Cha đẻ đặc nhiệm 'Vympel' huyền thoại

Xin giới thiệu bài viết tưởng nhớ ông của chuyên gia quân sự Nga Olia Polonski với tiêu đề trên. Bài đăng trên “Bình luận quân sự” (Nga) ngày 26/6/2019.

Hai năm trước, ngày 21/6/2017, một trong những sỹ quan tình báo Xô Viết thuộc thế hệ vàng- Thiếu tướng Iuri Ivanovich Drozdov đã từ giã trần thế. Ông là người được mệnh danh “cha đẻ” đích thực của phân đội đặc nhiệm nổi tiếng thế giới “Vympel” KGB Liên Xô.

Tình báo bất hợp pháp Xô Viết

Sỹ quan tình báo huyền thoại Yuri Drozdov không phải ngẫu nhiên lại có biệt danh Faberge (Faberge - nhà kim hoàn Nga nổi tiếng vì đã chế tác các quả trứng theo mẫu trứng phục sinh bằng kim loại và đá quý-ND).

Ông sở hữu những khả năng quả thực là có một không hai- “chế tác” mọi thông tin thu thập được thành một viên kim cương thực thụ để “trình lên” cấp trên. Và đấy là những thông tin do mạng lưới tình báo bất hợp pháp do ông trực tiếp chi huy khai thác được.

Đối với Cơ quan tình báo đối ngoại Liên Xô, hoạt động tình báo bất hợp pháp là một phương thức hoạt động được đặc biệt coi trọng. Và cũng chính cơ quan tình báo bất hợp pháp Liên Xô này là cơ quan đạt được những đỉnh cao thực sự - Phương Tây đặc biệt sợ gián điệp Xô Viết bới vì không thể biết ai là người đang bí mật làm việc cho Liên Xô.

Tình báo bất hợp pháp Liên Xô được hình thành và phát triển vào những năm 1920, khi nhà nước Liên Xô non trẻ không có quan hệ ngoại giao với hầu hết các nước trên thế giới.

Không thể khai thác được thông tin từ đâu – (vì) không có các nhà ngoại giao chính thức, không có các tùy viên thương mại, không có các phóng viên thường trú ở nước ngoài. Vì vậy, chỉ còn có thể trông chờ vào (thông tin từ) tình báo bất hợp pháp.

Vào tháng 7/1954, trong biên chế tổ chức của Tổng cục Một KGB Liên Xô – tổng cục chịu trách nhiệm về hoạt động tình báo đối ngoại có thêm một cục mới- đó là Cục “S”- Cục tình báo bất hợp pháp (tiền thân là Phòng 8 của Tổng cục Một).

Theo một giả thuyết rất được phổ biến thì Cục này được gọi là Cục “S” là để “vinh danh” người sáng lập Cơ quan tình báo bất hợp pháp Xô Viết- chữ S là chữ cái đầu của họ Tướng Pavel Sudoplatov.

Cục "S" là một cục lớn và có nhiều bộ phận,gồm các phòng phân tích tin và các phòng bảo đảm, các phòng phụ trách điệp viên chuyên hoạt động tại các hướng- Tây Âu, Bắc Mỹ, Trung Đông, khu vực Ấn Độ, Nam Á v.v. Lúc này đang trong thời kỳ Chiến tranh lạnh và những đóng góp của Tình báo bất hợp pháp cho an ninh quốc gia Liên Xô cũng quan trọng không kém gì thời kỳ những năm 1920.

Trong những chiến công mà Tình báo bất hợp pháp Liên Xô lập được giai đoạn những năm 1960 - 1980, có một phần đóng góp rất lớn của nhân vật trong bài viết này - Yuri Ivanovich Drozdov,- phần lớn thời gian trong cuộc đời binh nghiệp của ông- đó là khoảng thời gian làm việc trong Tổng cục Một KGB Liên Xô, trong đó có cả tại Cục “S”- Cục tình báo bất hợp pháp KGB.

Từ sỹ quan pháo binh thành sỹ quan tình báo

Con đường binh nghiệp của Yuri Ivanovich Drozdov khiến mọi người phải kính nể. Ông sinh ngày 19/9/1925 tại Minsk (thủ đô Belarus) trong gia đình có cha là Ivan Dmitrievich Drozdov (1894-1978) và mẹ là Anastasia Kuzminichna Drozdova (1898-1987).

Cha ông là một sĩ quan Quân đội Nga hoàng đã từng chiến đấu trên nhiều mặt trận của Chiến tranh thế giới lần thứ nhất, được Nga Hoàng trao tặng Huân chương Thánh George.

