Bộ đồ bay và ván lướt phản lực trong tác chiến hiện đại

Theo Army Recognition, giới chức quân sự nhiều nước đang xem năng lực bay cá nhân như một lợi thế chiến thuật mới để vượt địa hình phức tạp và vùng ven biển nguy hiểm. Hải quân Anh đã thử nghiệm bộ đồ bay đa tua bin của Gravity Industries; trong khi tháng 4 năm ngoái, DARPA xác nhận đánh giá 5 nguyên mẫu hệ thống bay cá nhân xách tay (PPAMS) cho mục đích quân sự. Trung tướng Pháp Bruno Baratz bày tỏ tin tưởng các giải pháp như Flyboard Air của Zapata sẽ sớm được đưa vào sử dụng, trong bối cảnh yêu cầu về tốc độ và tính cơ động ngày càng tăng.

Hệ thống và thông số đã xác nhận

Bộ đồ bay Gravity Industries

Bộ đồ bay đa tua bin của Gravity Industries sử dụng nhiên liệu phản lực hoặc dầu hỏa, có thể mang một quân nhân nặng 83 kg trong khoảng 5 phút. Hải quân Anh đã đưa hệ thống này vào thử nghiệm để đổ bộ lên tàu, thay thế thang hoặc dây thừng vốn chậm và tiềm ẩn rủi ro.

Hải quân Anh thử nghiệm bộ đồ bay Gravity Industries trong tập trận đổ bộ tàu - Ảnh: Gravity Industries

Ván lướt phản lực Zapata Flyboard Air

Flyboard Air là ván lướt nhỏ gọn trang bị 5 tua bin, được Zapata mô tả là “máy bay có người lái dự phòng nhỏ nhất từng được chế tạo”. Thiết bị từng bay biểu diễn mừng Quốc khánh Pháp và bay vượt eo biển Manche vào tháng 8.2019. Đặc tính ổn định và linh hoạt khiến hệ thống phù hợp với nhiệm vụ canh gác căn cứ.

Ván lướt phản lực của Zapata - Ảnh: Zapata

Bảng so sánh tóm tắt

Ứng dụng chiến thuật: đổ bộ nhanh, cơ động đô thị, địa hình đồi núi

Các hệ thống bay cá nhân cho phép tiếp cận mục tiêu theo tuyến ngắn nhất tại khu vực thuyền hoặc trực thăng khó tiếp cận. Trong nhiệm vụ ngăn chặn trên biển, người điều khiển có thể cất cánh trực tiếp và đổ bộ lên mục tiêu, rút ngắn thời gian từ phát hiện đến bắt giữ, hạn chế khả năng đối phương sử dụng vũ khí hoặc phi tang hàng lậu.

Trong tác chiến đô thị, thiết bị cho phép di chuyển từ nóc nhà này sang nóc nhà khác, tránh các điểm nghẽn và bẫy nổ tự chế trên đường bộ. Ở địa hình đồi núi, chúng hỗ trợ binh sĩ vượt qua khoảng trống hoặc chướng ngại mà nếu không có thiết bị, lực lượng phải leo dốc và chịu rủi ro trước hỏa lực địch trên tuyến đường dễ đoán.

Tác chiến đa miền và phối hợp không người lái

Bộ đồ bay và ván lướt có thể hỗ trợ tác chiến đa miền và hoạt động hàng hải phân tán, cung cấp năng lực cơ động quy mô nhỏ để phối hợp với máy bay không người lái tự hành và tàu mặt nước không người lái. Sự kết hợp giữa con người nhanh nhẹn với động cơ tua bin được kỳ vọng tạo nên “binh sĩ trên không”, tăng cường tốc độ cơ động trong các nhiệm vụ đòi hỏi phản ứng nhanh.

Đơn vị ưu tiên trang bị sớm

Lực lượng đặc nhiệm phụ trách hàng hải, chống khủng bố hoặc giải cứu con tin nhiều khả năng sẽ là những đơn vị sử dụng đầu tiên. Thử nghiệm tại Anh cho thấy đổ bộ lên tàu hoặc đưa quân từ tàu lên bờ là ứng dụng khả thi ban đầu. Theo tạp chí quân sự Land Power Forum, các hệ thống này có thể trực tiếp đưa lực lượng hạng nhẹ từ tàu chiến (thậm chí tàu ngầm) tới khu vực ven biển, chuỗi đảo, hải cảng tranh chấp – phù hợp bối cảnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Hạn chế kỹ thuật, an toàn và bảo đảm hậu cần

Thời gian hoạt động: hiện chỉ tính bằng phút, phù hợp đợt đổ bộ ngắn; đòi hỏi lập kế hoạch nhiệm vụ và rút lui rất tỉ mỉ.
Tải trọng: giới hạn, chủ yếu mang được súng carbine, súng ngắn, áo chống đạn, thiết bị liên lạc, công cụ đổ bộ, ba lô nhiên liệu.
Dấu vết và phát hiện: tiếng ồn và khí nóng khiến thiết bị dễ bị phát hiện bởi cảm biến âm thanh hoặc radar hồng ngoại, gây khó khi tiếp cận tầm thấp.
An toàn: chưa có quy trình khẩn cấp rõ ràng nếu một tua bin ngừng hoạt động ở độ cao thấp.
Hậu cần và huấn luyện: nhiều tua bin siêu nhỏ, xử lý nhiên liệu phản lực và đào tạo người vận hành đòi hỏi khuôn khổ chuyên biệt mà ít lực lượng vũ trang hiện có.

Lộ trình tích hợp và triển vọng 2026 - 2028

Giới chức quân sự đang tích hợp thiết bị bay cá nhân theo lộ trình thận trọng. Nếu Zapata, Gravity Industries và DARPA chuyển đổi thành công nguyên mẫu thành thiết bị có thể triển khai, giai đoạn 2026 - 2028 nhiều khả năng chứng kiến bộ đồ bay và ván lướt phản lực được sử dụng trong các hoạt động chuyên biệt của lực lượng đặc nhiệm hàng hải hoặc đơn vị ven biển. Với lực lượng trên bộ, các hệ thống này không thay thế trực thăng mà bổ sung một giải pháp cơ động quy mô nhỏ, chi phí thấp và đủ an toàn khi áp dụng đúng kịch bản.

CTVX