K-132 Irkutsk có thể bị loại biên, chương trình 949AM nguy cơ

Nga được cho là đang tiến hành tháo dỡ tàu ngầm hạt nhân K-132 Irkutsk. Nếu thông tin này được xác nhận, con tàu sẽ chính thức bị loại biên và đây có thể là tín hiệu tiêu cực đối với chương trình hiện đại hóa 949AM. Kịch bản này có khả năng kéo theo việc hủy nâng cấp một số tàu cùng lớp và thu hẹp quy mô lực lượng tàu ngầm Dự án 949A đang hoạt động.

Ảnh minh họa.

Tổng quan

K-132 Irkutsk cùng lớp với tàu ngầm K-141 Kursk, chiếc tàu chìm trong thảm họa năm 2000. Irkutsk được đưa vào xưởng sửa chữa từ năm 2001 và trở thành nền tảng thử nghiệm đầu tiên cho chương trình nâng cấp 949AM. Theo dữ liệu công khai, con tàu đã nằm tại một xưởng đóng tàu gần Vladivostok trong thời gian dài và chưa quay lại hoạt động.

Phân tích kỹ thuật: Chương trình 949AM

Khái niệm nâng cấp 949AM xuất hiện muộn nhất vào năm 2011, hướng tới tái cấu hình các tàu ngầm thời Chiến tranh Lạnh cho tác chiến hiện đại. Trọng tâm là thay thế bệ phóng P-700 Granit lỗi thời bằng các ống phóng thẳng đứng đa năng (VLS), cho phép triển khai tên lửa Oniks, Kalibr và sau này là Zircon.

Việc chuyển sang ống phóng đa năng về nguyên tắc giúp:

Tăng tầm bắn hiệu quả so với hệ thống cũ.
Mở rộng lựa chọn đạn, nâng tính linh hoạt trong tác chiến.
Cải thiện khả năng thích nghi trước các yêu cầu nhiệm vụ khác nhau trên biển.

Tiến độ, trì hoãn và trạng thái hiện tại

Công việc hiện đại hóa của Irkutsk chính thức bắt đầu năm 2013, dù các báo cáo cho biết hoạt động sửa chữa thực chất chỉ được triển khai từ năm 2008 và nhiều lần bị trì hoãn. Mốc hoàn thành ban đầu đặt vào năm 2017, sau đó liên tục lùi. Truyền thông Nga từng đề cập kế hoạch hạ thủy trở lại năm 2023 và thử nghiệm trên biển năm 2024, song chưa có xác nhận chính thức.

Nguồn tin hiện tại cho biết sau 26 năm nằm trên bến tàu và chưa trở lại hoạt động, Nga đang tiến hành tháo dỡ K-132 Irkutsk. Nếu việc tháo dỡ được xác nhận, đây sẽ là dấu hiệu cho thấy chương trình 949AM có nguy cơ sụp đổ hoàn toàn.

Tác động tiềm tàng tới lực lượng tàu ngầm

Theo chuỗi thông tin liên quan, kịch bản xấu có thể dẫn tới việc Hải quân Nga hủy nâng cấp hai tàu ngầm Antey khác: K-442 Chelyabinsk (đang sửa chữa từ năm 2014) và K-150 Tomsk (không hoạt động từ năm 2022). Khi đó, hạm đội Nga sẽ chỉ còn bốn tàu ngầm Dự án 949A đang hoạt động gồm: Smolensk, Tver, Orel và Omsk.

Đánh giá theo mức độ tin cậy nguồn

Các mốc kỹ thuật và tiến độ 949AM đối với Irkutsk đã được nêu rõ trong các báo cáo trước đây. Tuy nhiên, thông tin về việc tháo dỡ và hệ quả trực tiếp đối với toàn bộ chương trình hiện vẫn cần xác nhận chính thức. Do đó, những nhận định về tác động tới Chelyabinsk, Tomsk và quy mô đội tàu 949A cần được xem là kịch bản có điều kiện, phụ thuộc vào diễn biến thực tế.

Kết luận

Irkutsk là tàu thử nghiệm then chốt của 949AM. Việc chậm tiến độ kéo dài, cùng thông tin tháo dỡ hiện nay (nếu được xác thực), đặt ra câu hỏi lớn về tính khả thi của chương trình nâng cấp, cũng như sự ổn định của cấu phần lực lượng tấn công tầm xa trên biển mà các tàu Dự án 949A đảm nhiệm.

CTVX