Hỗ trợ sinh kế, giúp nạn nhân chất độc da cam hòa nhập cộng đồng

Cuối tháng 7-2025, trong chuyến thăm, làm việc tại tỉnh Đồng Nai về hợp tác giải quyết hậu quả chất độc hóa học/dioxin sau chiến tranh và giúp đỡ NNCĐDC, đoàn công tác do Đại sứ Vương quốc Bỉ tại Việt Nam Karl Van Den Bossche và Trung tướng Nguyễn Hữu Chính, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam làm trưởng đoàn, cùng lãnh đạo tỉnh Đồng Nai tham dự khai trương 3 cửa hàng tiện lợi cộng đồng “An vui Mart” tại các phường Trấn Biên và Long Bình, tỉnh Đồng Nai, do Quỹ Aquitara Impact Fund 1 (Vương quốc Bỉ) tài trợ.

Lãnh đạo Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam và đại diện Nhóm thiện nguyện Uống nước nhớ nguồn trao hỗ trợ sinh kế tặng gia đình nạn nhân chất độc da cam ở Nghệ An.

Đây là mô hình hỗ trợ về sinh kế, được triển khai thí điểm tại địa phương, nhằm tạo sinh kế, tăng thu nhập, tự chủ kinh tế, giúp gia đình NNCĐDC vươn lên hòa nhập cộng đồng. Cửa hàng “An vui Mart” không chỉ là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa, mà còn góp phần kết nối, chia sẻ cộng đồng, nhân lên nghĩa cử cao đẹp chung tay xoa dịu nỗi đau da cam. Ngày khai trương cửa hàng, bà Nguyễn Thị Kim, mẹ của NNCĐDC, chủ cửa hàng “An vui Mart” ở khu phố 4, phường Trấn Biên không giấu nổi những giọt nước mắt xúc động. Bà cho biết, trước đây, bà cũng luôn bươn chải vất vả để lo đời sống gia đình, nhưng mọi thứ vẫn rất bấp bênh. Từ khi được hỗ trợ mở cửa hàng, gia đình rất phấn khởi, kinh doanh bước đầu thuận lợi và cho thu nhập ổn định, giúp trang trải những nhu cầu thiết yếu, cải thiện đời sống.

Mô hình cửa hàng “An vui Mart” bước đầu mang lại hiệu quả tích cực và đang được Quỹ Aquitara Impact Fund 1 cùng tổ chức hội ở địa phương theo dõi, đánh giá, rút kinh nghiệm, để từng bước nhân rộng. Theo Trung tướng Nguyễn Hữu Chính, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam: Đây là hướng đi đúng mà Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam đã và đang phối hợp với các đối tác, với cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể địa phương tích cực triển khai thực hiện, nhân rộng với tinh thần “cho cần câu hơn cho con cá”, thực hiện phương châm “Sinh kế-hòa nhập”, giúp nạn nhân và gia đình nạn nhân có sinh kế bền vững, thu nhập ổn định để vượt khó vươn lên, từng bước tự chủ về kinh tế, hòa nhập cộng đồng.

Trao hỗ trợ mở cửa hàng “An vui Mart” tặng gia đình nạn nhân ở tỉnh Đồng Nai.

Tháng 10-2023, Hạ viện Bỉ là Quốc hội đầu tiên trên thế giới đã thông qua nghị quyết ủng hộ NNCĐDC/dioxin Việt Nam với số phiếu ủng hộ 100%. Quỹ Aquitara Impact Fund 1, được thành lập năm 2024 và từng bước đi vào hoạt động, tạo thuận lợi trong triển khai thực hiện các dự án giải quyết hậu quả chất độc hóa học (CĐHH) sau chiến tranh và hỗ trợ NNCĐDC ở Việt Nam. Đặc biệt, tháng 4-2025, Nhà vua Vương quốc Bỉ Philippe và Hoàng hậu đã thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam và có nhiều hoạt động ý nghĩa đối với NNCĐDC. Trong khuôn khổ chuyến thăm, trước sự chứng kiến của nguyên thủ hai nước, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam và Bộ trưởng, Thủ hiến Vùng Thủ đô Brussels đã trao đổi Thỏa thuận nguyên tắc giữa Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam và Quỹ Aquitara Impact Fund 1, qua đó tạo nguồn lực và điều kiện thuận lợi để góp phần thực hiện các dự án tẩy độc ô nhiễm dioxin và hỗ trợ NNCĐDC mang tính bền vững, hiệu quả hơn.

