Chuyên gia Anh hiến kế để Việt Nam thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng

Chia sẻ tại buổi khai mạc hội thảo quốc tế về Khí hậu, Tài chính và Phát triển bền vững (ISCF - 2025) tại thủ đô Paris (Pháp), ông Michael Grubb - Giáo sư về Năng lượng và Biến đổi Khí hậu, Giám đốc Trung tâm Thiết kế Thị trường Net Zero, Viện Tài nguyên Bền vững, Đại học College London, Vương quốc Anh nhấn mạnh có rất nhiều thứ cần phải thực hiện trong quá trình tìm ra giải pháp bù vào khoảng trống chuyển giao năng lượng nhằm phù hợp với bối cảnh thế giới liên tục đổi mới như hiện nay.

Tại Việt Nam, quá trình chuyển đổi năng lượng vẫn đang diễn ra mạnh mẽ, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, với trọng tâm là phát triển năng lượng tái tạo và giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Giáo sư về Năng lượng và Biến đổi Khí hậu, Giám đốc Trung tâm Thiết kế Thị trường Net Zero, Viện Tài nguyên Bền vững, University College London (UCL), Vương quốc Anh.

Sử dụng cơ chế quản lý rủi ro

Theo GS. Michael Grubb, nhìn từ chính sách quốc nội, điều quan trọng nhất chúng ta cần đặt làm trọng tâm là quá trình Việt Nam tổ chức, điều phối và dự đoán thị trường năng lượng. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần phải đặt ra câu hỏi: "Có hay không khả năng xây dựng bảo hiểm hợp lí cho các nhà đầu tư quốc tế trong lĩnh vực năng lượng gió hoặc năng lượng xanh khác?".

Ông Michael Grubb nói: "Họ vẫn cần phải đảm bảo khả năng bán hoạt động năng lượng với giá cả hợp lí để thu hút thêm vốn từ những nhà đầu tư khác. Từ đó, giúp lĩnh vực năng lượng gió hoặc năng lượng xanh khác trở nên hấp dẫn, cắt giảm chi phí lãi suất".

Điều này vô cùng quan trọng đối với những quốc gia đang cân nhắc xây dựng công trình tốn rất nhiều chi phí, nhưng lại gần như miễn phí khi vận hành và không thể thu lời từ chính dự án mình đầu tư suốt thời gian dài.

Chính vì vậy, để đảm bảo giá trị trong tương lai khi chuyển đổi năng lượng, các quốc gia đang phát triển như Việt Nam cần cân nhắc đến khía cạnh hạ thấp chi phí rót vốn. Tương tự, ông Michael Grubb cho rằng các nước chắc hẳn đều có ít nhất một lần kết hợp đầu tư với bạn bè quốc tế với nguồn vốn song phương và sự hỗ trợ công nghệ từ nguồn vốn trực tiếp khác.

GS. Michael Grubb cho hay: "Tôi muốn nhấn mạnh, một trong những vấn đề mà các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam cần lưu ý chính là cách sử dụng cơ chế quản lý rủi ro. Tôi lấy ví dụ rủi ro về mặt tiền tệ, nó sẽ rất khó khi nhà đầu tư nước ngoài rót vốn bằng tiền đô hoặc euro, nhưng lại sản xuất ra năng lượng và mang đi bán với đồng tiền tệ khác".

Do đó, các quốc gia cần nghiên cứu và xây dựng cơ chế quản lí rủi ro quốc tế với nhiệm vụ xử lí những rủi ro về tiền tệ hoặc rủi ro trong vấn đề vận chuyển, chuyển đổi. Đây là một trong những giải pháp rất quan trọng trong quá trình chuyển đổi năng lượng nếu muốn thu hút nhiều vốn đầu tư từ nước ngoài để bù vào khoảng trống.

"Tuy nhiên, về mặt cung ứng thì Việt Nam là đất nước thiên về xuất khẩu cho các ngành sản xuất và tôi nghĩ đó là yếu tố cốt lõi đối với sự tăng trưởng trong tương lai", ông Michael Grubb nói thêm.

Hợp tác và điều phối đa quốc gia

Chúng ta có thể nhận thấy, chuyển đổi năng lượng không chỉ là vấn đề môi trường mà còn là cơ hội để Việt Nam phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng và nâng cao vị thế trên trường quốc tế. Chính vì vậy, Việt Nam cần phải xây dựng giải pháp rõ ràng để đầu tư vào chiến lược chuyển đổi và tăng trưởng năng lượng.

Ông Michael Grubb đã nhìn nhận từ trải nghiệm bản thân và chỉ ra dẫn chứng từ Vương quốc Anh. Suốt nhiều năm qua, quốc gia này luôn có sự rõ ràng và thẳng thắn đối với xu hướng chuyển đổi năng lượng trong nước. Từ đó, Anh có thể thu hút và kích thích đầu tư nội địa mạnh hơn nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Nhìn từ thực thế, Vương quốc Anh cũng đang rất thành công trong việc tạo dựng vị thế lớn đối với chuỗi cung ứng cho điện phong và bao gồm sản xuất tua bin gió và nền móng của nó.

Điều này vô cùng quan trọng bởi chính phủ Anh đề ra chiến lược cũng như chế mở rộng trang trại gió xa bờ rất rõ ràng. Đến nỗi bạn có thể thấy nó đi lên nhờ có hàng tỷ tiền đầu tư vào năng lượng.

"Vậy nên tôi nghĩ nếu ngành công nghiệp đẩy khí carbon sẽ tăng lên thì vị thế của Việt Nam trong ngành cung ứng sẽ thu hút được nhiều vốn đầu tư trong nước và ngoài nước. Nếu nhìn vào lịch sử của các ngành công nghệ khác nhau thì đều có điểm chung là chúng cần sự hợp tác quốc tế", GS. Michael Grubb nhấn mạnh.

Kông Anh