Go Global: Bứt phá xuất khẩu của Việt Nam trong kỷ nguyên mới

Sáng 26/11, tại Hà Nội, Bộ Công Thương phối hợp với các dự án của Chính phủ Thụy Sĩ tổ chức Diễn đàn Xúc tiến xuất khẩu Việt Nam 2025 với chủ đề “Go Global – Chinh phục thị trường quốc tế”.

Ông Vũ Bá Phú- Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương). Ảnh: Uyên Hương/Bnews/vnanet.vn

Nhấn mạnh vai trò then chốt của xúc tiến xuất khẩu trong bối cảnh mới của thương mại toàn cầu, ông Vũ Bá Phú- Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết: Diễn đàn là sự kiện được Bộ Công Thương tổ chức hàng năm, tạo kênh đối thoại nhiều bên, từ đó định hình những vấn đề khó khăn và đề xuất giải pháp hỗ trợ xúc tiến thương mại hiệu quả hơn.

Với chủ đề “Go Global - Chinh phục thị trường quốc tế” thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Việt Nam trong việc hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra thế giới bằng tư duy mới, mô hình mới và cách tiếp cận phù hợp với xu hướng chuyển đổi của thương mại quốc tế, đặc biệt là chuyển đổi số và phát triển bền vững.

Hơn nữa, kinh tế toàn cầu đang trải qua những thay đổi sâu sắc: dịch chuyển chuỗi cung ứng, cạnh tranh thương mại gia tăng, tiêu chuẩn xanh siết chặt và thương mại điện tử bùng nổ. Những yếu tố này vừa tạo sức ép lớn, vừa mở ra cơ hội để hàng hóa Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào các thị trường giá trị cao.

Theo ông Vũ Bá Phú, Việt Nam, với độ mở cao về kinh tế, thương mại đang đứng trước thời cơ quan trọng để gia tăng thị phần, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Những năm gần đây, xuất khẩu liên tục là điểm sáng của nền kinh tế. Cơ cấu sản phẩm chuyển dịch tích cực sang nhóm hàng chế biến, chế tạo. Nhiều doanh nghiệp tư nhân đầu tư bài bản đã đưa được sản phẩm vào những thị trường khó tính và xây dựng thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế.

Trong 10 tháng năm 2025, Việt Nam xuất siêu gần 20 tỷ USD; tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt khoảng 762 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ 2024. Dự kiến cả năm sẽ đạt trên 900 tỷ USD, đây là kim ngạch ở mức cao nhất từ trước tới nay.

Tuy nhiên, thị trường Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Trung Đông, châu Phi… vẫn còn nhiều dư địa chưa được khai thác hiệu quả. Yêu cầu đặt ra cho doanh nghiệp là phải đổi mới mạnh mẽ trong quản trị rủi ro, phát triển sản phẩm, chuẩn hóa quy trình, minh bạch nguồn gốc và tích cực tham gia thương mại số để nâng cao sức cạnh tranh.

Đặc biệt, Diễn đàn năm nay diễn ra trong thời điểm Bộ Công Thương đang hoàn thiện Kế hoạch Xúc tiến thương mại giai đoạn 2026 - 2030. Việc tham vấn ý kiến doanh nghiệp là bước quan trọng để chính sách bám sát thực tiễn.

“Những góp ý của chuyên gia và doanh nghiệp hôm nay sẽ được Bộ Công Thương tiếp thu để hoàn thiện lần cuối cùng cho bản kế hoạch xúc tiến thương mại 5 năm tới, dự kiến ban hành vào đầu tháng 12/2025”, ông Vũ Bá Phú nhấn mạnh.

Bộ Công Thương cũng đang xây dựng “Chương trình Vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026 - 2035 (Go Global)”, hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra toàn cầu theo hướng, dẫn dắt chuỗi giá trị; mở rộng thị trường sâu rộng và bền vững; tận dụng tối đa các FTA thế hệ mới; chuyển đổi xanh và nâng cấp tiêu chuẩn xuất khẩu; tăng cường ứng dụng số trong xúc tiến thương mại.

Ông Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh nhấn mạnh:Việt Nam tăng trưởng xuất khẩu cao nhưng giá trị tạo ra cho doanh nghiệp Việt vẫn quá thấp bởi thương mại Việt Nam đang mắc năm một số điểm nghẽn.

Cụ thể gồm tăng trưởng cao nhưng giá trị gia tăng nội địa thấp, phần lớn lợi nhuận rơi vào tay doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Cùng đó là liên kết giữa khu vực FDI và doanh nghiệp trong nước còn yếu, hiệu ứng lan tỏa công nghệ và quản trị chưa đạt kỳ vọng. Hơn nữa, cơ cấu thị trường xuất nhập khẩu mất cân đối, khi gần 45% tổng kim ngạch vẫn tập trung vào hai thị trường Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Ông Võ Trí Thành cũng chỉ rõ, dù Việt Nam xuất siêu hàng hóa nhưng lại nhập siêu dịch vụ, đặc biệt là du lịch, lĩnh vực vốn có tiềm năng mang lại nguồn thu ngoại tệ lớn. Trong khi đó, năng lực tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA) còn hạn chế, việc xúc tiến thương mại dù được đẩy mạnh nhưng chưa đủ sức mở ra thị trường mới.

