Giáo viên tranh luận môn Văn thi lớp 10 Hà Nội: Đề một đằng, đáp án một nẻo

Đề Văn thi vào lớp 10 Hà Nội: Xem tại đây
Đáp án Văn thi vào lớp 10 Hà Nội: Xem tại đây

Sau khi Sở GD&ĐT Hà Nội công bố đáp án, thang điểm chấm thi môn Văn vào lớp 10 công lập 2025, một số giáo viên cho rằng, đáp án chưa thực sự phù hợp với câu lệnh trong bài nghị luận xã hội.

Cụ thể, câu 2 phần Viết (4 điểm) trong đề thi Ngữ văn lớp 10 đưa ra câu lệnh:

"Những năm tháng học tập dưới mái trường là quãng thời gian quý giá với biết bao niềm vui bên thầy cô, bạn bè... Tuy nhiên, không phải ai cũng cảm nhận được điều đó. Em hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) trả lời câu hỏi: Làm thế nào để luôn tìm thấy niềm vui tuổi học trò?”.

Đáp án chấm chính thức của Sở GD&ĐT Hà Nội yêu cầu các thí sinh lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp chặt chẽ lý lẽ và bằng chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận.

Thí sinh có thể triển khai các ý chính theo hướng: hiểu thế nào là niềm vui tuổi học trò; chỉ rõ thực trạng, nguyên nhân…; đề xuất những giải pháp khả thi, có tính thuyết phục.

TS Phùng Diệu Linh, giảng viên Ngữ văn tại Hà Nội băn khoăn, đáp án dường như đi ngược lại với trọng tâm của câu lệnh.

Câu hỏi "làm thế nào để tìm thấy niềm vui tuổi học trò?" tập trung vào giải pháp để tìm thấy niềm vui tuổi học trò. Song đáp án lại yêu cầu, chỉ rõ thực trạng, nguyên nhân - những yếu tố mà nữ TS cho là không phù hợp với câu lệnh gốc.

"Nguyên nhân của việc tìm niềm vui tuổi học trò là gì? Và thực trạng vấn đề đó sẽ là gì? Có phải cứ thực trạng tồi tệ nào mới cần giải pháp không?", TS Linh đặt câu hỏi.

Theo nữ tiến sĩ, nếu thực sự muốn học sinh viết về thực trạng hay nguyên nhân, đề thi cần đưa rõ vấn đề nghị luận ví dụ đánh mất niềm vui ở tuổi học trò trong lệnh hỏi. Nguyên tắc cơ bản của giao tiếp là hỏi gì đáp nấy. Vì vậy, TS Linh hi vọng đây chỉ là chút nhầm lẫn khi làm và duyệt đáp án.

“Lúc chấm thi, hội đồng nên chỉnh sửa lại để tránh máy móc và cũng không vênh giữa đề và đáp án”, TS Linh nói.

Đề xuất đáp án hợp lý hơn bà cho rằng, bài viết cần có đoạn làm rõ vấn đề nghị luận để xác định trọng tâm. Tiếp theo, có thể bàn về giá trị của niềm vui học trò (tuy nhiên, phần này không nên là tiêu chí bắt buộc, vì dung lượng bài chỉ giới hạn trong 400 chữ, nên nếu thiếu cũng không trừ điểm).

Trọng tâm của bài viết phải là phần bàn về giải pháp, cần nêu 2-3 giải pháp, mỗi giải pháp phải được chứng minh thuyết phục và khả thi thông qua lập luận và dẫn chứng cụ thể. Giải pháp nên xuất phát từ quan điểm học sinh, không công thức máy móc theo kiểu bày ra cho đủ giải pháp: học sinh, nhà trường, xã hội hoặc liệt kê mà ko biện luận gì.

Đồng quan điểm với TS Phùng Diệu Linh, một số giáo viên khác cũng bày tỏ sự khó hiểu, với câu lệnh “Làm thế nào để luôn tìm thấy niềm vui tuổi học trò”, tại sao học sinh phải chỉ rõ thực trạng, nguyên nhân. Với giới hạn 400 chữ, việc đề xuất các giải pháp khả thi, có sức thuyết phục đã chiếm hết dung lượng, chưa kể việc giải thích, nêu thực trạng và nguyên nhân.

Song, cũng có ý kiến cho rằng bài văn nghị luận xã hội cần đảm bảo tính logic, do đó trước khi đưa giải pháp cần nhìn ra thực trạng, nguyên nhân, hậu quả và hướng dẫn chấm thi của Sở GD&ĐT Hà Nội là phù hợp.

Cô Nguyễn Cẩm Tú, giáo viên Ngữ văn tại Hà Nội cho rằng, việc nêu nguyên nhân cũng là điều cần thiết để giải quyết được câu lệnh “Làm thế nào để luôn tìm thấy niềm vui tuổi học trò?”. Tức học sinh cần hiểu nguyên nhân mới tìm ra được giải pháp thiết thực, khả thi. Tuy nhiên phần này không cần viết quá dài mà cần đầu tư vào các giải pháp như đề bài yêu cầu.

Cũng theo cô Tú, đáp án nhấn mạnh "Có thể triển khai các ý chính theo hướng...", nghĩa là đang dành sự chủ động và linh hoạt cho giám khảo chấm thi. Học sinh cũng có nhiều cách lựa chọn trình bày bài thi, miễn sao đáp ứng yêu cầu.

Kim Nhung