Đề xuất chỉ dùng xăng E10 RON95 từ 1/1/2026: Cần đánh giá kỹ tính khả thi!

Theo dự thảo, từ ngày 1/1/2026, xăng sinh học được pha chế, phối trộn, kinh doanh để sử dụng cho phương tiện cơ giới dùng động cơ xăng trên toàn quốc là xăng E10.

Ảnh minh họa.

“Thách thức lớn nhất của xăng E10 là tâm lý người tiêu dùng” – chuyên gia kinh tế, PGS.TS Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính)

Tôi cho rằng, việc dùng xăng E10 RON95 thách thức lớn nhất là tâm lý người tiêu dùng. Bởi nhiều người vẫn lo ngại xăng E10 RON95 ảnh hưởng tới động cơ hoặc gây ăn mòn do thiếu thông tin minh bạch và truyền thông chưa hiệu quả. Bên cạnh đó, nguồn cung trong nước hạn chế, phân phối chưa phủ đều, chính sách giá chưa tạo động lực.

Theo tôi, chúng ta nên học hỏi kinh nghiệm từ Brazil, Mỹ, EU áp dụng lộ trình bắt buộc, khung pháp lý rõ ràng, ưu đãi thuế, tín dụng xanh, phát triển vùng nguyên liệu lớn, nâng cấp hạ tầng và liên kết nông dân, doanh nghiệp. Một điểm đáng lưu ý là cần có chiến dịch truyền thông quốc gia minh bạch, công bố đánh giá kỹ thuật và bảo hành xe. Tôi cho rằng, xăng sinh học E10 là bước đi chiến lược để giảm phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch và hướng tới năng lượng bền vững, tự chủ. Muốn vậy, phải có chính sách quyết liệt và sự vào cuộc đồng bộ của Nhà nước, doanh nghiệp, người tiêu dùng.

“Giải pháp tối ưu là thay thế hoàn toàn xăng khoáng bằng E10” – bà Nguyễn Thị Trang - Phó Chánh Văn phòng Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam

Bà Nguyễn Thị Trang - Phó Chánh Văn phòng Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam

Tôi cho rằng, các doanh nghiệp đầu mối lớn đã sẵn sàng hệ thống phối trộn và phân phối E10, trong khi nguồn cung ethanol hoàn toàn có thể đáp ứng, phần thiếu hụt sẽ được nhập khẩu từ các thị trường dồi dào. Để lộ trình thành công, giải pháp tối ưu là thay thế hoàn toàn xăng khoáng bằng E10, tránh tình trạng bán song song dẫn đến thất bại như E5 trước đây.

Chúng tôi kiến nghị Bộ Công Thương sớm ban hành lộ trình rõ ràng, đồng thời phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ bắt tay vào rà soát, sửa đổi và điều chỉnh một số quy chuẩn kỹ thuật liên quan đến nhiên liệu sinh học, quy định về đăng ký cơ sở pha chế, quản lý chất lượng xăng dầu để phù hợp với điều kiện thực tế và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp khi triển khai kinh doanh theo lộ trình mới.

Lộ trình dự kiến

Theo dự thảo, kể từ ngày 1/1/2026, xăng sinh học được pha chế, phối trộn, kinh doanh để sử dụng cho phương tiện cơ giới dùng động cơ xăng trên toàn quốc là xăng E10.

Từ ngày 1/1/2031, cả nước sẽ chuyển sang sử dụng xăng E15 hoặc xăng sinh học với tỉ lệ phối trộn khác do Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định căn cứ theo thực trạng phát triển phương tiện cơ giới, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, điều kiện sản xuất, nhập khẩu nhiên liệu nhiên liệu sinh học, xăng sinh học và đảm bảo an ninh năng lượng.

Trong thời gian chưa quy định bắt buộc, khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất, pha chế, phối trộn, kinh doanh và sử dụng diesel sinh học.

Trước đó, từ ngày 1/8, một số doanh nghiệp đầu mối xăng dầu đã bán xăng E10 thí điểm ở TP HCM, Hà Nội và Hải Phòng.

“Áp dụng E10 đồng loạt mà không có giải pháp kỹ thuật phù hợp sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nhóm khách hàng xe sang, siêu xe” - bà Nguyễn Thúy Hiền – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Thị trường trong nước

Bà Nguyễn Thúy Hiền – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Thị trường trong nước

Tôi cho rằng, việc chuyển đổi sang xăng E10 từ ngày 1/1/2026 là cần thiết, nhưng cần đánh giá kỹ tính khả thi. Thực tế hiện thị trường đang lưu hành nhiều loại xăng, trong đó có RON95-V và RON97 phục vụ khoảng 5% người tiêu dùng là xe sang, siêu sang. Nếu áp dụng E10 đồng loạt mà không có giải pháp kỹ thuật phù hợp sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nhóm khách hàng trên.

Cùng với đó, hiện nhiều doanh nghiệp đầu mối không có kho, phải đi thuê, đây là thách thức lớn khi đầu tư hệ thống phối trộn, thậm chí cả những doanh nghiệp có sản lượng lớn, nhưng không sở hữu kho cũng gặp vướng mắc tương tự. Quy định yêu cầu tất cả cơ sở pha chế phải đăng ký lại với Bộ Khoa học và Công nghệ có thể gây quá tải, bởi thủ tục thường mất từ 1 đến 3 tháng. Do đó, cần sớm có buổi làm việc chi tiết với các chuyên gia kỹ thuật, hiệp hội và doanh nghiệp để xác định chủng loại xăng áp dụng, rà soát lại câu chữ trong dự thảo tránh hiểu nhầm, đảm bảo tính minh bạch, khả thi khi ban hành chính sách.

