Doanh nghiệp trong nước bước vào giai đoạn chuyển mình chiến lược

Theo báo cáo tình hình kinh tế - xã hội tháng 11 của Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương, việc Mỹ giảm thuế với một số mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và động thái đáp trả thiện chí của Trung Quốc khi tạm hoãn thuế 24% đối với hàng hóa Mỹ đã góp phần giảm thiểu rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu.

Sự ổn định trở lại của dòng lưu chuyển hàng hóa giúp các doanh nghiệp Việt Nam dự báo chính xác hơn về nhu cầu và giá cả xuất khẩu, đồng thời hạn chế đáng kể các biến động bất thường về thời gian giao hàng.

Cùng đó, thị trường Mỹ tiếp tục mang đến nhiều tin vui khi Chính phủ nước này mở cửa trở lại sau 43 ngày đóng cửa liên bang. Sự vận hành bình thường trở lại của các cơ quan then chốt của Mỹ đã giúp rút ngắn đáng kể thời gian kiểm định, cấp phép và kiểm tra an toàn thực phẩm.

"Điều này đặc biệt có ý nghĩa với các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam vốn chịu sự kiểm soát ngặt nghèo như thủy sản, trái cây, rau củ và hạt. Hơn nữa, sự ổn định của đồng USD sau khi Mỹ mở cửa cũng giúp giảm rủi ro tỷ giá, tạo thuận lợi cho các hoạt động thanh toán quốc tế", báo cáo cho hay.

Doanh nghiệp được khuyến nghị chủ động thích ứng với các thay đổi của thị trường quốc tế để tận dụng cơ hội và giảm thiểu rủi ro.

Cơ hội mở rộng thị phần tại Mỹ càng trở nên rõ ràng hơn khi nước này quyết định giảm thuế nhập khẩu cho hơn 200 mặt hàng thực phẩm, bao gồm cà phê, ca cao, gia vị, chuối, dừa và các loại quả nhiệt đới. Trong bối cảnh giá thực phẩm tại Mỹ đang tăng cao, việc giảm thuế sẽ giúp hạ giá bán lẻ, tạo điều kiện cho sản phẩm Việt Nam với lợi thế về giá cạnh tranh và nguồn cung ổn định dễ dàng tiếp cận người tiêu dùng hơn.

Tuy nhiên, bức tranh xuất khẩu còn nhiều thách thức. Việc EU chấm dứt miễn thuế cho các đơn hàng thương mại điện tử giá thấp đang đặt ra thách thức lớn. Mô hình gửi từng đơn lẻ trực tiếp từ Việt Nam dần trở nên kém hấp dẫn do chi phí tăng cao.

Thực tế này buộc các doanh nghiệp phải chuyển đổi sang mô hình B2B, phân phối qua kho trung tâm tại EU hoặc hợp tác với các đối tác địa phương để tối ưu hóa bài toán thuế và logistics. Bù lại, xu hướng giảm của giá dầu thế giới đang giúp tiết giảm chi phí vận tải quốc tế, mang lại lợi ích trực tiếp cho các doanh nghiệp xuất khẩu sang các thị trường xa như EU hay Mỹ.

Trong khi đó, tại thị trường Ấn Độ, với sự bùng nổ của tầng lớp trung lưu và nhu cầu đầu tư hạ tầng, Ấn Độ đang "khát" các mặt hàng công nghiệp chủ lực như điện tử, máy tính, sắt thép, hóa chất cũng như các sản phẩm tiêu dùng, đồ gỗ và thủ công mỹ nghệ từ Việt Nam.

Để tận dụng hiệu quả các cơ hội này, các chuyên gia khuyến nghị doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động tham gia các chương trình xúc tiến thương mại như “Hội chợ Mùa thu 2025” để kết nối B2B và giới thiệu sản phẩm. Đồng thời, trước áp lực cạnh tranh từ Mexico và sự suy giảm của thị trường Canada, việc mở rộng sang các quốc gia CPTPP khác như Chile, Peru là hướng đi cần thiết.

Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương cũng lưu ý doanh nghiệp cần rà soát quy trình sản xuất để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), Bộ Nông nghiệp Mỹ, tiêu chuẩn an toàn sản phẩm công nghiệp hay chứng nhận quản lý rừng bền vững (FSC) nhằm tránh rủi ro bị giữ hàng hay điều tra thương mại.

Đối với bài toán logistics, việc sử dụng công cụ bảo hiểm rủi ro biến động giá năng lượng, tối ưu hóa vận tải đường sắt qua Trung Á và tận dụng các giải pháp fulfillment (toàn bộ quy trình xử lý đơn hàng từ khi khách đặt đến khi nhận hàng) tại thị trường đích sẽ là chìa khóa để giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Thời điểm cuối năm 2025 sẽ là cột mốc quan trọng để doanh nghiệp Việt khẳng định vị thế, chuyển mình từ gia công đơn thuần sang làm chủ chuỗi cung ứng và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Minh Thu