Vào tháng 2/1942, khi Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại đang diễn ra vô cùng ác liệt, Ivan Drozdov (cha), một cựu sĩ quan Sa hoàng khi đó đã 48 tuổi, vẫn tình nguyện nhập ngũ và ra chiến trường với quân hàm binh nhì, chiến đấu dũng cảm trên nhiều mặt trận và sống sót đến ngày Chiến thắng, được trao tặng Huân chương "Vì lòng can đảm" cao quý.

Yuri Ivanovich (Drozdlov con) cũng kịp tham gia chiến đấu trong Chiến tranh Vệ quốc. Tháng 7/1943, khi mới là một chàng trai 17 tuổi, Iuri đã gia nhập Hồng quân và năm 1944 tốt nghiệp Trường Sỹ quan pháo binh Leningrad số một lúc đó đang sơ tán tại thành phố Engels.

Từ 1/1/1945, Yuri Drozdov đã trực tiếp chiến đấu tại mặt trận trên cương vị trung đội trưởng trung đội hỏa lực của Tiểu đoàn chống tăng độc lập số 57 Sư đoàn bộ binh Cận vệ số 52. Do lập được chiến công phá hủy 2 khẩu pháo 75 ly, 1 pháo phòng phòng không, 5 khẩu súng máy và diệt 80 tên địch, Trung úy (Iuri) Drozdov đã vinh dự được trao tặng Huân chương “Cờ Đỏ”.

Iuri Drozdov năm 1945

Năm 1956, Yuri Drozdov tốt nghiệp Trường Đại học Ngoại ngữ Quân sự và được phân công nhận công tác tại Ủy ban An ninh quốc gia Liên Xô (KGB). Anh được điều đến Berlin nhận nhiệm vụ tại Cơ quan đại diện chính thức của KGB Liên Xô trong Cơ quan Tình báo khét tiếng "Stasi" của Bộ An ninh quốc gia Cộng hòa Dân chủ Đức.

Một trong những chiến dịch quan trọng đầu tiên mà Yuri Drozdov tham gia là chiến dịch trao đổi viên sĩ quan tình báo- phi công Mỹ F. Power lấy sỹ quan tình báo bất hợp pháp Xô Viết Rudolf Abel. Iu. Khi đó Drozdov với mật danh "Jurgen Drive" đã nhập vai người em họ người Đức của Abel trong chiến dịch bắt đầu trước khi trao trả .

Năm 1963, sau 6 năm hoạt động tại Đức, Drozdov về nước, được cử đi học các khóa đào tạo nâng cao trình độ nghiệp vụ, sau khi hoàn thành các khóa học đó, ông được giao một nhiệm vụ mới, cực kỳ quan trọng. Đó là từ tháng 8/1964 đến năm 1968, Yuri Drozdov được giao làm tổ trưởng tổ điệp báo (người chỉ huy cao nhất chịu trách nhiệm cá nhân về hoạt động của cả lưới điệp báo) KGB Liên Xô tại Trung Quốc.

Để có thể hình dung được tầm quan trọng của trọng trách trên, cần phải nói rằng chính vào thời điểm này, mâu thuẫn Trung Quốc- Liên Xô đã lên đến đỉnh điểm. Trung Quốc đang tiến hành Cách mạng Văn hóa, Bắc Kinh cố gắng bằng mọi cách lôi kéo một phần quan trọng lực lượng trong Phong trào cộng sản thế giới về phia mình, đã đạt được một thành công đặc biệt tại khu vực Đông Nam Á.

Và trong một bối cảnh như vậy, nhiệm vụ của tổ trưởng điệp báo Liên Xô tại nước này là cực kỳ nặng nề và phức tạp.

Nhiều khả năng, chính nhờ những thành tích đạt được trong thời gian hoạt động tại Trung Quốc, Yury Ivanovich đã vinh dự được thăng chức – vào năm 1968, ông được điều về Tổng cục Một KGB, được bổ nhiệm làm Phó Cục trưởng Cục "S"- Cục Tình báo bất hợp pháp KGB Liên Xô.

Từ tháng 8/1975 đến tháng 10/1979, Yuri Drozdov lại được giao một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng khác – làm tổ trưởng tổ điệp báo Xô Viết hoạt động tại Mỹ - dưới bình phong là Phó đại diện thường trực Liên Xô tại Liên Hợp Quốc.

Đó là một vinh dự cao nhất nhưng cũng là một trách nhiệm vô cùng lớn - chỉ huy hoạt động của (cả mạng lưới) Tình báo Liên Xô trên lãnh thổ đối phương tiềm năng chính của Liên Xô - Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.

Hơn nữa, trong một giai đoạn cực kỳ khó khăn, khi mà tình hình chính trị thế giới một lần nữa căng thẳng đến tột độ - ngọn lửa xung đột lan rộng cùng lúc ở cả Châu Phi và Châu Á.

Lê Hùng- Nguyễn Hoàng (dịch- còn tiếp)