Chính phủ đề xuất cấm bán rượu, bia trên mạng, quảng cáo vào giờ vàng

Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến. Ảnh: QH

Không được khuyến mại rượu

Trình bày tờ trình về Dự án Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia sáng ngày 9/11, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho hay, tình hình sử dụng rượu, bia ở Việt Nam đang ở mức cao và có xu hướng gia tăng nhanh.

Theo Bộ trưởng, năm 2017 người dân tiêu thụ khoảng 305 triệu lít rượu - tương đương 72 triệu lít cồn nhưng tiêu thụ tới gần 4,1 tỷ lít bia - tương đương với 161 triệu lít cồn, bình quân mỗi người dân đã tiêu thụ khoảng 42 lít bia.

“Việt Nam là nước tiêu thụ bia cao nhất Đông Nam Á và thứ 3 châu Á sau Nhật Bản, Trung Quốc”, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nói và cho hay, Việt Nam thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ nam giới uống rượu, bia cao.

Đáng lưu ý, theo điều tra sức khỏe học sinh năm 2013 có 43,8% học sinh từ lớp 8 đến lớp 12 đã uống cốc rượu/bia đầu tiên trước 14 tuổi và 22,5% đã uống đến mức say ít nhất 1 lần.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, hiện việc quảng cáo, bán rượu, bia trên mạng xã hội nhiều, chưa có biện pháp hạn chế đối với trẻ em, thanh thiếu niên. Quảng cáo bia diễn ra phổ biến, tần suất cao, quảng cáo nhiều trong các giờ vàng, buổi tối trên sóng truyền hình, phát thanh.

Từ thực trạng này, Dự thảo Luật quy định, tổ chức, cá nhân không được khuyến mại rượu trực tiếp đến người tiêu dùng, dùng rượu làm giải thưởng.

Còn để phòng ngừa trẻ em, học sinh, sinh viên tiếp cận sớm với rượu, bia và hạn chế thúc đẩy việc sử dụng rượu, bia, Dự thảo Luật nêu rõ, tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động quảng cáo rượu, bia không được thực hiện các hoạt động như: nội dung quảng cáo có thông tin, hình ảnh uống, thúc đẩy uống rượu, bia; thể hiện rượu, bia có tác dụng tạo sự thân thiện, thành đạt, trưởng thành, quyến rũ, hấp dẫn về giới tính.

Các tổ chức, cá nhân cũng không được quảng cáo rượu, bia trong các chương trình thể thao, văn hóa, sân khấu, điện ảnh dành cho trẻ em, học sinh, sinh viên; trên các phương tiện, sản phẩm quảng cáo dành cho trẻ em, học sinh, sinh viên, phụ nữ mang thai; trên các phương tiện giao thông; trên báo hình, báo nói trong thời gian từ 18 giờ đến 21 giờ hằng ngày…

Quảng cáo không được khuyến khích giới trẻ sử dụng rượu, bia

Ở góc độ cơ quan thẩm tra, theo Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh, vấn đề kiểm soát quảng cáo rượu bia hiện có 2 loại ý kiến khác nhau.

Loại ý kiến thứ nhất: Nhất trí với quy định kiểm soát chặt chẽ việc quảng cáo như dự thảo Luật để hạn chế khả năng tiếp cận và tính sẵn có của rượu, bia.

Loại ý kiến thứ hai: Cho rằng, quy định kiểm soát chặt chẽ quảng cáo rượu, bia sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách nhà nước, quyền được tiếp cận thông tin về rượu, bia.

“Ủy ban nhất trí với loại ý kiến thứ nhất và thấy rằng, những tác động bất lợi đến thu ngân sách nhà nước theo loại ý kiến thứ hai không so sánh được với chi phí mà ngân sách nhà nước và người dân phải bỏ ra cho việc điều trị bệnh và xử lý những vấn đề xã hội có liên quan đến rượu, bia”, bà Nguyễn Thúy Anh cho biết.

Ủy ban về các vấn đề xã hội đánh giá cao việc Chính phủ đã quy định linh hoạt mức độ kiểm soát quảng cáo khác nhau đối với những sản phẩm rượu, bia có nồng độ cồn khác nhau.

Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh. Ảnh: QH

Có ý kiến cho rằng, hầu hết các sản phẩm bia trên thị trường có độ cồn phổ biến từ 4-5 độ. Do vậy, theo cơ quan thẩm tra, Chính phủ cần cân nhắc khi chỉ quy định không được quảng cáo bia trong các chương trình thể thao, văn hóa, sân khấu, điện ảnh và phương tiện quảng cáo ngoài trời với sản phẩm bia từ 5,5 độ đến dưới 15 độ cồn để không tạo ra khoảng trống pháp lý đối với kiểm soát quảng cáo bia.

Với quy định quảng cáo rượu, bia để phòng ngừa giới trẻ tiếp xúc sớm với rượu, bia, Ủy ban về các vấn đề xã hội đề nghị, Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, tham khảo thêm kinh nghiệm quốc tế để quy định phù hợp nhằm đảm bảo mọi hoạt động quảng cáo không được khuyến khích giới trẻ sử dụng rượu, bia dưới mọi hình thức.

Đồng thời nghiên cứu bổ sung quy định về không thực hiện hoạt động quảng cáo rượu, bia trước, trong và sau các chương trình thể thao, văn hóa, sân khấu, điện ảnh dành cho trẻ em, học sinh, sinh viên bởi giới trẻ thường vẫn đến và lưu lại địa điểm tổ chức sự kiện trong thời gian trước và sau các chương trình này...

Không được bán rượu, bia trên mạng

Tại Điều 20, Dự thảo quy định phương thức không được bán rượu, bia, trong đó có việc không được bán rượu, bia trên mạng internet. Theo Chủ nhiệm Nguyễn Thúy Anh, điều này còn 2 loại ý kiến khác nhau.

Theo đó, đa số thành viên Ủy ban đồng tình với Dự thảo Luật và đánh giá cao quyết tâm của Chính phủ khi đề xuất chính sách này nhằm giảm tối đa tính sẵn có, dễ tiếp cận đối với rượu, bia.

Tuy nhiên, một số thành viên không tán thành quy định này vì cho rằng không có tính khả thi, không phù hợp với xu thế phát triển thương mại điện tử; chỉ nên quy định các điều kiện chặt chẽ kèm theo việc bán trên internet.

Cơ quan thẩm tra đề nghị, Chính phủ đánh giá thực tiễn, tham khảo kinh nghiệm quốc tế cả về quy định của pháp luật và thực thi, đánh giá tác động toàn diện để đề xuất quy định cụ thể phù hợp với thực tiễn Việt Nam, khắc phục các tồn tại, hạn chế, đảm bảo công tác quản lý nhà nước về các lĩnh vực có liên quan (thương mại điện tử, thuế, bảo vệ người tiêu dùng…), đảm bảo mục tiêu phòng, chống tác hại của rượu, bia trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Ngoài ra, cũng cho rằng, dù theo phương án nào thì tính khả thi của quy định này phụ thuộc rất nhiều vào công tác tổ chức thực hiện của cơ quan quản lý Nhà nước, ý thức tuân thủ pháp luật của các cơ sở kinh doanh.

Hương Giang