Bộ sưu tập báo chí và những điều thú vị

Bộ sưu tập quý giá

Huỳnh Minh Hiệp là cái tên không xa lạ trong giới sưu tập đồ cổ và cả đồ hiện đại. Anh được nhiều người đặt cho biệt danh “người lưu giữ ký ức”. Từ những bộ sưu tập tiền cổ, poster phim, đồ dùng Sài Gòn xưa... đến các quán cà phê tái hiện không gian xưa, anh không chỉ lưu giữ mà giúp cho người được tiếp cận có thể “sống lại” ký ức của mình. Anh Hiệp chia sẻ, ý tưởng sưu tập các ấn phẩm báo chí có từ năm 2010 và khi có ý tưởng là tôi lập tức bắt tay vào thực hiện.“Khi thực hiện sưu tập báo, tôi may mắn là làm việc cho Trung tâm UNESCO Nghiên cứu Bảo tồn cổ vật Việt Nam nên có dịp gặp gỡ nhiều nhà sưu tập, nhà nghiên cứu và được hỗ trợ. Bộ sưu tập báo chí vì vậy mà nhanh chóng được hình thành và dày lên theo thời gian”, anh Hiệp kể.

Nhà báo Lưu Đình Triều (bên trái) cùng nhà sưu tập Huỳnh Minh Hiệp trao đổi về báo chí xưa. Ảnh: MINH HẠNH

Bộ sưu tập báo chí của anh Hiệp quý ở số lượng lớn các đầu báo sưu tập được và hiếm ở bề dày lịch sử khi có những tờ báo có tuổi đời hàng trăm năm vẫn nguyên hình dạng, đầy đủ nội dung. Nhiều phóng viên, nhà báo cho biết, có những tựa báo lâu đời, quý giá như Gia Định Báo, Lục Tỉnh Tân Văn, Văn Minh, Tiếng Dân, Trung Lập... chỉ được nghe tên, xem ảnh chụp khi học môn Lịch sử báo chí trong trường đại học, nên khi được nhìn tận mắt bộ sưu tập thì cảm thấy thật thú vị.

Anh Huỳnh Minh Hiệp bắt đầu sưu tập những hiện vật liên quan đến đời sống Sài Gòn - TP.Hồ Chí Minh từ năm 1993. Hiện anh là kỷ lục gia với 7 kỷ lục được công nhận; được biết đến là người lưu giữ ký ức Sài Gòn xưa với hàng chục nghìn hiện vật. Trong đó, Bộ sưu tập báo chí của anh sở hữu gần như đầy đủ những tờ báo đầu tiên ở vùng đất phương Nam. Nhiều tờ báo đã có tuổi đời hơn trăm năm, chất liệu rất dễ rách, phải hạn chế tiếp xúc bằng tay, thậm chí tránh cả ánh sáng.

Còn với các sinh viên báo chí, truyền thông và cả sinh viên các ngành thuộc khối khoa học xã hội may mắn được tiếp cận Bộ sưu tập báo chí này thì đúng là một cơ hội hiếm có. Thùy Liên, sinh viên Trường Đại học Kinh tế - Tài chính TP.Hồ Chí Minh cho biết, tôi may mắn được cùng các anh chị phóng viên của VOV tại TP.Hồ Chí Minh xem Bộ sưu tập báo chí của anh Huỳnh Minh Hiệp và thật sự bất ngờ vì công nghệ, nội dung của báo chí từ hàng trăm năm trước đã phát triển như vậy. Tôi mong sẽ có nhiều sinh viên được tìm hiểu về báo chí thông qua bộ sưu tập này.

Nhà sưu tập Huỳnh Minh Hiệp cũng mong muốn lan tỏa Bộ sưu tập báo chí của mình đến đông đảo công chúng, đầu tiên là những phóng viên, nhà báo, giảng viên và sinh viên báo chí truyền thông của các viện, trường. Tuy nhiên, với những tờ báo có tuổi đời hàng trăm năm, anh Hiệp cần có thêm thời gian để chuẩn bị điều kiện bảo quản tốt nhất trước khi đưa ra trưng bày rộng rãi.

Những điều thú vị

Không chỉ đơn thuần là tìm kiếm, tập hợp và lưu giữ các tờ báo của các thời kỳ, nhà sưu tập Huỳnh Minh Hiệp còn tìm tòi ở đó những điều thú vị, có thể giới thiệu, kể về điều đặc biệt của từng tờ báo. "Trong các bộ sưu tập tôi đang có, Bộ sưu tập báo chí mang lại cho tôi nhiều điều thú vị nhất. Mỗi khi tìm kiếm và sưu tập được tờ báo nào, tôi nghiên cứu, tìm hiểu luôn về tờ báo đó, xem nó ra đời và tồn tại trong giai đoạn nào, kết thúc như thế nào, nội dung ra sao...”, anh Hiệp chia sẻ.

