Cải tạo chung cư cũ ở TP.HCM: Tạo cơ chế ưu đãi, thông thoáng hơn cho nhà đầu tư

TP.HCM đặt mục tiêu đến hết năm 2020 phải cải tạo được một nửa trong tổng số 474 chung cư cũ trên địa bàn, tuy nhiên, dù chỉ còn 4 tháng nữa là hết thời hạn, tới nay, trên địa bàn thành phố mới chỉ di dời được 32 chung cư cũ. Nguyên nhân vì công tác di dời hay thủ tục pháp lý để triển khai dự án vẫn quá nhiều rào cản.

Trong báo cáo của Sở Xây dựng TP.HCM về tình trạng việc xây mới chung cư cũ đang bị chậm tiến độ là do vướng mắc trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Tình trạng phổ biến là một bộ phận người dân không đồng tình với phương án bồi thường dù số đông đã đồng thuận dẫn đến dự án bị chững lại. Trong khi đó, ý kiến phản ánh từ nhiều doanh nghiệp bất động sản, cải tạo, xây dựng chung cư cũ được xem là miếng bánh béo bở cho doanh nghiệp tham gia, nhưng trên thực tế, “miếng bánh” này không dễ nuốt. Câu chuyện ỳ ạch trong quản lý cải tạo chung cư cũ xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Trong đó, theo phản ánh từ chính quyền quận huyện thì việc di dời cư dân ra khỏi chung cư cũ trước khi tìm ra chủ đầu tư gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là ngân sách tạm ứng để hỗ trợ việc tạm cư cho người dân. Dù UBND quận, huyện đã được giao quyền tự quyết, những vướng mắc nhiều khâu, đặc biệt nghĩa vụ tài chính đối với phần diện tích thuộc sở hữu nhà nước. Có những chung cư cũ tìm mãi không ra doanh nghiệp đăng ký hoặc chỉ một doanh nghiệp tham gia với điều kiện phải điều chỉnh quy hoạch.

Mới đây, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho biết, hiệp hội đang tiếp tục dự thảo văn bản (mới) để kiến nghị sửa đổi, bổ sung Nghị định 101/2015/NĐ-CP về “cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư” nhằm đẩy nhanh tiến độ cải tạo các chung cư cũ, đã xuống cấp và gây nguy hiểm cho người dân. Theo Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu, có những quy định hiện hành đang gây trở ngại cho việc phá dỡ các nhà chung cư cũ, xuống cấp; khó tạo sự đồng thuận về việc tái định cư cho cả người dân lẫn các chủ đầu tư. Vì vậy, HoREA sẽ xem xét và đề xuất sửa đổi một số quy định còn vướng mắc. Cụ thể, ông Châu dẫn chứng về quyết định phá dỡ nhà chung cư cũ: Trước đây, Luật Nhà ở 2005 đã quy định tại Khoản 2, Điều 89: “Việc phá dỡ nhà chung cư của nhiều chủ sở hữu theo nhu cầu thì phải được 2/3 - khoảng 66% tổng số chủ sở hữu nhà chung cư đồng ý”; đã giúp cho công tác phá dỡ nhà chung cư cũ được tiến hành nhanh hơn.

Đặc biệt, ông Châu nhấn mạnh về ưu đãi miễn tiền sử dụng đất dự án xây dựng lại chung cư cũ. Đây là chính sách hỗ trợ rất tích cực, nhưng trên thực tế lại chưa có cơ chế để thực hiện. Vì vậy, HoREA kiến nghị Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường có hướng dẫn thực hiện để áp dụng trong trường hợp xây dựng lại chung cư cũ kết hợp với chỉnh trang đô thị.

Nguyễn Chương