Khỉ vàng 'đại náo' nhà dân ở Cù Lao Chàm

Cá thể khỉ ở Cù Lao Chàm

Anh Nguyễn Minh, một người dân ở đảo Cù Lao Chàm cho biết, từ xưa nay đàn khỉ sống trên núi rất bình thường, nhưng từ hơn hai năm nay, đàn khỉ thay đổi tập tính khá nhiều, một số tràn xuống các khu dân cư, vào tận nhà dân quấy phá, tìm kiếm thức ăn, gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân và cả du khách đến thăm đảo.

Một số đàn thường xuyên ở xung quanh nhà người dân, một số xuống khu vực dân cư vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối để tìm kiếm thức ăn.

Một chú khỉ đang xuống đường tìm kiếm thức ăn

Theo nhiều người dân, tình trạng này ngày càng nghiêm trọng, một phần là một số hướng dẫn viên, người làm dịch vụ cho khỉ ăn để nhử khỉ cho du khách xem, du khách đến chơi trên đảo cũng để trái cây, thức ăn, bánh kẹo ở các tuyến đường ven núi, khỉ đến lấy ăn và quen dần, dẫn đến sự thay đổi về tập tính.

Người dân dùng lưới bọc cây để tránh khỉ vào ăn trộm trái cây trong vườn

Một số cá thể khỉ không còn tự tìm kiếm thức ăn trong tự nhiên, trong rừng mà chỉ đợi được cho thức ăn, “lấn” xuống khu dân cư tìm kiếm thức ăn.

Có thời điểm, hàng chục con khỉ từ trên núi tràn xuống khu dân cư, thậm chí liều lĩnh vào thẳng nhà dân, các homestay, vào cả chợ…để lấy trộm đồ ăn, vặt hoa quả trong vườn, giật cả túi xách, bánh kẹo của du khách. Không chỉ vậy, khỉ leo trèo làm cho điện lưới trên đảo bị chập điện cúp.

Việc khỉ quậy phá làm ảnh hưởng khá nhiều đến đời sống người dân trên đảo, nhiều gia đình phải bắt lưới, chặn chốt cửa để ngăn khỉ vào nhà

Tình trạng này xuất hiện ở các thôn Bãi Làng, Bãi Ông, Bãi Hương của xã Tân Hiệp. Người dân ở đây cho biết, xưa kia khỉ ít, cũng không xuống nhà dân, thậm chí sợ người. Thế nhưng gần đây số lượng cá thể khỉ ngày càng phát triển nhanh, sinh sôi rất nhiều.

Chốt chặn cửa sổ tránh khỉ vào nhà

Trước những năm 2000, tại xã đảo Tân Hiệp này, rác thải khắp mọi nơi từ trên rừng xuống biển, từ nhà dân cho đến các nơi công cộng thì đến nay, Cù Lao Chàm rất đang rất nổi tiếng là một quần đảo xinh đẹp, trong sạch.

Dùng lưới rào chắn cẩn thận để phòng khỉ vào nhà

Người dân luôn yêu quí và nỗ lực bảo vệ các loài động thực vật quí hiếm. Ngay cả việc khỉ ở Cù Lao Chàm đang tràn xuống khu dân cư, gây xáo trộn lớn trong sinh hoạt, thiệt hại mùa màng và nguy hiểm đến con người thì cộng đồng nơi đây cũng vẫn một mực luôn tìm cách để bảo tồn quần thể linh trưởng quí này đồng thời đảm bảo an toàn cho cuộc sống của người dân và du khách đến đảo.

Tất cả những việc làm trên cùng với sự thân thiện, mến khách của người dân miền biển đã tạo nên một Cù Lao Chàm rất riêng, rất đặc trưng mà không phải nơi nào cũng thực hiện được.

Khỉ còn leo trèo các trụ điện gây chập, mất điện, cắn đứt dây mạng Internet, ăngten tivi

Tuy nhiên, thời gian gần đây, tập tính của các cá thể khỉ thay đổi rất nhiều, dạn dĩ, không sợ người, đi lại ngang nhiên trong khu dân cư, thậm chí giật đồ ăn, thức uống trên tay của phụ nữ, trẻ em. Nếu vào nhà dân bị đuổi, dọa thì khi thoát thân có khi kéo cả đàn đến nhảy trên mái nhà gây tiếng ồn.

Trước tình trạng đàn khỉ “đại náo”, người dân mong muốn cơ quan chức năng sớm có giải pháp hữu hiệu để vừa bảo tồn được đàn, thu hút khách du lịch và ngăn chặn sự quấy phá của đàn khỉ, không làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Nhiều hộ dân, homestay dùng lưới bịt kín các cửa sổ, lỗ thông gió, khóa cửa...

Khỉ vàng ở Cù Lao Chàm là loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm thuộc nhóm IIB tại Nghị định 84 ngày 22.9.2021 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm và Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật rừng hoang dã nguy cấp.

Kết quả nghiên cứu thực địa của Ban quản lý Khu bảo tồn biển (BQL Khu BTB) Cù Lao Chàm và Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học Nước Việt Xanh (GreenViet) cho biết, có khoảng 200 cá thể khỉ vàng tại tất cả khu vực dân cư trên đảo và chúng hoạt động theo đàn.

Tuy nhiên, chỉ cần người dân ra ngoài quên khóa cửa là khỉ đột nhập, quấy phá

Năm 2024, BQL Khu BTB Cù Lao Chàm đã đưa ra khuyến nghị giải pháp ứng xử để bảo tồn hệ sinh thái, đảm bảo tập tính tự nhiên của loài khỉ vàng tại Cù Lao Chàm và ngăn chặn kịp thời các sự cố không mong muốn có thể xảy ra.

Khuyến nghị của Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm. Ảnh: BQL KBTB

Cụ thể, nghiêm cấm tuyệt đối các hành vi cho khỉ ăn và tạo điều kiện khỉ tiếp cận nguồn thức ăn trong khu dân cư vì nguồn thức ăn không phù hợp sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và thay đổi bản năng kiếm ăn hoang dã của khỉ.

Thức ăn thừa không đổ tại các bìa rừng, bãi biển để cắt nguồn thức ăn đối với khỉ; trong hoạt động chăn nuôi gà, vịt, bò… cần theo dõi, kiểm soát việc cho động vật ăn.

Với sự thay đổi về tập tính như hiện nay, khỉ vàng đang là mối đe dọa đến cuộc sống người dân và tìm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến cả hệ sinh thái trên đảo

Người dân trên đảo thực hiện phân loại rác tại nguồn đúng quy định, kiểm soát và che đậy kỹ thùng rác để khỉ không có cơ hội tiếp cận nguồn thức ăn; cảnh báo đến du khách không nên tiếp xúc, vui đùa với khỉ vì việc này có thể gây mất an toàn.

H.MINH-T.HOÀI