Có dịp xem tờ Gia Định Báo, người viết bài không khỏi ngạc nhiên khi năm 1890 mà công nghệ sắp chữ và in ấn đã phát triển như vậy. Tờ báo có khổ nhỏ, chữ rất nhỏ và chưa có hình ảnh nhưng được trình bày hài hòa, rõ ràng, in sắc nét. Theo anh Hiệp, 4 tờ Gia Định Báo có giá bằng 1m2 đất đô thị Sài Gòn lúc đó. Anh thường đem các tờ báo cũ ra đọc và phát hiện những tin nhắn của tòa soạn viết tay trên bản bông khi không kịp sắp chữ trên bản kẽm, tìm thấy những mẩu quảng cáo, những phụ san đính kèm... Những tờ báo cũ đôi khi còn đem đến cơ duyên gặp gỡ của nhà sưu tập với chính những người đã từng đọc hoặc góp phần tạo ra nó. “Tờ Lục Tỉnh Tân Văn năm 1938 đã có quảng cáo về hiệu thuốc tân dược đầu tiên của Sài Gòn lúc đó - hiệu thuốc L.Solirène tồn tại từ năm 1865 - 1950. Ở tờ báo khác là tờ Buổi Sáng có ghi: Mua tờ báo này nhớ đòi cho bằng được truyện tranh Tề Thiên Đại Thánh tặng kèm. Khi tôi trưng bày tờ báo ở quán cà phê của tôi thì có ông Mai Sơn đọc được và nói ông ấy chính là người vẽ bộ truyện tranh đó, rồi ông ấy tặng cho tôi bản vẽ tay phác thảo số đầu tiên cùng hai bản kẽm”, anh Hiệp kể.

Nhà sưu tập Huỳnh Minh Hiệp trò chuyện cùng các sinh viên ngành truyền thông. Ảnh: MINH HẠNH

Hay như trong những tờ báo ở Sài Gòn những năm 1970 - 1975, trước khi miền Nam được giải phóng và đất nước thống nhất, nhiều người ngạc nhiên về tốc độ và công nghệ làm báo, về cách tòa soạn tương tác với độc giả, rất nhanh và gần gũi. Gần như mỗi người tiếp cận với Bộ sưu tập báo chí của anh Huỳnh Minh Hiệp đều có những cảm nhận rất riêng và thú vị. Nhà báo Lưu Đình Triều (73 tuổi) cho biết, đây là lần đầu tôi được cầm tận tay tờ Gia Định Báo, lần đầu được tìm đọc lại những tờ báo trước năm 1975 ở cả miền Bắc và miền Nam. Ông Triều vẫn nhớ thời trẻ ông sống ở miền Nam và từng say mê đón đọc báo vào mỗi buổi chiều, vì thời đó nhiều tờ báo phát hành vào buổi chiều. “Thời đó tôi mê đọc báo mà không có tiền mua nên thường nhận việc xếp báo cho các sạp báo quen để được đọc. Sài Gòn trước 1975 báo chí cũng rất sôi động, nhiều tờ phát hành vào buổi chiều và cập nhật thông tin nhanh, dù công nghệ in ấn thời đó còn nhiều khó khăn”, nhà báo Lưu Đình Triều kể.

Nhà sưu tập như anh Huỳnh Minh Hiệp hay người từng làm báo như ông Lưu Đình Triều, hoặc sinh viên báo chí truyền thông như Thùy Liên đều có những cảm nhận, tìm tòi thú vị khi tiếp cận Bộ sưu tập báo chí này. Chúng ta cũng vậy, nếu có điều kiện đọc những tờ báo cũ, chắc hẳn ai cũng có thêm cho mình những hiểu biết, kiến thức nhất định về tình hình thời sự, về cách nhìn nhận thời cuộc, hay đơn giản chỉ là cách giao tiếp với độc giả, cách quảng cáo sản phẩm trên báo chí qua từng thời kỳ. Báo chí thời nào cũng vậy, thể hiện rõ nhất hơi thở cuộc sống. Báo chí bao giờ cũng vậy, chứa đựng những điều rất giá trị và thú vị.

MINH HẠNH