Hoàn thiện hành lang pháp lý, nâng cao hiệu quả bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biêủCần thiết ban hành thông tư mới

Khẳng định vị thế sản phẩm công nghiệp nông thôn

Vừa qua, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công đã tổ chức hội thảo lấy ý kiến góp ý sửa đổi Thông tư quy định việc tổ chức bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu.

Cục trưởng Nguyễn Thị Lâm Giang cho biết, thời gian qua, hoạt động bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu đã được các cấp, ngành, địa phương triển khai đồng bộ và ngày càng phát huy hiệu quả. Đây cũng là nội dung trọng điểm của chính sách khuyến công nhằm phát huy tiềm năng, lợi thế về nguyên liệu, lao động, kỹ năng, tư duy sáng tạo, cùng với việc áp dụng công nghệ, máy móc hiện đại để tạo ra những sản phẩm chất lượng, đại diện cho tinh hoa công nghiệp nông thôn ở từng địa phương và khu vực.

Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công Nguyễn Thị Lâm Giang phát biểu. Ảnh: Hoàng Dương

Tính đến hết năm 2024, đã có 4.154 sản phẩm được chứng nhận cấp tỉnh, 2.111 sản phẩm cấp khu vực và 686 sản phẩm cấp quốc gia. Những con số này cho thấy sức lan tỏa và tác động tích cực của hoạt động bình chọn trong việc quảng bá thương hiệu và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nông thôn.

Tuy nhiên, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan đã được điều chỉnh. Do đó, các Thông tư hướng dẫn hiện nay cũng bộc lộ một số bất cập. Cụ thể, theo quy định mới về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, việc duy trì công tác bình chọn theo 4 cấp như hiện nay cần được rà soát để bảo đảm phù hợp thực tiễn.

Bên cạnh đó, cần đánh giá lại quy trình, tăng cường phân cấp, phân quyền; đồng thời loại bỏ hoàn toàn các thủ tục hành chính không cần thiết. Một số khái niệm, thuật ngữ cũng cần được xem xét, điều chỉnh, bổ sung để dễ áp dụng, đồng thời nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách. Bộ tiêu chí đánh giá sản phẩm cũng cần được rà soát, chuẩn hóa theo quy chuẩn sản xuất, tiêu chuẩn sản phẩm và định hướng phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới.

Cục trưởng Nguyễn Thị Lâm Giang nhấn mạnh sự cần thiết của việc ban hành Thông tư thay thế Thông tư 26/2014 và Thông tư 14/2018 nhằm khắc phục hạn chế và đổi mới phương pháp tiếp cận. Dự thảo Thông tư mới được kỳ vọng sẽ kế thừa các nội dung hiệu quả của quy định hiện hành, đồng thời bổ sung nhiều điểm mới, bảo đảm tính khả thi và đồng bộ giữa các cấp tổ chức bình chọn.

Điểm đặc biệt là Thông tư mới sẽ không làm phát sinh thủ tục hành chính hoặc nghĩa vụ pháp lý bắt buộc đối với cơ sở đăng ký tham gia; đồng thời thúc đẩy ứng dụng nền tảng số trong hoạt động bình chọn, nâng cao tính minh bạch và khả năng liên thông dữ liệu, tạo thuận lợi trong triển khai từ Trung ương đến địa phương.

Minh bạch, công bằng và ứng dụng chuyển đổi số

Theo Trưởng phòng Khuyến công, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công Đinh Thị Huyền Linh, dự thảo Thông tư hướng tới mục tiêu hoàn thiện cơ chế, nâng cao tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong việc bình chọn sản phẩm tiêu biểu. Theo đó, chương trình bình chọn sẽ được tổ chức ở ba cấp: xã, tỉnh và quốc gia, nhằm phát hiện, tôn vinh các sản phẩm chất lượng, có thiết kế sáng tạo, tiềm năng ứng dụng khoa học công nghệ, từ đó hỗ trợ sản xuất và mở rộng thị trường.

Các sản phẩm tham gia phải được sản xuất hợp pháp, bảo đảm chất lượng, an toàn, có sở hữu trí tuệ và khả năng sản xuất hàng loạt. Chương trình chia thành ba nhóm: thủ công mỹ nghệ; chế biến nông - lâm - thủy sản và thực phẩm; thiết bị, máy móc, phụ tùng cơ khí và sản phẩm công nghiệp phục vụ sản xuất - tiêu dùng.

Bình chọn sẽ được tổ chức hai năm một lần: cấp xã và cấp tỉnh vào năm chẵn, cấp quốc gia vào năm lẻ. Sản phẩm đoạt giải sẽ được cấp Giấy chứng nhận (có hiệu lực 36 tháng), được phép in logo chương trình, hỗ trợ kinh phí khuyến công, truyền thông quảng bá và được ưu tiên trong một số chính sách phát triển.

Dự thảo Thông tư cũng quy định cụ thể quyền lợi, trách nhiệm của cơ sở có sản phẩm đoạt giải; trách nhiệm của Hội đồng bình chọn, Ban Giám khảo, cũng như vai trò điều phối của Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công.

Bà Linh nhấn mạnh, dự thảo Thông tư lần này được xây dựng với quan điểm bao trùm là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trên cơ sở quy định mới về mô hình chính quyền hai cấp; bổ sung nội dung về ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động khuyến công và bình chọn sản phẩm tiêu biểu.

Dự kiến, dự thảo Thông tư mới về bình chọn sản phẩm tiêu biểu sẽ được ban hành trong tháng 11/2025, qua đó, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, minh bạch và hiệu quả hơn, góp phần nâng cao vị thế sản phẩm công nghiệp nông thôn trong giai đoạn mới.

Hạnh Nhung