Giữ nền dân trí từ gốc ở Mường Nhà

Một tiết học của học sinh trường PTDTBT Tiểu học và THCS Pu Luông, xã Mường Nhà.

Nền tảng giáo dục để giữ chuẩn xóa mù chữ bền vững

Mường Nhà là xã biên giới của tỉnh Điện Biên, được hình thành sau sáp nhập, địa bàn rộng, dân cư phân tán, với nhiều dân tộc cùng sinh sống. Trong bức tranh chung ấy, sự chênh lệch về điều kiện sống, ngôn ngữ và trình độ học vấn từng là rào cản lớn đối với việc nâng cao dân trí, nhất là ở các bản xa trung tâm, các khu vực giáp biên.

Thực tế những năm trước cho thấy, không ít người dân, đặc biệt là người lớn tuổi và đồng bào dân tộc thiểu số, gặp khó khăn trong việc tiếp cận chữ viết phổ thông. Việc không thông thạo chữ nghĩa khiến nhiều gia đình lúng túng khi tiếp cận chính sách, hạn chế khả năng tiếp thu khoa học kỹ thuật trong sản xuất, thậm chí gặp trở ngại trong giao tiếp với các dịch vụ y tế, giáo dục và hành chính công.

Từ thực tiễn đó, công tác xóa mù chữ ở Mường Nhà không được nhìn nhận như một nhiệm vụ mang tính thời điểm, mà được đặt trong tổng thể chiến lược phát triển con người, coi biết chữ là nền tảng để người dân tự tin hơn, chủ động hơn và từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống.

Để giữ vững nền dân trí, Mường Nhà tập trung củng cố hệ thống giáo dục cơ sở như một giải pháp căn cơ. Toàn xã hiện có 9 trường học với 129 lớp, hơn 3.600 học sinh; mạng lưới trường lớp được sắp xếp phù hợp với điều kiện địa bàn, bảo đảm trẻ em trong độ tuổi đều được đến trường, hạn chế tối đa nguy cơ bỏ học sớm.

Chất lượng phổ cập giáo dục được duy trì ổn định qua nhiều năm. Xã đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3, phổ cập giáo dục trung học cơ sở mức độ 3 và duy trì xóa mù chữ mức độ 2. Những kết quả này cho thấy công tác nâng cao dân trí không chỉ dừng ở việc “xóa mù”, mà hướng tới việc giữ vững và nâng cao chất lượng học tập trong cộng đồng.

Cùng với đó, cơ sở vật chất trường lớp được đầu tư đồng bộ hơn. Tỷ lệ phòng học kiên cố đạt trên 90%, toàn bộ phòng bán trú được kiên cố hóa, tạo điều kiện cho học sinh vùng khó có môi trường học tập ổn định, an toàn. Đây là yếu tố quan trọng giúp hạn chế tình trạng gián đoạn học tập, một trong những nguyên nhân dẫn tới nguy cơ tái mù chữ trong cộng đồng.

Cơ sở vật chất được quan tâm đầu tư.

Khi việc học trở thành mong muốn của mỗi gia đình

Sự chuyển biến trong công tác xóa mù chữ ở Mường Nhà không chỉ thể hiện qua số liệu, mà còn rõ nét trong nhận thức của các gia đình. Từ chỗ coi việc học là trách nhiệm của nhà trường, nhiều phụ huynh đã chủ động đồng hành cùng con, xem chữ nghĩa là “vốn liếng” lâu dài cho tương lai.

Ông Lò Văn Xôm, một phụ huynh có con đang theo học tại xã, chia sẻ: “Trước đây gia đình tôi chỉ nghĩ cho con đi học biết chữ là được. Nhưng giờ thấy các cháu đọc được sách, tự làm bài, biết hỏi han, tính toán, mình mới hiểu học chữ là để con sau này không thiệt thòi như bố mẹ.”

Những suy nghĩ như vậy ngày càng phổ biến ở các bản làng của Mường Nhà. Khi phụ huynh nhận thức rõ giá trị của chữ viết, việc duy trì sĩ số, nâng cao chất lượng học tập và giữ vững chuẩn xóa mù chữ không còn là nỗ lực đơn lẻ của ngành giáo dục, mà trở thành trách nhiệm chung của cả cộng đồng.

Giữ nền hôm nay cho bước phát triển ngày mai

Tại Mường Nhà, xóa mù chữ được gắn chặt với mục tiêu nâng cao chất lượng đời sống. Khi người dân biết đọc, biết viết, họ chủ động hơn trong việc tiếp cận thông tin y tế, chính sách bảo hiểm, đào tạo nghề và các chương trình hỗ trợ sinh kế. Chữ viết vì thế trở thành “cầu nối” để người dân tham gia đầy đủ hơn vào đời sống kinh tế – xã hội.

Trong bối cảnh địa phương đang triển khai nhiều chương trình phát triển sản xuất, giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới, nền dân trí đóng vai trò then chốt. Không chỉ giúp người dân tiếp thu tiến bộ khoa học kỹ thuật, biết chữ còn giúp họ hiểu quyền lợi, nghĩa vụ của mình, từ đó nâng cao tính chủ động và tinh thần tự vươn lên.

Giữ vững chuẩn xóa mù chữ mức độ 2 vì thế không phải là đích đến cuối cùng, mà là nền móng để Mường Nhà tiếp tục nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong những năm tới.

Ở một xã biên giới còn nhiều khó khăn, duy trì xóa mù chữ bền vững là kết quả của quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì và đồng bộ từ đầu tư cơ sở vật chất, củng cố mạng lưới trường lớp đến sự vào cuộc của chính quyền, ngành giáo dục và các tổ chức đoàn thể.

Quan trọng hơn, đó là sự thống nhất trong tư duy phát triển: nâng cao dân trí phải đi trước một bước, làm nền cho phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm an sinh và giữ vững ổn định vùng biên. Từ nền tảng ấy, Mường Nhà đang từng bước khẳng định hướng đi của mình: phát triển không chỉ bằng con số thu nhập, mà bằng tri thức và cơ hội cho mỗi người dân.

Minh Ngọc