Định hình hướng đi mới trong quản trị rủi ro pháp lý

Sự phát triển của thị trường chứng khoán và xu hướng hội nhập tài chính quốc tế mở ra nhiều cơ hội tiếp cận nguồn vốn quy mô lớn, chi phí hợp lý hơn, nhất là đối với các doanh nghiệp có năng lực quản trị tốt và chiến lược phát triển rõ ràng. Tuy nhiên, song hành với cơ hội là những thách thức không nhỏ. Trong các tháng cuối năm 2025, để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8,3-8,5%, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục có nhu cầu huy động vốn cao để phục vụ sản xuất - kinh doanh, tái cơ cấu nợ và triển khai các dự án đầu tư công lớn. Về khung pháp lý liên quan đến huy động vốn, trong thời gian qua, nhiều quy định, đặc biệt trong lĩnh vực chứng khoán đã có nhiều điều chỉnh quan trọng. Những thay đổi này, một mặt tạo ra hành lang pháp lý minh bạch hơn, bảo vệ nhà đầu tư tốt hơn; mặt khác cũng đặt ra yêu cầu doanh nghiệp phải thích ứng nhanh, tuân thủ chặt chẽ và nâng cao năng lực nội tại để tận dụng cơ hội”, TS. Bình cho biết.

Tương tự, ông Hoàng Anh Tuấn - Giám đốc Quan hệ khách hàng tại Công ty cổ phần chứng khoán MB (MBS) nhận định, hiện nay, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang quan tâm đến huy động vốn từ thị trường này thông qua phát hành cổ phiếu và trái phiếu. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu mở rộng sản xuất, đầu tư công nghệ, hay thâm nhập thị trường mới khi cần một lượng vốn lớn hơn, mà các kênh vay truyền thống sẽ khó đáp ứng. Hơn nữa, việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường “cận biên” lên thị trường “mới nổi” được kỳ vọng sẽ diễn ra trong tháng 9/2025 tới đây. Quá trình này hứa hẹn sẽ mang lại những tác động tích cực như thu hút dòng vốn quốc tế lớn, gia tăng tính thanh khoản của thị trường và giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn từ nhà đầu tư nước ngoài với chi phí thấp hơn. Tuy nhiên LS. Vũ Ánh Dương, Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng Thư ký Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) chia sẻ, về số lượng, tỷ lệ tranh chấp trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng có dấu hiệu tăng khá nhanh thời gian qua, tính chất cũng phức tạp hơn so với các loại tranh chấp khác do nhiều yếu tố đặc thù liên quan đến kỹ thuật, chuyên ngành; khối lượng dữ liệu, chứng cứ lớn; có yếu tố đa quốc gia và tác động dây chuyền, liên quan đến nhiều tranh chấp ở các lĩnh vực khác.

Các chuyên gia chia sẻ nhiều quan điểm thực tiễn, bàn sâu về cơ hội và thách thức trong việc huy động vốn thông qua kênh chứng khoán

Trên thực tế, rủi ro liên quan đến pháp lý trong quá trình đầu tư tài chính bắt nguồn từ cả hai phía. Ở phía doanh nghiệp, sự thiếu minh bạch thông tin và năng lực quản lý còn hạn chế có thể dẫn đến nhiều vi phạm như sử dụng vốn sai mục đích, vi phạm cam kết về lợi suất, thời gian hoàn vốn hoặc quyền lợi khác của nhà đầu tư. Về vấn đề này, vừa qua, một loạt quy định mới điều chỉnh nhiều nội dung cốt lõi như điều kiện chào bán ra công chúng, quy định về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và cơ chế chào bán riêng lẻ… đã được ban hành, hy vọng sẽ giúp minh bạch hóa thị trường.

Các chuyên gia khuyến nghị, để kênh chứng khoán phát huy vai trò huy động vốn hiệu quả, các bên cần đảm bảo tính minh bạch thông tin về tài chính, tuân thủ quy định về phát hành cổ phiếu, trái phiếu cũng như có chiến lược, kế hoạch sử dụng vốn, hoàn vốn sao cho phù hợp.

Theo bà Mã Thanh Loan - CEO Auxesia Holdings, Phó Chủ tịch thường trực Câu lạc bộ Doanh nghiệp tư vấn TP. Hồ Chí Minh đánh giá, ngành quỹ Việt Nam đã có sự phát triển mạnh cả về quy mô, chất lượng và vẫn còn nhiều dư địa để bứt phá. Hiện nay, nhà đầu tư cá nhân trên thị trường Việt Nam đang chiếm tỷ lệ lớn; trong đó thói quen đầu tư của nhóm này vẫn chủ yếu là tự đầu tư thay vì tham gia đầu tư vào các quỹ chuyên nghiệp. Điều này khiến thị trường quỹ chưa phát huy hết vai trò là kênh huy động vốn hiệu quả, đồng thời nhà đầu tư cá nhân dễ đối mặt với rủi ro do thiếu kiến thức phân tích chuyên sâu.

LS. Châu Việt Bắc - Phó Tổng Thư ký kiêm Phó giám đốc Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) phân tích, ngày càng nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa có xu hướng tiếp cận nguồn vốn từ các quỹ đầu tư nước ngoài. Các quỹ này thường cung cấp khoản vay ngắn hạn hoặc giải pháp tài chính nhanh chóng, phù hợp với nhu cầu vốn tức thời. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, mức lãi suất và chi phí vay từ các quỹ này thường cao hơn đáng kể so với vay ngân hàng, kèm theo nhiều điều khoản, điều kiện mà doanh nghiệp phải cam kết. Trong khi đó, doanh nghiệp nhỏ và vừa lại thường khó đáp ứng các tiêu chuẩn mà các quỹ đầu tư đưa ra, điều này làm tăng khả năng phát sinh rủi ro.

“Do đó, doanh nghiệp cũng phải tính toán kỹ khả năng trả nợ, cân nhắc các chiến lược dài hạn. Về triển vọng, thời gian tới thị trường quỹ tại Việt Nam có tiềm năng tăng trưởng mạnh nếu có các chính sách hỗ trợ phù hợp. Nhà nước có thể cân nhắc ưu đãi thuế, phí cho cả nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, đồng thời khuyến khích phát triển các sản phẩm quỹ đa dạng hơn, từ đó, hướng dòng tiền từ các kênh đầu cơ ngắn hạn sang các kênh đầu tư chuyên nghiệp, dài hạn, từ đó giúp thị trường quỹ trở thành một trụ cột quan trọng của thị trường vốn Việt Nam”, LS. Bắc đưa ra khuyến cáo.y

Thanh Tuyết