Chặn bạo lực tuổi teen: Ủng hộ xử lý nghiêm hành vi vi phạm

Vẫn nên áp hình thức nghỉ học

Năm học 2025-2026 này diễn ra chưa hết học kỳ I nhưng đã xảy ra nhiều vụ việc bạo lực học đường nghiêm trọng, hình thức tăng nặng từ học sinh bắt bạn quỳ gối, liếm biển xe máy đến túm tóc quật ngã cô giáo…

Thông tư 19 của Bộ GD&ĐT bỏ toàn bộ hình thức kỷ luật nặng như cảnh cáo, đình chỉ học tập, đuổi học…; thay vào đó là nhắc nhở, viết bản kiểm điểm đối với học sinh vi phạm. Theo TS Nguyễn Thành Nhân, cố vấn cao cấp Hệ thống giáo dục Tài năng trẻ châu Á, khi thiếu biện pháp can thiệp cụ thể, những hành vi sai trái có thể lặp đi lặp lại, mức độ sẽ ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tập thể, giáo viên và các bạn học sinh trong trường. Theo TS Nhân, giáo dục là nền tảng lâu dài, nhưng với những học sinh có vấn đề hành vi, chỉ khuyên nhủ và tác động tâm lý chưa đủ. Cần phải có giải pháp kèm theo để xử lý triệt để, nếu không hành vi tiêu cực dễ lặp lại và khó kiểm soát. Do đó, cần phải quy định khung xử lý vi phạm một cách nghiêm khắc hơn.

Học sinh học kỹ năng nói không với bạo lực học đường.

Với lỗi nhỏ, học sinh vi phạm được nhắc nhở và có biện pháp kỷ luật phù hợp, các em dễ điều chỉnh hành vi. Đây cũng là bước đệm để cải thiện tinh thần học tập, thái độ với thầy cô và bạn bè. Ví dụ, học sinh nói chuyện riêng trong giờ, đi học muộn, không làm bài tập, thầy cô nhắc nhở trực tiếp, yêu cầu viết bản kiểm điểm ngắn, thông báo phụ huynh nếu tái phạm nhiều lần.

Với mức vi phạm lớn hơn như quay cóp bài, gian lận thi cử, cãi lời giáo viên, gây ồn ào, xúc phạm bạn bè, nhà trường có thể áp quy định phạt lao động công ích trong trường (vệ sinh lớp học, chăm sóc cây xanh, hỗ trợ thư viện...); tham gia buổi sinh hoạt giáo dục riêng; ghi vào hồ sơ rèn luyện học kỳ. Với mức vi phạm nghiêm trọng như đánh nhau, xúc phạm giáo viên, phá hoại tài sản trường học..., cần phải làm việc giữa nhà trường và phụ huynh, học sinh, yêu cầu học sinh xin lỗi trước lớp, tạm đình chỉ 1-3 ngày kèm theo bắt buộc tham gia tư vấn tâm lý hoặc buổi giáo dục đặc biệt với giáo viên chủ nhiệm, ban giám hiệu và phụ huynh.

Với vi phạm đặc biệt nghiêm trọng như bạo lực học đường để lại hậu quả nặng nề, sử dụng chất cấm, có hành vi làm ảnh hưởng an toàn trường học, cần đình chỉ học từ 1-2 tuần. Tuy nhiên, trong thời gian đó, học sinh cần được hỗ trợ tâm lý, sau đó mới được quay lại trường học.

Phân biệt rõ vi phạm nội quy và vi phạm pháp luật

Có nhiều năm kinh nghiệm xử lý học sinh cá biệt, TS Nguyễn Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học tâm lý giáo dục Việt Nam, ủng hộ quan điểm kỷ luật tích cực nhưng vẫn phải có giải pháp mạnh tay với những em có hành vi vi phạm pháp luật. Các giải pháp áp dụng lâu nay chưa hiệu quả, chưa phân biệt rõ giữa vi phạm về các quy định ở trường học và vi phạm pháp luật. Nếu học sinh không làm bài tập, có lời lẽ gây gổ với bạn bè, không tôn trọng thầy cô giáo thì đó là vi phạm nội quy, đạo đức, nhưng đến mức đánh người khác để lại hậu quả thì đó là vi phạm pháp luật.

Do đó, TS Lâm cho rằng, bên cạnh giáo dục cho học sinh có nhận thức, hiểu biết pháp luật, ứng xử một cách có văn hóa, cũng cần đưa ra các hình thức xử lý cụ thể để áp dụng tùy từng trường hợp, mức độ vi phạm. Hình thức xử phạt vừa mang tính chất giáo dục vừa răn đe. TS Lâm nhấn mạnh yếu tố phát hiện sớm các trường hợp học sinh có cá tính mạnh hoặc có những dấu hiệu hành vi bộc phát có thể gây hại cho bạn bè, thầy cô để có giải pháp hỗ trợ tâm lý. Tăng cường năng lực sư phạm, kỹ năng xử lý các tình huống cho đội ngũ giáo viên, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm để nắm bắt học sinh khó khăn về học tập, mâu thuẫn với bạn, trốn học chơi game… Từ thực tế đó, giáo viên có cách để trao đổi với phụ huynh, nói chuyện với học sinh, không để mâu thuẫn lên cao và học sinh xử lý nhau bằng bạo lực.

Khi học sinh đã vi phạm pháp luật, cần phải có cơ quan pháp luật tham gia xử lý, giúp học sinh và gia đình nhận thức đúng đắn hơn về hành vi vi phạm. Bộ GD&ĐT đã lấy ý kiến bổ sung hai hình thức xử lý học sinh theo dự thảo nghị định mới gồm: buộc cách ly tạm thời khỏi môi trường học tập hoặc chuyển đến cơ sở giáo dục chuyên biệt, trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập. Đây là quy định phù hợp, có ý nghĩa giáo dục lớn, ông Lâm nhận định. Khi học sinh vi phạm, cơ quan chức năng thông báo kết luận, chuyển về nhà trường và gia đình. Khi đó, phần phạt hành chính bằng tiền thì cha mẹ học sinh chịu trách nhiệm, còn nhà trường có thể áp thêm mức phạt lao động công ích và giám sát chặt chẽ cả quá trình thực hiện. “Chỉ khi học sinh nhận thức rõ ràng hành vi sai phạm sẽ bị xử lý theo pháp luật thì mới hình thành ý thức tôn trọng pháp luật, hành xử có trách nhiệm”, TS Lâm nói.

Lãnh đạo Bộ GD&ĐT nhiều lần thừa nhận tình trạng bạo lực học đường vẫn xảy ra và giải pháp là kết hợp chặt chẽ của gia đình, nhà trường và xã hội để cùng giáo dục. Ông Hoàng Đức Minh, Vụ trưởng Vụ Học sinh-Sinh viên - Bộ GD&ĐT, cho rằng, bên cạnh Thông tư 19 về khen thưởng, kỷ luật học sinh, Bộ đã ban hành Thông tư 18, trong đó quy định người đứng đầu cơ sở giáo dục phải chịu trách nhiệm thành lập tổ hoặc bộ phận tư vấn, phòng tư vấn tâm lý học đường. Nhà trường phải có phương án sàng lọc, phát hiện sớm, phân nhóm học sinh cần tư vấn, hỗ trợ, đặc biệt với các tình huống khác biệt của người học để kịp thời có giải pháp hỗ trợ. “Công tác tư vấn học đường và công tác xã hội là giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn những hành vi lệch chuẩn, khác biệt của người học, đồng thời can thiệp, hỗ trợ với những hệ quả của những hành vi này gây ra”, ông Minh nói.

Hà Linh