Hành trình 41 năm của Báo ảnh Ðất Mũi

Khởi đầu từ vùng đất cuối trời

Cà Mau năm 1979 vẫn còn là một vùng đất xa xôi, nơi hơn 90% dân số là nông dân, đời sống giản dị gắn bó với đồng lúa, rừng đước, rừng tràm và biển cả. Tình trạng dân trí thấp. Làm thế nào để chuyển tải thông tin, chủ trương của Ðảng, pháp luật của Nhà nước đến người dân? Ðó là trăn trở của những người làm báo từ chiến trường trở về trong những ngày đầu xây dựng đất nước. Ðó là Võ An Khánh, Văn Ngàng, Lê Thông và Nguyễn Kiên Hùng... Thế là sau những trăn trở đó và học tập từ những tờ Báo ảnh Việt Nam, Báo ảnh Liên Xô, các anh, các chú suy nghĩ có thể dùng hình ảnh chân thật của cuộc sống hằng ngày để tuyên truyền đến Nhân dân nhanh nhất và thuyết phục nhất. Sau khi xin chủ trương của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Báo ảnh Ðất Mũi ra đời, mang sứ mệnh truyền tải thông tin đến người dân bằng hình ảnh - thứ ngôn ngữ dễ hiểu, gần gũi với mọi tầng lớp. Tiền thân là một tờ tin ảnh phục vụ Nhân dân Minh Hải (nay là Cà Mau), báo đã nhanh chóng khẳng định vai trò của mình.

Những ngày đầu, Báo ảnh Ðất Mũi là sân chơi của những nghệ sĩ nhiếp ảnh tài hoa. Những cái tên như: Võ An Khánh, Nguyễn Kiên Hùng, Trương Hoàng Thêm, Trịnh Xuân Dũng, Lê Nguyễn... đã đặt nền móng cho tờ báo. Họ không chỉ là phóng viên mà còn là những người kể chuyện bằng ống kính, ghi lại từng khoảnh khắc đời sống, từ những phiên chợ nổi trên sông đến những cánh rừng ngập mặn bạt ngàn. Những bức ảnh của họ không chỉ mang tính thời sự mà còn đậm chất nghệ thuật, làm đẹp thêm tâm hồn người xem.

Vượt khỏi địa giới tỉnh nhà

Nhớ lại những năm tháng báo giấy phát triển rực rỡ và làm thế nào để báo chí tồn tại phát triển mà không phụ thuộc vào ngân sách của Nhà nước cấp, thế là Chi ủy và Ban Biên tập, sau nhiều phiên họp bàn bạc, đi đến thống nhất thực hiện mô hình kinh tế mới. Công ty Nhiếp ảnh Minh Hải trực thuộc Báo ảnh Ðất Mũi ra đời, và là đơn vị đầu tiên của cả nước nhập hệ thống minilab từ nước ngoài về để phục vụ cho mảng in ấn ảnh phục vụ công tác làm báo và phục vụ nhu cầu in tráng rọi ảnh màu khắp các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. Từ nguồn lợi nhuận của mô hình kinh tế này giúp cho Báo ảnh Ðất Mũi phần nào tự chủ về kinh phí in ấn, phát hành báo và chi trả chế độ lương, nhuận bút cho cán bộ, công nhân viên. Có thể nói, tập thể Ban Biên tập Báo ảnh Ðất Mũi thời đó đã chủ động bắt nhịp xu thế kinh tế báo chí, người đứng đầu phải nhắc đến là Nhà báo - Nghệ sĩ Nhiếp ảnh - Tổng Biên tập Nguyễn Kiên Hùng.

Không chỉ làm kinh tế bằng ngành ảnh mà Báo ảnh Ðất Mũi còn ra phụ trương Báo ảnh Ðất Mũi chuyên đề. Tờ báo đã vượt qua ranh giới địa lý, trở thành niềm tự hào của cả nước. Vào thời kỳ đỉnh cao, mỗi kỳ báo phát hành hàng chục ngàn bản - con số mà ngay cả các tờ báo Trung ương cũng phải mơ ước. Ðộc giả từ Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Huế, và cả kiều bào ở nước ngoài gửi thư về khen ngợi, cộng tác bài viết, hình ảnh. Báo ảnh Ðất Mũi đã làm được điều mà ít tờ báo địa phương nào thời bấy giờ đạt tới: mang hình ảnh Cà Mau đến mọi miền đất nước.

