Hướng đến sự phát triển bền vững, vì người dân

Góp ý về Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, ông Đinh Văn Hùng, Giám đốc Trung tâm Địa môi trường và Tổ chức lãnh thổ (Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam) cho rằng, Dự thảo có kết cấu khoa học, ngắn gọn, súc tích nhưng bao quát toàn diện các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và môi trường. Đặc biệt, Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng thể hiện rõ tinh thần phát triển bền vững và khát vọng nâng cao vị thế đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng nhấn mạnh quan điểm chỉ đạo: “Phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường là trung tâm” (1). Đây là vấn đề có ý nghĩa rất quan trọng. Môi trường được đặt ngang hàng với kinh tế và tiến bộ công bằng xã hội cho thấy quyết tâm của Việt Nam trong thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường, xây dựng môi trường xanh, kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững.

Một góc Khu công nghiệp xanh Nam Cầu Kiền, thành phố Hải Phòng. (Ảnh: HỒNG ĐIỆP)

Cũng theo ông Đinh Văn Hùng, Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng thể hiện rõ quan điểm gắn liền phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, nhấn mạnh mô hình kinh tế xanh, phát triển xanh hướng tới tương lai bền vững với ba trụ cột là kinh tế, xã hội và môi trường. Đây là bước tiến lớn về tư duy phát triển theo hướng bền vững, vì cuộc sống của người dân. Điều này vừa là tầm nhìn chiến lược, vừa đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong nước và phù hợp với những cam kết quốc tế về phát triển bền vững mà Việt Nam đã tham gia, ký kết.

Nhiều chuyên gia cho rằng, nội dung Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng thể hiện sự quan tâm lớn đối với vấn đề môi trường thông qua việc đề cập đến các nội dung, lĩnh vực môi trường và xác định những mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể để thực hiện. Dự thảo đã chỉ ra “tình trạng ô nhiễm môi trường tại các cụm công nghiệp, lưu vực sông, làng nghề chưa có nhiều chuyển biến;… Các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính còn hạn chế” (2).

Lễ phát động hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới tại tỉnh Ninh Bình. (Ảnh: VĂN LÚA)

Mặt khác, những năm gần đây do nhiều nguyên nhân khác nhau, Việt Nam là nước chịu thiệt hại nặng nề từ biến đổi khí hậu. Vì vậy, việc bảo vệ môi trường, thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp phòng chống biến đổi khí hậu là cách chủ động để giảm thiểu rủi ro thiên tai, bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trương Mạnh Tiến, Ủy viên đoàn Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. (Ảnh: AN CHI/ Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam)

“Qua nghiên cứu, tôi thấy Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng đề cập đến giải pháp xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường, nhất là ô nhiễm không khí tại thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, tôi cho rằng cần mở rộng hơn nữa phạm vi khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường. Đồng thời, phải có thêm các định hướng về giải pháp, nguồn lực cụ thể để từng bước giải quyết những vấn đề môi trường đang trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân. Chú trọng phát huy vai trò, trách nhiệm quản lý của chính quyền cấp cơ sở và huy động các nguồn lực bảo đảm triển khai tốt các giải pháp đã xác định”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trương Mạnh Tiến nêu ý kiến.

Sau gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, diện mạo đất nước thay đổi mạnh mẽ, đời sống nhân dân không ngừng được nâng lên. Tuy nhiên, cùng với quá trình phát triển kinh tế, chất lượng môi trường ở nhiều nơi đang bị đe dọa nghiêm trọng. Ô nhiễm không khí, nước và đất gây ra nhiều bệnh tật, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, năng suất lao động...

Môi trường là cơ sở bảo đảm cho tăng trưởng ổn định, lâu dài và phát triển bền vững của mỗi địa phương, cộng đồng cũng như của cả đất nước. Do vậy, nhiều ý kiến cho rằng, việc Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng nhấn mạnh bảo vệ môi trường gắn với phát triển kinh tế-xã hội là nội dung có ý nghĩa hết sức quan trọng. Đây là vấn đề mang tính chiến lược quốc gia nhằm bảo đảm sức khỏe cộng đồng, vì chất lượng cuộc sống của người dân và sự phát triển bền vững của đất nước.

Lực lượng đoàn viên, thanh niên huyện Mỏ Cày Nam tích cực dọn dẹp vệ sinh môi trường. (Ảnh: HOÀNG TRUNG)

Ông Trần Anh Tuấn, Trưởng Ban Tư vấn Pháp luật và Thông tin Truyền thông, Viện Kinh tế và Pháp luật Quốc tế chia sẻ, Dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng khẳng định môi trường là một trong ba trụ cột của phát triển kinh tế-xã hội bền vững. Nhiều khái niệm mới lần đầu tiên được đề cập đến trong các văn kiện của Dự thảo như: Kinh tế carbon thấp, năng lượng sạch, tài chính xanh, chuyển đổi sinh thái gắn với chuyển đổi số trong chuyển đổi môi trường,… Điều này cho thấy, bảo vệ môi trường được xác định là nhiệm vụ trọng yếu, lâu dài, xuyên suốt trong phát triển bền vững của đất nước.

Dự thảo văn kiện trình Đại hội lần thứ XIV của Đảng cũng đề cập đến phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và các vấn đề đặt ra như: hoàn thiện thể chế về kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; đào tạo nhân lực về kinh tế xanh, nhân lực về kinh tế tuần hoàn; chuyển giao, ứng dụng khoa học công nghệ và xây dựng hạ tầng xanh. Tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp, tổ chức và các nhân có thể ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo để áp dụng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn thành công ở Việt Nam.

Cũng theo ông Trần Anh Tuấn, thực tiễn phát triển kinh tế cho thấy, nhiều ngành kinh tế như nông nghiệp, du lịch, dịch vụ… luôn có mối liên hệ chặt chẽ với môi trường. Môi trường bị ô nhiễm, suy thoái sẽ đưa đến những hệ lụy tiêu cực; gây ra những tổn thất nặng nề cho nền kinh tế. Vì vậy, trong phát triển kinh tế-xã hội ở cơ sở hiện nay, cần chú trọng phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn nhằm bảo đảm phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường. Cùng với đó, cần xây dựng đồng bộ hệ thống thể chế, chính sách về thuế, phí, lệ phí, đồng thời có chế tài nghiêm minh đủ sức răn đe hành vi vi phạm; bổ sung quy định về trách nhiệm của nhà sản xuất, nhập khẩu trong thu hồi, tái chế sản phẩm, bao bì, đặc biệt là bao bì hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật; tăng cường đầu tư hạ tầng và công nghệ xử lý chất thải phải phù hợp đặc thù của từng địa phương.

---------------

(1), (2) Đảng Cộng sản Việt Nam: Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, Nxb Chính trị quốc gia sự thật, H,2025, tr.26, 300.

TẠ LINH