Bí mật về một số radar đối kháng của quân đội Mỹ

Lầu Năm Góc nhận thức rõ tầm quan trọng của các phương tiện trinh sát pháo binh, bao gồm radar đối kháng.

Một tính năng quan trọng của tất cả các radar đối kháng của Mỹ đã và vẫn là khả năng cơ động chiến lược và chiến thuật lớn nhất có thể.

Thiết bị thiết kế đặt trên khung gầm xe thùng và rơ-mooc (remorque), cho phép linh hoạt di chuyển đến địa điểm làm nhiệm vụ hoặc có thể sử dụng bất kỳ loại phương tiện kéo rơ-mooc thay thế.

Radar AN TPQ-37 đang làm nhiệm vụ. (Nguồn: Top War)

Radar AN/TPQ-36

Loại radar đối kháng đồ sộ nhất và đồng thời là loại lâu đời nhất của Quân đội Mỹ là AN/TPQ-36 Firefinder. Sản phẩm này được phát triển vào cuối thập niên 70 từ tập đoàn Hughes Aircraft, và chính thức đưa vào sử dụng đầu những năm 80 của thế kỉ trước

Phiên bản AN/TPQ-36 sơ khai phục vụ cho lực lượng mặt đất, trong khi đó bản radar AN/TPQ-46 cải tiến phục vụ trong lực lượng Thủy quân lục chiến. Đến nay, mẫu radar này vẫn hoạt động và trải qua nhiều quá trình nâng cấp. Phiên bản mới nhất được đặt tên là AN/TPQ-36 (V)10.

Modul radar này nằm trên một rơ-mooc hai bánh tiêu chuẩn M116 và một thùng xe S250 đặt trên khung gầm Humvee. Phần rơ-mooc chứa máy phát điện, một phần của thiết bị phát tín hiệu và các thiết bị ăng ten. Phần thùng xe chứa thiết bị điều khiển, xử lý dữ liệu và truyền thông.

Một trạm radar AN/TPQ-36 có khả năng xác định vị trí của pháo binh ở cự ly đến 15km, súng cối đến 18km, hệ thống tên lửa lên tới 24km, cũng phát hiện khoảng 99 quả đạn báo bay đến cùng lúc.

Một cặp tổ hợp AN-TPQ-36. (Nguồn: Top War)

Được biết, từ đầu những năm 80, có tới 300 mẫu thuộc thuộc dòng AN/TPQ-36 đã được sản xuất. Phần lớn chúng cung cấp cho Quân đội Mỹ và xuất khẩu cho gần 20 quốc gia đặt hàng.

Radar AN/TPQ-37

Cũng vào đầu những năm 80, công ty Hughes bắt đầu sản xuất phiên bản radar AN/TPQ-37 Firefinder, với các đặc tính kỹ chiến thuật nâng cao. Dựa theo thông số kĩ thuật chính, cấu hình radar này điều chỉnh phần rơ-moóc để đặt cột ăng ten và máy phát điện.

AN / TPQ-37 hoạt động ở băng tần S và được trang bị hệ thống quét điện tử theo từng giai đoạn. Tầm phát hiện tối đa của đạn đã được tăng lên 50km. Các chế độ tìm kiếm khẩu đội của đối phương và điều chỉnh hỏa lực của pháo binh được cung cấp.

Trạm AN / TPQ-37 triển khai ở cấp lữ đoàn nhằm bổ sung cho radar AN/TPQ-36 và mở rộng khả năng trinh sát của pháo. Radar cuối cùng thuộc loại này đã ngừng hoạt động vào tháng 9/2019.

Radar AN/TPQ-48

Vào cuối những năm 90, Bộ Chỉ huy Tác chiến Đặc biệt đã phát triển một radar đối kháng hạng nhẹ mới mang tên AN/TPQ-48 Lightweight Counter Mortar Radar (LCMR). Sau đó, các phiên bản cải tiến ra đời và đánh số thứ tự "49" và "50". Với sự gia tăng các đặc tính kỹ chiến thuật, phạm vi phát hiện của radar mới được công bố tăng gần gấp đôi so với thiết kế ban đầu.

Một bộ thiết bị radar AN/TPQ-48/49/50 hoàn chỉnh bao gồm thiết bị anten ở dạng hình trụ có rèm che, bảng điều khiển và thiết bị cung cấp điện. Tùy thuộc vị trí hoạt động, radar có thể hoạt động bằng pin hoặc máy phát điện. Một bộ thiết bị hoàn chỉnh với máy phát điện riêng nặng khoảng 230kg cho phép radar này tương thích với bất kỳ khung gầm tiêu chuẩn nào của Quân đội Mỹ.

Radar AN/TPQ-48 được thiết kế chủ yếu để tìm kiếm các vị trí súng cối của đối phương và đường đạn có quỹ đạo phẳng. Ở các phiên bản mới nhất, phạm vi phát hiện súng cối 120 ly nằm trong khoảng từ 500m đến 10km. Theo nhiều nguồn tin khác nhau, Quân đội Mỹ đã mua lại và tiếp nhận ít nhất 500-48 trạm radar này.

Radar AN/TPQ-53 hiện đại

Lục quân Mỹ hiện đang từng bước chuyển đổi sang loại radar đối kháng tối tân AN/TPQ-53 có khả năng phản ứng nhanh (QRCR). Tổ hợp này được phát triển bởi Lockheed Martin vào cuối những năm 1953 và sớm đi vào hoạt động sau đó.

Đối với các nhiệm vụ trên chiến trường, AN/TPQ-53 không chỉ có thể theo dõi đường đạn mà còn cả máy bay tầm thấp. Do đó, radar có thể chỉ định mục tiêu cho cả pháo binh và hệ thống phòng không.

Tổ hợp AN/TPQ-53 bao gồm một cặp khung gầm tải thiết bị điện tử và hai máy phát điện. Một xe tải chở một trụ ăng-ten các thiết bị liên quan, trong khi xe kia chở một đài chỉ huy. Các đặc tính chính xác về phạm vi phát hiện của các vị trí pháo binh, số lượng mục tiêu theo dõi, tốc độ phản ứng, vẫn chưa được công bố.

Vài năm trước, một phiên bản cải tiến của radar AN/TPQ-53 ra đời nâng cao phạm vi phát hiện và cải thiện hiệu suất trên các vật thể nhỏ. Năm 2013, Quân đội Mỹ đã đặt hàng 51 tổ hợp radar này và hiện đang trong quá trình bàn giao.

Đạn pháo và tên lửa được phân biệt bằng tín hiệu radar tần số thấp. Điều này đòi hỏi những tính năng đặc biệt trong việc phát triển radar đối kháng hiện đại. Trong một dự án gần đây, quân đội Mỹ đề xuất khai thác tiềm năng dự án AN/TPQ-53 hiện đại với mục tiêu không chỉ để chống lại các loại đạn mà còn để tìm kiếm các UAV nhẹ khó phát hiện.

Việc cải thiện khả năng tương tác vẫn là một xu hướng phát triển quan trọng. Các radar đối kháng của các mẫu mới nhất có khả năng tự động tạo ra tất cả các dữ liệu cần thiết và ngay lập tức truyền chúng đến sở chỉ huy hoặc lực lượng pháo binh trực tiếp phụ trách.

Điều này làm tăng đáng kể tốc độ của toàn bộ hệ thống chiến đấu và giảm khả năng né đòn và trả đũa từ đối phương.

(theo Top War)