Bản sắc phương Nam

Ðiều làm nên sức hút của Báo ảnh Ðất Mũi chính là bản sắc riêng. Tờ báo không chỉ truyền tải thông tin mà còn bồi dưỡng thẩm mỹ cho người dân bằng sự kết hợp hài hòa giữa ngôn ngữ viết và ngôn ngữ hình ảnh. Bài viết ngắn gọn, súc tích, được minh họa bằng những bức ảnh vừa thời sự, vừa nghệ thuật. Mỗi số báo như một cuốn sách nhỏ, kể câu chuyện về con người và vùng đất Cà Mau với tất cả sự chân thực và sống động.

Báo ảnh Ðất Mũi cũng là nơi ươm mầm tài năng nhiếp ảnh. Từ đây, hàng loạt nghệ sĩ tên tuổi đã trưởng thành, như Nguyễn Thanh Dũng, Thu Ðông, và đặc biệt là 2 cựu phóng viên nay là lãnh đạo Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam: Chủ tịch Trần Thu Ðông và Phó Chủ tịch Lê Nguyễn. Hơn 10 nhà báo của tờ báo đã trở thành Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, góp phần đưa phong trào nhiếp ảnh Cà Mau trở thành một trong những trung tâm mạnh mẽ của cả nước. Chuyên mục Ảnh Nghệ thuật của báo, nơi giới thiệu tác phẩm của các nghệ sĩ, đã trở thành cầu nối đưa nhiếp ảnh Việt Nam đến gần hơn với công chúng.

Bước sang thế kỷ 21, Báo ảnh Ðất Mũi không ngừng đổi mới để theo kịp thời đại. Từ năm 2005-2020, tờ báo đã có những bước nhảy vọt, từ việc ra mắt Trang thông tin điện tử Báo ảnh Ðất Mũi - tờ báo điện tử đầu tiên của tỉnh Cà Mau - đến xuất bản Tạp chí Cơ hội vàng chuyên về kinh tế, hay báo Ðất Mũi song ngữ Việt - Khmer phục vụ cộng đồng người dân tộc. Những ấn phẩm này không chỉ đa dạng hóa kênh thông tin mà còn góp phần quảng bá tiềm năng của Cà Mau đến các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Nhìn lại và tự hào

41 năm tồn tại của mình, Báo ảnh Ðất Mũi đã xuất bản hàng triệu tờ báo, mỗi số là một mảnh ghép lịch sử, văn hóa và con người Cà Mau. Tờ báo không chỉ làm tròn sứ mệnh tuyên truyền mà còn trở thành kho lưu trữ vô giá, nơi gìn giữ những hình ảnh quý báu về vùng đất này cho các thế hệ mai sau.

Thực hiện chủ trương sắp xếp hệ thống báo chí cả nước, ngày 1/1/2021, Báo ảnh Ðất Mũi đã hợp nhất với Báo Cà Mau thành Báo Cà Mau. Măng-sét Ðất Mũi đã trở thành ấn phẩm cuối tuần của Báo Cà Mau với diện mạo mới. Như vậy, sau hơn 41 năm hình thành, tồn tại và phát triển, Báo ảnh Ðất Mũi đã hoàn thành vẻ vang nhiệm vụ chính trị của mình, để lại trong lòng người đọc và ai đã từng cống hiến cho Báo ảnh Ðất Mũi những ký ức đẹp.

Những người làm báo của Báo ảnh Ðất Mũi luôn tự hào với những gì mà mình đã làm được, tự hào với một bản sắc riêng và tự hào với sự vượt khó, tự thân vươn lên của mình là chính. Phải công nhận rằng, Báo ảnh Ðất Mũi đã tạo được bản sắc cho riêng mình, đó là bản sắc văn hóa đậm chất phương Nam và mang hơi thở của vùng đất cuối trời Tổ quốc.

Báo ảnh Ðất Mũi không chỉ là một tờ báo, mà còn là một người bạn đồng hành, một người kể chuyện bằng hình ảnh, mang theo hơi thở của vùng đất cực Nam. 41 năm - hành trình ấy chưa bao giờ ngừng nghỉ, và tôi tin trong hình hài mới của mình, chất và lượng, hồn cốt của tờ báo sẽ còn tiếp tục vươn xa, như cánh chim hải âu bay mãi trên bầu trời Cà Mau./.

Ðào Minh Tuấn