Đáng lưu ý, trong bối cảnh thế giới đang định hình một tư duy phát triển mới dựa trên ba giá trị: bền vững, bao trùm và sáng tạo. Vì vậy, Việt Nam không thể tiếp tục bán hàng rẻ mà cần chuyển sang tạo giá trị, đổi mới chuỗi cung ứng và xây dựng thương hiệu quốc gia.

“Do đó, Go Global không chỉ là đi ra thế giới, mà là mang thế giới về Việt Nam học, hiểu và làm chủ luật chơi mới”, ông Võ Trí Thành nhấn mạnh.

Quang cảnh Diễn đàn Xúc tiến xuất khẩu Việt Nam 2025. Ảnh: Uyên Hương/Bnews/vnanet.vn

Chia sẻ từ phía doanh nghiệp, bà Đoàn Thị Bích Ngọc, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Canifa cho hay: Từ những năm 1990, công ty làm thuê cho nước ngoài nhưng sớm nhận ra nếu chỉ sống bằng đơn hàng thì mãi là người đi sau. Canifa chọn quay về đầu tư thị trường nội địa hơn 100 triệu dân, nơi có tiềm năng và giá trị thật.

Theo đó, Canifa đã xây dựng một chuỗi giá trị “mặt cười” gồm ba trụ cột: nghiên cứu - thiết kế, sản xuất - thương mại và phát triển thương hiệu. Mỗi mắt xích đều được đầu tư bài bản, từ nguyên liệu, phần mềm thiết kế cho đến dữ liệu xu hướng thời trang toàn cầu nhằm tạo ra những sản phẩm vừa mang hơi thở thế giới, vừa phù hợp với người Việt.

Từ lĩnh vực hàng tiêu dùng, ông Nguyễn Quốc Khánh - Giám đốc điều hành Nghiên cứu và Phát triển Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) cho biết: Hiện tại, Vinamilk có 16 nhà máy, 15 trang trại, xuất khẩu sang 65 quốc gia với doanh thu lũy kế hơn 3,5 tỷ USD. Ba đơn vị của Vinamilk đã đạt trung hòa carbon theo chuẩn PAS 2060:2014 và doanh nghiệp này còn đặt mục tiêu Net Zero sớm hơn mốc 2050 của Chính phủ.

“Chuyển đổi xanh không chỉ là chi phí, mà là đầu tư cho tương lai. Nếu vượt qua được những hàng rào xanh của châu Âu, Hàn Quốc hay Nhật Bản, sản phẩm Việt sẽ bước vào phân khúc giá trị cao hơn,” ông Nguyễn Quốc Khánh khẳng định.

Tại Diễn đàn, câu chuyện chuyển đổi trong kỷ nguyên số và xanh cũng được minh chứng từ các doanh nghiệp Việt. Ông Nguyễn Mạnh Hà - Giám đốc Công ty cổ phần AHT Tech cho biết, sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang buộc doanh nghiệp công nghệ Việt phải định hình lại mô hình xuất khẩu phần mềm. Tuy nhiên, hành trình Go Global cần ba trụ cột gồm con người, vốn và hệ sinh thái.

Ở góc độ hoạch định chính sách, ông Trần Huy Hoàn - Chuyên viên chính, Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý doanh nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, chương trình “Go Global” do Bộ xây dựng hiện đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt, với ba định hướng chiến lược. Cụ thể, việc mở rộng khái niệm xuất khẩu không chỉ ở hàng hóa mà cả dịch vụ, đặc biệt là các dịch vụ tri thức, công nghệ, sáng tạo; đồng thời nâng tỷ lệ giá trị gia tăng nội địa trong mỗi sản phẩm.

Hơn nữa, bổ sung trụ cột đầu tư ra nước ngoài, coi đây là kênh quan trọng để doanh nghiệp Việt tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu và chủ động tận dụng FTA theo hướng mới. Đặc biệt, gia tăng “dấu chân Việt Nam” trên bản đồ thế giới không chỉ bằng hàng hóa mà bằng con người, văn hóa, tài chính, giáo dục, hình thành hệ sinh thái Việt toàn cầu thay vì chỉ vài thương hiệu đơn lẻ.

Để hiện thực hóa tầm nhìn đó, chương trình được thiết kế theo ba nhóm nhiệm vụ trọng tâm: nâng cao năng lực và nhận thức thông qua đào tạo, cung cấp thông tin, bồi dưỡng tư duy Go Global cho doanh nghiệp.

Cùng đó, triển khai các chương trình thí điểm, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, xuất khẩu xuyên biên giới, thúc đẩy chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, khuyến khích đầu tư ra nước ngoài. Mặt khác, phát triển lực lượng tiên phong gồm các doanh nghiệp lớn có thương hiệu quốc tế đóng vai trò dẫn dắt cùng những doanh nghiệp vừa và nhỏ có mô hình sáng tạo, đủ sức vươn lên thành “kỳ lân khu vực”.

“Go Global không phải cuộc chơi của riêng doanh nghiệp lớn. Nhà nước phải tạo hệ sinh thái, còn doanh nghiệp phải dấn thân. Không thể mãi dắt bò ra suối, đã đến lúc doanh nghiệp Việt phải tự khát nước và bơi ra biển lớn,” ông Trần Huy Hoàn nhấn mạnh.

Uyên Hương/Bnews/vnanet.vn