Hoàn thiện cơ chế để cán bộ, đảng viên không dám tham nhũng

Chiều 27/1, tại Đại hội đại biểu lần thứ XIII của Đảng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Mai Trực trình bày tham luận về nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng và tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Kiểm tra, giám sát những lĩnh vực nhạy cảm

Ông Trực cho biết 5 năm qua, Ủy ban Kiểm tra Trung ương và Ủy ban Kiểm tra các cấp đã kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm trên 15.000 tổ chức đảng và trên 47.000 đảng viên; giám sát trên 183.000 tổ chức đảng và trên 528.000 đảng viên.

Công tác kiểm tra đã tập trung vào những điểm "nóng", những lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tiêu cực, những vấn đề bức xúc mà dư luận quan tâm như: Chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc; công tác cán bộ, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; tha hóa quyền lực của đảng viên có chức quyền trong việc quyết định chủ trương, chính sách và trong công tác cán bộ…

Một số lĩnh vực khác được tập trung kiểm tra là trách nhiệm nêu gương, quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên, tài chính, ngân hàng; bảo vệ môi trường, cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp; thực hiện dự án đầu tư, xây dựng cơ bản, mua sắm tài sản công...

Ông Mai Trực, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, cho rằng kỷ luật phải nghiêm, nhưng cũng cần nhân văn để "trị bệnh cứu người". Ảnh: Trung tâm báo chí Đại hội.

Theo ông Trực, có nhiều việc mới, việc tồn tại đã lâu, rất khó khăn, phức tạp, nhạy cảm, liên quan nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều địa phương, gây bức xúc trong xã hội đã được phát hiện, làm rõ, kết luận và xử lý kỷ luật nghiêm minh.

Cơ quan kiểm tra đã kỷ luật và đề nghị cấp có thẩm quyền thi hành kỷ luật hơn 1.300 tổ chức đảng và gần 70.000 đảng viên vi phạm. Trong số này có cả những người giữ cương vị cao của Đảng, Nhà nước, lãnh đạo chủ chốt các địa phương, đơn vị, sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang, đương chức hoặc đã nghỉ hưu...

"Tinh thần là làm nghiêm từ trên xuống, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, nhưng cũng rất nhân văn, mục đích chính là làm cho tổ chức đảng, đảng viên thấy được vi phạm, khuyết điểm của mình để sửa chữa, khắc phục", Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương nhấn mạnh.

Việc kiểm tra người có chức vụ còn hạn chế

Đối với công tác phòng chống tham nhũng, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kiểm tra, kịp thời xử lý những đảng viên vi phạm, xử lý nghiêm tổ chức đảng và đảng viên không chấp hành nghiêm các quy định của Đảng và Nhà nước về phòng chống tham nhũng.

"Một số kết luận của Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã tạo tiền đề cho các ngành chức năng xử lý vụ việc theo quy định của pháp luật, như các vụ án liên quan đến Phan Văn Anh Vũ, Đinh Ngọc Hệ, AVG hay BIDV...”, ông Mai Trực dẫn chứng.

Ngày 27/1, Đại hội XIII thảo luận về các nội dung văn kiện Đại hội. Ảnh: Thuận Thắng.

Theo ông Trực, công tác kiểm tra, giám sát nhiệm kỳ qua đã giúp ngăn ngừa các nguy cơ, đóng góp tích cực vào việc kiểm soát quyền lực, nhất là phòng, chống việc lạm quyền, lợi dụng quyền lực để trục lợi…

Mặt khác, công tác kiểm tra, giám sát đã kịp thời phát hiện những sơ hở, thiếu sót trong lãnh đạo, quản lý, những bất cập trong cơ chế, chính sách, pháp luật để đề xuất, kiến nghị cấp có thẩm quyền bổ sung, sửa đổi cho phù hợp.

Tuy nhiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương cũng thẳng thắn nhìn nhận một số cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cấp ủy chưa coi trọng đúng mức công tác kiểm tra, giám sát. Việc kiểm tra, giám sát đối với cấp ủy viên cùng cấp, người đứng đầu, người có chức vụ, quyền hạn còn hạn chế.

Từ kết quả thực hiện trong nhiệm kỳ Đại hội XII, lãnh đạo Ủy ban Kiểm tra Trung ương đề cập nhiều bài học kinh nghiệm.Về vai trò kiểm tra, giám sát, ông Trực cho rằng “lãnh đạo mà không kiểm tra thì coi như không lãnh đạo”.

Coi trọng giám sát là biện pháp để nhắc nhở, cảnh báo, chủ động phòng ngừa. Còn việc xử lý kỷ luật phải nghiêm minh nhưng cần trên tinh thần nhân văn, “trị bệnh cứu người”.

“Vi phạm của đảng viên, nhất là vi phạm liên quan đến tham nhũng phải được phát hiện trước hết trong nội bộ tổ chức đảng để sớm ngăn chặn ngay từ khi mới manh nha. Tránh không để vi phạm nhỏ trở thành vi phạm lớn, vi phạm ít nghiêm trọng trở thành vi phạm nghiêm trọng”, ông Trực nhấn mạnh.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương cho rằng trong nhiệm kỳ mới, cần tiếp tục khẳng định kiểm tra, giám sát là thanh bảo kiếm của Đảng, giúp tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của các cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp.

Song song với đó, phải xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và các quy định về phòng chống tham nhũng, lãng phí gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực và kỷ luật của Đảng, kỷ luật hành chính, xử lý bằng pháp luật gắn với việc xây dựng hoàn thiện cơ chế, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức để cán bộ đảng viên không thể tham nhũng, không dám tham nhũng, không cần tham nhũng.

Đặc biệt, cần có cơ chế để bảo vệ, khuyến khích cán bộ, đảng viên dám nghĩ, dám làm, mạnh dạn, đi đầu trong đổi mới vì sự phát triển.

Hoài Thu - Nguyễn Hưng