Chính quyền địa phương 2 cấp ở Hà Nội - Bài cuối

Bài cuối: Thách thức và yêu cầu đổi mới

Nhận diện những khó khăn

Người dân đến làm thủ tục hành chính tại phường Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội. Ảnh: Quốc Lũy/TTXVN

Hà Nội hiện có quy mô dân số trên 8 triệu người, tốc độ đô thị hóa cao, nhu cầu về hạ tầng, dịch vụ công và quản lý xã hội ngày càng lớn. Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp dễ nảy sinh tình trạng chồng chéo trong phân cấp, phân quyền giữa cấp thành phố và cơ sở, dẫn đến việc giải quyết thủ tục còn kéo dài, hiệu quả chưa đồng đều. Bên cạnh đó, nguồn nhân lực quản lý ở cơ sở chưa đồng bộ, trình độ ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế, gây ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Chủ tịch UBND xã Đa Phúc Đỗ Thu Nga cho biết, sau gần 3 tháng chính thức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, bộ máy hành chính xã đã dần đi vào hoạt động ổn định, hiệu quả, kịp thời đáp ứng nhu cầu của người dân; góp phần đưa chính quyền đến gần dân hơn.

Tuy nhiên, bà Đỗ Thu Nga cũng thẳng thắn nêu rõ một số vướng mắc như: Việc triển khai công việc đến các thôn, khu gặp khó khăn do việc tiếp cận công nghệ thông tin; việc tiếp nhận giải quyết hồ sơ, thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân gặp khó khăn, quá tải do dân số đông sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã. Mặt khác, phần mềm còn nhiều lỗi, thiếu sót, chưa tối ưu, gây khó khăn cho cán bộ và người dân khi thao tác trên hệ thống mới. Công tác phân cấp phân quyền chậm, lúng túng trong xác định thẩm quyền và trình tự thủ tục…

Cán bộ điểm phục vụ hành chính công phường Hai Bà Trưng hướng dẫn người dân làm thủ tục. Ảnh: Quốc Lũy/ TTXVN

Từ ngày 1/7/2025 đến nay, phường Hai Bà Trưng đã tiếp nhận 3.251 hồ sơ; trong đó 100% được giải quyết đúng và trước hạn, không có hồ sơ quá hạn. Kết quả này không chỉ khẳng định tính hiệu quả của bộ máy mà còn cho thấy quy trình đánh giá mức độ hài lòng của người dân được số hóa, góp phần nâng cao trách nhiệm, hạn chế tiêu cực. Tuy nhiên, Chánh Văn phòng UBND phường Hai Bà Trưng Nguyễn Minh Hương cũng chia sẻ về một số khó khăn của địa phương trong những tuần đầu tiên triển khai mô hình. Đó là tình trạng quá tải do lượng người dân đến làm thủ tục tăng cao trong khi phần mềm, hệ thống mạng thường xuyên trục trặc, nghẽn mạng khi nhiều người truy cập cùng lúc. Một bộ phận người dân, đặc biệt là người cao tuổi ít tiếp cận công nghệ, còn bỡ ngỡ khi sử dụng dịch vụ trực tuyến...

“Chất lượng, năng lực cán bộ chưa đồng đều. Một số cán bộ chưa được đào tạo chuyên sâu, chưa theo kịp yêu cầu công việc mới được phân cấp. Một số lĩnh vực còn lúng túng do chưa có hướng dẫn thống nhất từ cấp trên, gây khó khăn trong xử lý thủ tục liên thông như: đất đai, đầu tư công, xây dựng. Khối lượng công việc sau sáp nhập tăng mạnh; cán bộ kiêm nhiệm nhiều, trong khi phần mềm chuyên ngành chưa đồng bộ, không liên thông. Hồ sơ lưu trữ lớn, việc số hóa còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu quản lý hiện đại…”, Chủ tịch UBND xã Phù Đổng Đào Đức Minh chia sẻ thẳng thắn.

Đồng quan điểm, Phó Chủ tịch UBND xã Chuyên Mỹ Nguyễn Thị Thùy Hương nêu rõ: “Địa bàn rộng, khối lượng công việc tăng nhanh, trong khi một số cán bộ công chức còn hạn chế về kỹ năng công nghệ, cách xử lý tình huống mới. Hạ tầng phục vụ chuyển đổi số chưa đồng bộ” cũng đang là khó khăn mà địa phương đang gặp phải khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Cơ hội luyện rèn - thích ứng

Người dân hài lòng với thái độ phục vụ của cán bộ phường Hoàng Liệt, thành phố Hà Nội. Ảnh: Tuyết Mai/TTXVN

Ghi nhận tại nhiều địa phương trên địa bàn thành phố cho thấy, để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thực sự phát huy hiệu quả, Hà Nội cần tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm giải trình rõ ràng, tránh tình trạng "vừa thừa vừa thiếu" trong công tác quản lý. Cùng với đó, thành phố tăng cường đầu tư cho hạ tầng số, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số, tạo điều kiện để người dân tiếp cận dịch vụ công nhanh chóng, minh bạch. Việc tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức ở cơ sở cũng là yêu cầu cấp thiết, bảo đảm đủ năng lực quản lý trong bối cảnh mới.

Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam Trịnh Ngọc Trâm cho biết, trong quá trình triển khai xây dựng chính quyền số, phường đã xác định rõ cả thuận lợi và thách thức. Thuận lợi chính là sự đồng thuận và ủng hộ mạnh mẽ của người dân đối với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp bởi đây là nguồn động lực lớn. Đặc biệt, sự phát triển của nền tảng số quốc gia, các dịch vụ công trực tuyến, cùng với khả năng tiếp cận công nghệ ngày càng tốt của người dân (kể cả người lớn tuổi) đang tạo nền tảng vững chắc để triển khai mô hình chính quyền số tại cơ sở.

“Sau sáp nhập, dân cư đông hơn, khối lượng công việc cũng gia tăng, tạo áp lực không nhỏ cho đội ngũ cán bộ, công chức. Dù lực lượng này đều có trình độ và kinh nghiệm nhưng yêu cầu công việc ngày càng cao đòi hỏi tinh thần trách nhiệm, sự phối hợp nhịp nhàng và hỗ trợ lẫn nhau giữa các bộ phận. Nhưng tôi cho rằng, trong khó khăn cũng mở ra cơ hội. Đây chính là môi trường để bộ máy hành chính cơ sở rèn luyện, trưởng thành và từng bước thích ứng hiệu quả với yêu cầu chuyển đổi số trong giai đoạn mới”, bà Trịnh Ngọc Trâm nhấn mạnh.

Không chỉ quyết liệt vào cuộc, nhanh chóng thích ứng, các cán bộ, viên chức của xã Phù Đổng cũng xác định sự đồng thuận của nhân dân chính là yếu tố quyết định thành công của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Để tháo gỡ khó khăn, UBND xã triển khai nhiều giải pháp như: Rà soát năng lực, bằng cấp cán bộ để phân công phù hợp, hạn chế kiêm nhiệm trái chuyên môn; xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng số cho cán bộ. Xã tăng cường kiểm tra, đôn đốc, khơi dậy tinh thần chủ động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ, công chức. Địa phương ưu tiên triển khai hiệu quả phần mềm dùng chung, xử lý lỗi, hoàn thiện tính năng phù hợp thực tế; chỉnh lý, số hóa tài liệu lưu trữ theo lộ trình; thiết lập cơ chế phối hợp thông tin nhanh giữa các bộ phận chuyên môn…

“Việc vận hành mô hình chính quyền hai cấp là xu thế tất yếu, tuy nhiên cần có sự vào cuộc đồng bộ, hỗ trợ kịp thời từ cấp trên. Chúng tôi xác định đây là giai đoạn chuyển tiếp quan trọng, cần nỗ lực cao từ cả hệ thống chính trị để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”, Chủ tịch UBND xã Phù Đổng Đào Đức Minh nêu rõ.

UBND phường Hai Bà Trưng nghiêm túc trong ngày đầu vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền hai cấp. Ảnh: Nguyễn Thắng/ TTXVN

Theo Chánh Văn phòng UBND phường Hai Bà Trưng Nguyễn Minh Hương, trước những khó khăn, thách thức, phường sẽ tiếp tục nỗ lực khắc phục kịp thời, bảo đảm mọi hồ sơ đều được xử lý và trả kết quả đúng hạn. Đến thời điểm hiện tại, hệ thống đã đi vào hoạt động ổn định hơn, người dân có thể thực hiện nhiều thủ tục ngay tại nhà thay vì phải đến trực tiếp, giúp tiết kiệm thời gian và công sức. Cơ sở vật chất được quan tâm đầu tư theo quy định, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân khi đến làm việc tại phường.

Chủ tịch HĐND thành phố Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn khẳng định, thời gian qua, các cấp, ngành, địa phương đã tích cực, chủ động, nỗ lực, cố gắng, phát huy tinh thần trách nhiệm, kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ, khắc phục nhiều vướng mắc, khó khăn trong thực tiễn triển khai chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm thông suốt, hiệu quả. Thời gian tới, UBND thành phố tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật; tập trung chỉ đạo, hướng dẫn, kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi để các xã, phường triển khai nhiệm vụ. Thành phố tiếp tục nghiên cứu, rà soát, đánh giá khả năng thực hiện các quy định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền để kịp thời điều chỉnh, hướng dẫn, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện đồng bộ, thống nhất, hiệu quả, phù hợp thực tiễn phát triển của địa phương.

Chủ tịch HĐND thành phố Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn. Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN

Ba tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là khoảng thời gian chưa dài, song cũng đủ để Hà Nội rút ra nhiều kinh nghiệm quý. Những thuận lợi bước đầu đã khẳng định tính đúng đắn của chủ trương; những khó khăn đặt ra yêu cầu phải được xử lý kịp thời, đồng bộ. Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng thuận của nhân dân và hỗ trợ từ Trung ương, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Hà Nội sẽ tiếp tục được hoàn thiện, trở thành động lực quan trọng để xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại, xứng đáng với vai trò đầu tàu của cả nước./.

Nhóm PV TTXVN tại Hà Nội