Kỹ sư Lê Văn Tạch.

Thực ra xăng E10 được tạo ra bằng cách pha trộn 90% xăng khoáng RON95 với 10% ethanol sinh học. Trong khi ethanol khả năng sinh công thấp hơn xăng khoáng RON95 hay nói cách khác là xe dùng xăng E10 đi sẽ không bốc bằng dùng xăng RON95 và xăng E10 có khả năng chống kích nổ tốt hơn xăng RON95. Trong khi đó, hầu hết các xe hạng sang hoặc siêu sang đều dùng turbo tăng áp khi nạp nên thường yêu cầu xăng có khả năng chống kích nổ tốt. Do vậy xăng E10 về mặt lý thuyết là vẫn đáp ứng được cho các dòng xe sang.

“Xăng E10 giúp giảm 30-60% khí thải độc hại” - ông Đỗ Văn Tuấn – Chủ tịch Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam

Ông Đỗ Văn Tuấn – Chủ tịch Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam

Vấn đề nguồn cung cho thị trường không có gì đáng lo ngại khi chuyển đổi sang xăng E10. Vấn đề lớn nhất hiện nay không phải cung ứng hay phối trộn, mà là thủ tục phê duyệt trạm phối trộn còn kéo dài. Do đó, cần tháo gỡ mới mong kịp tiến độ. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy chỉ khi luật hóa, bắt buộc sử dụng ethanol thì chương trình mới thành công, nếu chỉ khuyến khích sẽ khó khả thi. Thử nghiệm tại Việt Nam chứng minh xăng E10 giúp giảm 30-60% khí thải độc hại, đồng thời ethanol có giá thấp hơn xăng nên góp phần hạ giá thành. Hiện, nguồn cung hoàn toàn sẵn sàng, các nhà máy trong nước có thể đáp ứng một nửa nhu cầu, phần còn lại nhập khẩu từ Mỹ, Brazil.

“Thử nghiệm bán E10 RON95 tại TP HCM, chưa ghi nhận khiếu nại của khách hàng” - ông Nguyễn Quang Dũng - Phó tổng đốc Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex).

Ông Nguyễn Quang Dũng - Phó tổng đốc Tập đoàn xăng dầu Việt Nam

Tôi đồng thuận với thời điểm mà Bộ Công Thương đưa ra là áp dụng xăng E10 bắt buộc từ ngày 1/1/2026. Tuy nhiên, cần ban hành lộ trình càng sớm càng tốt, cũng là cái cơ sở chính thức để các doanh nghiệp có các quyết định về đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, chuẩn bị các cái nguồn lực khác. Petrolimex đã thử nghiệm bán E10 RON95 tại TP HCM từ 1/8 trên khoảng 36 cửa hàng và chưa ghi nhận khiếu nại của khách hàng. Tôi cũng đề nghị các hiệp hội sản xuất xe đẩy mạnh truyền thông về khả năng sử dụng xăng nhiên liệu sinh học trên nhiều dòng xe.

“Người tiêu dùng yên tâm hơn khi sử dụng xăng sinh học” – ông Vũ Văn Trung, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam

Ông Vũ Văn Trung, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam

Người tiêu dùng yên tâm hơn khi sử dụng xăng sinh học – một sản phẩm không còn xa lạ và đã được chứng minh sự cần thiết. Hiệp hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam cam kết sẽ tiếp tục phản ánh tiếng nói của người tiêu dùng tới Bộ Công Thương và truyền tải thông tin minh bạch đến các chi hội, hội viên trên cả nước, đồng hành cùng lộ trình triển khai xăng sinh học.

Xin cảm ơn các chuyên gia!

Sẽ không còn xăng khoáng thông thường

TS Đào Duy Anh, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công - Bộ Công Thương cho biết, theo kế hoạch, từ 1/12026, khi xăng E10 được bán đại trà, sẽ không còn xăng khoáng thông thường, kể cả xăng RON 95-V. Điều đó có nghĩa tất cả các loại xăng bán phục vụ cho phương tiện giao thông đều là xăng E10.

Bộ Công Thương sẽ kiến nghị Bộ Tài chính xem xét và trình Chính phủ, Quốc hội giảm thuế môi trường với mặt hàng xăng sinh học, cân nhắc dựa trên lợi ích của nhiên liệu này tới môi trường, giảm phát thải nhà kính.

Theo ông Đào Duy Anh, người dân yên tâm sử dụng nhiên liệu sinh học bởi chất lượng đã được kiểm chứng, kiểm nghiệm trước khi bán ra thị trường.

Hiện Việt Nam có 6 nhà máy sản xuất ethanol đạt chuẩn dùng cho pha chế xăng sinh học với tổng công suất khoảng 750.000 - 800.000 m3/năm. Trong đó, 3 nhà máy lớn gồm Ethanol Dung Quất, Ethanol Bình Phước và Ethanol Đồng Nai có khả năng đáp ứng đủ nhu cầu ethanol nếu thay thế hoàn toàn xăng RON95 bằng E10. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp như Petrolimex, PVOil đã đầu tư hệ thống trộn, phân phối xăng sinh học E5 từ năm 2018. Điều đó cho thấy, hạ tầng kỹ thuật và logistics cho xăng E10 đã cơ bản sẵn sàng.

Hải Ninh thực hiện