Điều 'không thể tưởng tượng được' của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên

Chiều 1/7, hội thảo “Phát hiện và bồi dưỡng tài năng điện ảnh: Kinh nghiệm quốc tế và giải pháp của Việt Nam” diễn ra trong khuôn khổ Liên hoan phim (LHP) Châu Á Đà Nẵng lần thứ III (DANAFF III).

TS. Ngô Phương Lan

Việc phát hiện và bồi dưỡng tài năng điện ảnh đã được bàn không ít lần trong các hội thảo về giáo dục nghệ thuật, các kỳ liên hoan phim, các sự kiện điện ảnh nhiều năm gần đây ở Việt Nam.

Câu hỏi đặt ra là, dù từ lâu Việt Nam đã có hai trung tâm đào tạo điện ảnh chuyên nghiệp bậc đại học ở Hà Nội và TPHCM và khoảng 2 thập niên gần đây còn có thêm các mô hình đào tạo điện ảnh ở các đại học đa ngành (Đại học KHXH&NV Hà Nội, Đại học KHXH&NV TPHCM, Đại học Hoa Sen, HUTECH, Văn Lang…); các mô hình đào tạo ngắn hạn có sức ảnh hưởng và thành tựu nhất định như TPD, Gặp gỡ mùa thu, Varan, Hanoi Doclab, Talent Campus HANIFF, Xine House, CJ Short, Ươm mầm tài năng DANAFF…

Nhưng có thể xác định hay không việc phát hiện và bồi dưỡng tài năng điện ảnh tại Việt Nam đang ở quy mô và cấp độ nào? Nó đáp ứng đến đâu nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao cho nền công nghiệp điện ảnh đang phát triển nhanh nhưng cũng đối mặt nguy cơ tụt hậu vì những điểm yếu cố hữu của một hệ thống giáo dục mà từ đào tạo đến thực hành đều thiếu nền tảng, chưa được đầu tư đúng mức và chậm đổi mới?

Hội thảo “Phát hiện và bồi dưỡng tài năng điện ảnh: Kinh nghiệm quốc tế và giải pháp của Việt Nam” không đi sâu phân tích những vấn đề quá vĩ mô về chiến lược phát triển nguồn nhân lực. Thay vào đó, qua những chia sẻ kinh nghiệm của các nhà giáo dục đến từ các trường đào tạo điện ảnh, các nhà sáng lập, điều hành các mô hình phát hiện và bồi dưỡng tài năng điện ảnh trong và ngoài nước.

TS. Ngô Phương Lan - Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến Phát triển điện ảnh Việt Nam phát biểu tại hội thảo: “Bồi dưỡng tài năng điện ảnh là một hoạt động quan trọng của DANAFF các mùa. Hoạt động Ươm mầm tài năng trong lĩnh vực điện ảnh đến mùa thứ 3 đã tập hợp nhiều gương mặt ấn tượng và có nhiều bạn trẻ có thành công bước đầu trong nghề nghiệp và có những người thành công cũng quay lại với chương trình Ươm mầm tài năng.

Thông qua chương trình Ươm mầm tài năng và Vườn ươm dự án của DANAFF Talents, DANAFF kỳ vọng phát hiện và đồng hành cùng những gương mặt triển vọng - những người sẽ góp phần viết tiếp câu chuyện của điện ảnh Việt Nam trên bản đồ điện ảnh thế giới.

Một nền điện ảnh thành công là phải có những tác phẩm điện ảnh hay và muốn có được những tác phẩm hay phải có được tài năng điện ảnh, trẻ, mới mẻ và sung sức để bổ sung vào lực lượng làm phim. Chính vì vậy hoạt động đào tạo các gương mặt mới là rất quan trọng để phát hiện, nuôi dưỡng tài năng đưa đến với điện ảnh chuyên nghiệp”.

Hội thảo thu hút nhiều diễn viên, đạo diễn như: Bùi Thạc Chuyên, Trịnh Đình Lê Minh, Kathy Uyên, Trinh Hoan, Tony Bùi...

Đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh.

Về kinh nghiệm xây dựng chương trình đào tạo ngành phim trong khuôn khổ trường đại học đa ngành, đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh trong tham luận “Kinh nghiệm xây dựng chương trình đào tạo ngành học làm phim trong môi trường đại học đa ngành”, chỉ ra rằng, một điểm khác biệt lớn trong mô hình đào tạo ngành làm phim giữa các trường là việc tổ chức chương trình theo hướng chia theo nhánh (đạo diễn, quay phim, biên kịch, dựng phim...) hay giữ một nhánh chung cho toàn bộ sinh viên làm phim. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến năng lực đầu ra, việc khám phá công việc làm phim mà còn định hình tinh thần làm việc nhóm và tư duy liên ngành trong sáng tạo.

Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên - người dẫn dắt Trung tâm Tài năng điện ảnh trẻ TPD từ ngày mới thành lập; là bệ phóng của rất nhiều đạo diễn, diễn viên hiện nay – trong đó có những gương mặt như Hà Lệ Diễm, đạo diễn phim Những đứa trẻ trong sương (đoạt giải phim Châu Á hay nhất tại DANAFF I) hay diễn viên Hoàng Hà - gương mặt được yêu mến trong phim Em và Trịnh. Đạo diễn của Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối có nhiều kinh nghiệm và hiểu rằng việc đào tạo trẻ cần những gì và làm sao để thấu hiểu các bạn trẻ đam mê điện ảnh.

Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên tại hội thảo.

Anh chia sẻ: "Giai đoạn đầu TPD hỗ trợ được 3 lần dự án 10 tháng 10 phim ngắn. Rất là may trong số đó có một số đạo diễn có phim ngắn đầu tiên của mình như Phan Đăng Di, Nguyễn Hoàng Điệp, Bùi Kim Quy… và những nhà làm phim khác. Tôi thấy rất tự hào ở TPD là bắt đầu dự án “Chúng ta làm phim” năm 2009. Đến năm 2009 quỹ FORD không còn tài trợ cho TPD nữa và chúng tôi phải tự đi tìm các nguồn tài trợ khác cho trung tâm.

Trong DANAFF năm nay có những bạn trẻ dự thi phim dài là học viên của TPD. Có học viên những khóa đầu tiên của TPD đã có những thành công. Mấy năm trước bạn Hà Lệ Diễm đã có phim tài liệu rất hay với nhiều giải quốc tế và được chọn vào shortlist của Oscar. Tôi thấy không thể tưởng tượng được. Đấy là điều tôi tự hào về cảm hứng mà các bạn có được ở TPD".

Diễn viên Kathy Uyên với sự nghiệp thành công ở các phim Để mai tính hay Âm mưu giày gót nhọn, cô còn là nhà sáng lập, giảng viên và điều hành trung tâm đào tạo nghệ thuật biểu diễn ACT Academy; cô từng tham gia đào tạo diễn xuất cho nhiều gương mặt nổi tiếng như Thanh Hằng, Chi Pu, Lãnh Thanh, Kaity Nguyễn, Ninh Dương Lan Ngọc và Lê Xuân Tiền. Kathy Uyên cũng có những chia sẻ thú vị tại hội thảo.

Diễn viên Kathy Uyên

NSX Nguyễn Trinh Hoan chia sẻ HK Films được thành lập năm 2005 và có duyên được làm việc với những dự án đầu tay của các đạo diễn như Quang Dũng, Trịnh Đình Lê Minh… Trong quá trình làm việc dài hơi như vậy, anh cảm nhận các nhà làm phim có ít cơ hội cọ sát thực tế và tích lũy kinh nghiệm. Việc để các bạn trẻ có cơ hội làm việc thực tế với một đoàn phim thì sẽ tạo ra nhiều cơ hội việc làm và tích lũy kinh nghiệm.

NSX Nguyễn Trinh Hoan

Phát biểu tổng kết Hội thảo, bà Lý Phương Dung - Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam bày tỏ: “Câu chuyện phát hiện và bồi dưỡng tài năng thông qua đào tạo ở các trường công cho đến các mô hình đào tạo ngắn hạn, hợp tác quốc tế đều mang lại cho chúng ta những lợi ích nhất định tài năng không chỉ đến từ tố chất bẩm sinh mà còn cần rèn luyện trong học tập, quá trình sáng tạo và trưởng thành trong cộng đồng nghệ thuật.

Một điểm đáng chú ý là sự đa dạng và chuyển động mạnh mẽ của mô hình đào tạo điện ảnh của Việt Nam hiện nay. Hội thảo không chỉ dừng lại ở việc chia sẻ kinh nghiệm phát hiện bồi dưỡng tài năng mà còn mở ra cơ hội hợp tác qte trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho Việt Nam”.

Ảnh: BTC

Mỹ Anh