'Chim sắt' Wildcat bay 311 km/h, tên lửa Sea Venom hạ mục tiêu ở cự ly 185km

Ngày 7/9/2025, một trực thăng Wildcat HMA2 thuộc Phi đội Không quân Hải quân 815 đã hạ cánh xuống tàu sân bay HMS Prince of Wales của Anh để được trang bị tên lửa chống hạm Sea Venom. Mỗi trực thăng Wildcat của Hải quân Hoàng gia có thể mang theo tối đa bốn tên lửa Sea Venom, cho phép tấn công nhiều mục tiêu cùng lúc hoặc phóng loạt vào các mục tiêu lớn hơn. Ảnh: Bản quyền Hoàng gia Anh.

Trực thăng AW159 Wildcat, do Leonardo Helicopters (trước đây là AgustaWestland) phát triển, là một kiệt tác hàng không quân sự đa nhiệm, kế thừa và vượt trội hơn hẳn người tiền nhiệm Westland Super Lynx.

Được thiết kế từ đầu những năm 2000 dưới chương trình Future Lynx, Wildcat không chỉ giữ vững di sản chống ngầm và trinh sát của Lynx mà còn tích hợp công nghệ thế hệ thứ năm, giúp nó trở thành nền tảng lý tưởng cho các sứ mệnh hiện đại như tình báo, giám sát, tấn công bề mặt, cứu hộ và vận tải.

Với hơn 95% linh kiện mới, khung máy gia cố và tuổi thọ lên đến 12.000 giờ bay, Wildcat đã chứng minh giá trị qua hơn 10.000 giờ bay thực tế, đặc biệt trong lực lượng hải quân Anh và các quốc gia xuất khẩu như Philippines - nơi nó được triển khai từ năm 2025 với tên lửa Spike NLOS để thống trị các khu vực biển đảo.

Thiết kế và phát triển: Bước nhảy vọt từ Lynx cũ đến nền tảng kỹ thuật số

Quá trình phát triển AW159 Wildcat bắt nguồn từ nhu cầu thay thế hạm đội Lynx cũ kỹ của Quân đội và Hải quân Hoàng gia Anh.

Thay vì chỉ nâng cấp khung cũ, các kỹ sư đã chọn thiết kế mới hoàn toàn, sử dụng môi trường kỹ thuật số từ đầu đến cuối để giảm 80% số lượng linh kiện và tăng độ tin cậy.

Chuyến bay thử nghiệm đầu tiên diễn ra vào năm 2009, và đến năm 2014, Wildcat chính thức đi vào phục vụ.

Thiết kế chung cho hai biến thể chính: AH1 dành cho quân đội (tập trung tấn công mặt đất) và HMA2 cho hải quân (chuyên chống ngầm và bề mặt).

Những cải tiến nổi bật ở khung máy bao gồm rotor đuôi được thiết kế lại để giảm tiếng ồn và rung động, giúp hạ cánh ban đêm hoặc hoạt động tàng hình dễ dàng hơn.

Mũi máy bay được kéo dài để lắp đặt cảm biến tiên tiến, trong khi toàn bộ khung gầm được gia cố để chịu lực mạnh mẽ hơn trên boong tàu chiến.

Hộp số chính có khả năng chạy khô 30 phút mà không hỏng hóc, một tính năng an toàn quan trọng trong môi trường khắc nghiệt.

Wildcat không chỉ bền bỉ hơn Super Lynx mà còn dễ bảo dưỡng, giảm chi phí logistics đáng kể.

Trực thăng AW159 Wildcat. Ảnh: Si Ethell/Bộ Quốc phòng Anh

Công nghệ nổi bật: Từ avionics thông minh đến vũ khí đa năng

Sức mạnh thực sự của AW159 Wildcat nằm ở hệ thống công nghệ tích hợp, biến nó thành một "chiến binh mạng" trên không.

Hệ thống avionics do Thales và Leonardo hợp tác phát triển, sử dụng kiến trúc mở kỹ thuật số cho phép cập nhật phần mềm nhanh chóng mà không cần thay đổi phần cứng.

Buồng lái kính (glass cockpit) với bốn màn hình đa chức năng kích thước 255x200mm giúp phi công theo dõi dữ liệu thời gian thực, từ bản đồ 3D đến cảnh báo tên lửa, giảm tải công việc và tăng nhận thức tình huống.

Về động lực học, Wildcat được trang bị hai động cơ turboshaft LHTEC CTS800-4N, mỗi động cơ cung cấp công suất 1.015 kW (1.361 mã lực).

Những động cơ này kết nối với cánh quạt chính BERP IV đường kính 12,8 mét, mang lại hiệu suất nhiên liệu cao hơn và khả năng hoạt động ở độ cao lớn hoặc thời tiết xấu.

Rotor đuôi mới giúp giảm tiếng ồn xuống mức thấp, hỗ trợ các sứ mệnh bí mật.

Hệ thống cảm biến là trái tim của khả năng trinh sát: radar AESA Seaspray 7000E (hoặc phiên bản nâng cấp 7400E ở một số nước xuất khẩu) quét bề mặt lên đến 360km với độ chính xác cao, kết hợp turret mũi L-3 Wescam MX-15HDi sử dụng hồng ngoại và quang điện để phát hiện mục tiêu ngày đêm.

