nhất cũng rất đáng cân nhắc. Chờ đợi các đợt giảm giá - chẳng hạn Cyber Monday - sẽ giúp giảm phần nào số tiền phải bỏ ra.

Dự kiến khủng hoảng linh kiện không sớm kết thúc, các đơn vị sản xuất linh kiện còn ngại ngần chưa muốn tăng năng suất do lo sợ rủi ro dư thừa. Người tiêu dùng nên chuẩn bị tâm lý chờ đợi khá lâu mới thấy thiết bị điện tử giảm về mức hợp lý.

Kinh nghiệm từ khủng hoảng thời COVID-19

Lúc đại dịch hoành hành, giá máy tính tăng cao vì nhu cầu tăng đột biến (mọi người cần thiết bị đủ tốt để học tập và làm việc từ xa), hoạt động sản xuất lẫn vận chuyển gián đoạn, thiếu hụt chip. Hệ quả là trong giai đoạn 2020 - 2021, máy tính cùng thiết bị liên quan như webcam duy trì đà tăng giá nhẹ nhưng kéo dài, giá linh kiện - đặc biệt là card đồ họa - tăng vọt.

Sau khi nhu cầu bão hòa và mọi người quay lại làm việc trực tiếp, thị trường máy tính giai đoạn 2022 - 2023 bắt đầu suy yếu.

Cẩm Bình