Nỗ lực vì mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau”

Chiến tranh đã lùi xa nửa thế kỷ, nhưng hậu quả của CĐHH/dioxin do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam vẫn rất nặng nề; di chứng chất độc da cam đã truyền sang thế hệ thứ 3, thứ 4. Cuộc sống của nhiều NNCĐDC và gia đình vẫn rất khó khăn, thiếu thốn cả về vật chất lẫn tinh thần; nhiều gia đình có từ ba đến bốn nạn nhân; họ đang sống trong cảnh bệnh tật, nghèo đói, với nỗi đau khôn nguôi, không ít gia đình rơi vào cảnh khó khăn.

Với tinh thần “Đoàn kết-Nghĩa tình-Trách nhiệm-Vì nạn nhân chất độc da cam”, từ khi thành lập Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam (tháng 1-2004) đến tháng 6-2025, toàn hệ thống Hội vận động được hơn 4.822 tỷ đồng; đã chi hơn 4.783 tỷ đồng xây dựng các trung tâm bảo trợ xã hội, hỗ trợ xây mới, sửa nhà tặng nạn nhân chất độc da cam; nuôi dưỡng nạn nhân chất độc da cam tại trung tâm và cộng đồng; trợ cấp học bổng; trợ giúp tìm việc làm, hỗ trợ vốn, công cụ sản xuất, tặng phương tiện sinh hoạt, trợ cấp khó khăn, bão lũ thiên tai, thăm hỏi, tặng quà nạn nhân và gia đình. Riêng năm 2024 và 6 tháng đầu năm 2025, tổ chức hội NNCĐDC/dioxin trong cả nước đã vận động và nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ của nhiều tổ chức, cá nhân ở trong nước và bạn bè quốc tế, với tổng giá trị quy thành tiền đạt gần 774 tỷ đồng.

Những món quà, những tấm lòng, sự hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân dành cho NNCĐDC vừa thể hiện nét đẹp truyền thống “thương người như thể thương thân” của dân tộc, đồng thời, là nguồn động viên NNCĐDC thêm lạc quan, vững tin trong cuộc sống, vươn lên hòa nhập cộng đồng, xã hội…Tuy nhiên, cùng với việc thăm hỏi, tặng quà, hỗ trợ khó khăn đột xuất, điều quan trọng nhất là phải tạo sinh kế giúp nạn nhân và gia đình phát triển kinh tế, ổn định đời sống. Đó cũng là trăn trở bấy lâu của đội ngũ cán bộ hội và tổ chức hội các cấp, nhất là trong điều kiện khó khăn về vận động nguồn lực, xây dựng Quỹ NNCĐDC.

Lãnh đạo Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam trao hỗ trợ làm nhà sau thiên tai tặng nạn nhân chất độc da cam tại tỉnh Cao Bằng.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam, hỗ trợ sinh kế là một một chủ trương lớn, một sứ mệnh nhân văn cần nỗ lực triển khai thực hiện và rất cần sự chung tay, góp sức của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Điển hình như dự án “Hỗ trợ nâng cao chất lượng sống cho người khuyết tật” trong đó có NNCĐDC ở các tỉnh bị phun rải nặng chất da cam, do đối tác nước ngoài phối hợp với Trung tâm Hành động quốc gia khắc phục hậu quả chất độc hóa học và môi trường (NACCET) triển khai thực hiện thời gian qua.

Với nguồn lực có hạn, nhưng những năm gần đây, Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam đã nỗ lực dành nguồn kinh phí đáng kể từ Quỹ NNCĐDC để hỗ trợ xây mới, sửa chữa, xóa nhà tạm, nhà dột nát, xây dựng các phòng ở có công trình vệ sinh khép kín, giúp nạn nhân “an cư”, nâng cao chất lượng sống, cải thiện sức khỏe. Đặc biệt, các cấp hội chú trọng hỗ trợ giống, vốn, công cụ sản xuất, kỹ thuật, hỗ trợ dạy nghề, tạo việc làm... để nạn nhân có thể tự nuôi sống bản thân, để gia đình có thêm điều kiện phát triển chăn nuôi, trồng trọt, kinh doanh, dịch vụ... tạo việc làm và thu nhập ổn định.

Hỗ trợ sinh kế cho NNCĐDC cần có nguồn lực lớn, do vậy càng cần sự thấu hiểu, sẻ chia và hành động, sự ủng hộ thiết thực của cộng đồng, của bạn bè quốc tế, góp phần xóa đói giảm nghèo, xoa dịu nỗi đau da cam và “không để ai bị bỏ lại phía sau” trên hành trình hòa nhập và phát triển.

Bài và ảnh: HÀ MINH