Trong chống ngầm, Wildcat triển khai sonar chìm và phao thủy âm, cho phép theo dõi tàu ngầm trong hơn ba giờ.

Về phòng thủ, nó có cảm biến cảnh báo hồng ngoại, hệ thống phân tán mồi nhử và ống xả giảm nhiệt, chia sẻ công nghệ với trực thăng Apache để tăng khả năng sống sót.

Vũ khí của Wildcat đa dạng và linh hoạt: tên lửa chống tàu Sea Venom (tầm bắn 185km, thử nghiệm bắn thực tế đầu tiên năm 2024) và Martlet (chống bề mặt tầm ngắn), ngư lôi Sting Ray cho chống ngầm, cùng súng máy M3M 12,7 mm.

Ở biến thể xuất khẩu như Philippines, nó tích hợp tên lửa Spike NLOS cho tấn công chính xác từ xa. Tất cả được điều khiển qua hệ thống quản lý vũ khí tích hợp, cho phép chuyển đổi sứ mệnh chỉ trong vài phút.

Ngày 7/9/2025, một trực thăng Wildcat HMA2 – hiện đang hoạt động trên khinh hạm Na Uy HNoMS Roald Amundsen – đã bay qua nhóm tác chiến tàu sân bay (CSG) khi mang theo tên lửa chống hạm Sea Venom. Ngày 19/9/2025, khinh hạm HMS Somerset lớp Type-23, căn cứ tại Plymouth, đã di chuyển tới bãi thử tên lửa ở vùng Bắc Cực Na Uy (Andøya) để phóng thử tên lửa hành trình chống hạm Naval Strike Missile (NSM) trong một cuộc diễn tập cùng các đồng minh Na Uy và Ba Lan. (Ảnh: Bản quyền Hoàng gia Anh 2025/PO Phot Rory Arnold và thủy thủ đoàn HMS Somerset)

Thông số kỹ thuật: Hiệu suất vượt trội trong lớp trực thăng nhẹ

AW159 Wildcat thuộc lớp trực thăng nhẹ nhưng sở hữu thông số ấn tượng, phù hợp cho tàu chiến nhỏ.

Chiều dài tổng thể đạt 15,24 mét, chiều cao 3,73 mét, với trọng lượng rỗng khoảng 3.300kg và trọng lượng cất cánh tối đa 6.000kg, tăng hơn một tấn so với Super Lynx nhờ tối ưu hóa khí động học.

Nó có thể mang tải trọng hữu ích lên đến một tấn, bao gồm vũ khí, nhiên liệu phụ hoặc sáu lính dù.

Về tốc độ và tầm hoạt động, Wildcat đạt tốc độ tối đa 311 km/h (168 hải lý/giờ), tầm bay tiêu chuẩn 777km (420 hải lý), và có thể kéo dài lên 963km với tiếp dầu trên không.

Thời gian bay liên tục lên đến 2 giờ 15 phút, hoặc 4 giờ 30 phút khi lắp bình nhiên liệu phụ.

Diện tích rotor chính 128,7 mét vuông đảm bảo khả năng lơ lửng ổn định, ngay cả trong gió mạnh cấp 6 trên biển.

Với phi hành đoàn hai người (cộng thêm xạ thủ), nó hỗ trợ tối đa sáu hành khách, lý tưởng cho sứ mệnh SAR hoặc MEDEVAC.

Khả năng vận hành và triển vọng tương lai

Đến nay, Wildcat đã đạt tỷ lệ sẵn sàng 100% trên tàu chiến Anh, với hơn 1.200 lần hạ cánh boong tàu thành công. Nó xuất sắc trong các vai trò ISTAR (tình báo, giám sát, nhắm mục tiêu, trinh sát), tấn công mặt đất và hỗ trợ logistics, đặc biệt ở môi trường biển nhiệt đới như Philippines – nơi lô đầu tiên được triển khai năm 2025.

Các nâng cấp gần đây bao gồm tích hợp đầy đủ tên lửa Sea Venom vào năm 2025-2026, nâng cao khả năng chống tàu mặt nước.

Tương lai của AW159 Wildcat hứa hẹn với các gói mô-đun hóa, cho phép tự động hóa một phần sứ mệnh và tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) cho phân tích dữ liệu thời gian thực.

Là trực thăng thế hệ mới, Wildcat không chỉ là phương tiện bay mà còn là mắt xích quan trọng trong chiến tranh mạng, giúp các lực lượng vũ trang duy trì ưu thế trên biển và không gian.

AW159 Wildcat đại diện cho sự kết hợp hoàn hảo giữa công nghệ đột phá và hiệu suất thực chiến, vượt xa Super Lynx để trở thành biểu tượng của hàng không quân sự hiện đại.

Với thiết kế thông minh và khả năng thích ứng cao, AW159 Wildcat tiếp tục định hình cách các quốc gia bảo vệ lãnh hải trong thế kỷ 21.

Đào Cảnh