Áp trần chi phí lãi vay bao nhiêu là hợp lý?

Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 20/2017/NĐ-CP (Nghị định 20) về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết tiếp tục được Bộ Tài chính lấy ý kiến.

Để bạn đọc có thêm thông tin về vấn đề này, Diễn đàn Doanh nghiệp có cuộc trò chuyện với Luật sư Trần Minh Hùng, Đoàn Luật sư Thành phố Hồ Chí Minh.

Luật sư Trần Minh Hùng, Đoàn Luật sư Thành phố Hồ Chí Minh.

-Ông đánh giá như thế nào về tác động của Nghị định 20 sau hơn 2 năm thực hiện?

Thật ra, mục tiêu ban đầu của Nghị định 20 nhằm hạn chế việc chuyển thu nhập của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đến một doanh nghiệp khác (trong cùng tập đoàn đa quốc gia) tại vùng lãnh thổ/quốc gia có thuế suất thuế Thu nhập doanh nghiệp thấp hơn so với Việt Nam để tối đa hóa lợi nhuận và tối thiểu hóa nghĩa vụ thuế phải nộp.

Tuy nhiên, đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất từ việc khống chế chi phí lãi vay được trừ 20% trên lợi nhuận thuần trước lãi và khấu hao lại là các doanh nghiệp Việt Nam. Đặc biệt, những doanh nghiệp đang đầu tư vào những ngành trọng điểm cần số vốn rất lớn. Như vậy là hoàn toàn trái với mục tiêu ban đầu khi ban hành Nghị định.

Hơn nữa, các doanh nghiệp trong nước vốn ít, phần lớn phải vay vốn từ các ngân hàng, tổ chức tài chính khác. Đây là phần vốn vay độc lập không thuộc các hoạt động giao dịch liên kết.

-Ông có thể phân tích rõ hơn về những bất cập trong khống chế trần chi phí lãi vay, thưa ông?

Việc khống chế chi phí lãi vay tác động đến một số mô hình hoạt động đặc thù, như tập đoàn trong nước hoạt động theo mô hình công ty mẹ - con, hoặc doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực đòi hỏi vốn lớn như bất động sản. Tuy nhiên, để thực hiện dự án đầu tư cần tiếp cận nguồn vốn lớn, các công ty thành viên của tập đoàn trong nước thường không đủ năng lực để được vay vốn từ các ngân hàng thương mại.

Do đó, các tập đoàn, tổng công ty phải huy động vốn tập trung tại công ty mẹ để chuyển vốn cho các công ty con, công ty thành viên với mức lãi suất ưu đãi hơn. Vì vậy, việc khống chế tổng chi phí lãi vay tạo rào cản trong việc cho vay nội bộ trong tập đoàn và cơ hội đầu tư dài hạn vào các ngành nghề cần vốn lớn, làm phát sinh thêm chi phí do phải nộp thuế trùng đối với một giao dịch kinh doanh.

-Vậy, theo ông, để khắc phục vướng mắc nêu trên, quy định này cần được sửa đổi, bổ sung thế nào để vẫn đảm bảo mục tiêu ngăn ngừa hành vi chuyển giá, đồng thời không ảnh hưởng đến hoạt động sử dụng vốn vay của các doanh nghiệp làm ăn chân chính?

Có thể nới mức khống chế lãi vay lên 25% là hợp lý. Đây là mức phù hợp với thông lệ quốc tế nhưng cũng phù hợp với điều kiện của Việt Nam.

Đồng thời, để có thể khắc phục chống chuyển giá thì các cơ quan nhà nước như: cơ quan thuế, hải quan, quản lý đầu tư, công an, viện kiểm sát, tòa án, ngân hàng thực hiện tốt việc phối hợp theo thẩm quyền về trao đổi, cung cấp thông tin, nhằm kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động giao dịch liên kết và chuyển giá của các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài. Ngoài ra cần phải hoàn thiện khung pháp lý về chuyển giá, không ưu đãi thuế đại trà, không thu hút FDI bằng mọi giá,…

Đồng thời, Việt Nam nên có thêm các nghiên cứu, khảo sát đánh giá mô hình hoạt động, thực trạng cơ cấu vốn, chu kỳ hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Thông qua đó đưa ra các hướng dẫn cụ thể hơn cho các mô hình hoạt động và ngành nghề đặc thù điển hình như hình thức huy động vốn thông qua mô hình công ty mẹ - con vì mục đích phát huy hiệu quả các hoạt động kinh tế hợp pháp của Tập đoàn, hoặc các công ty phải sử dụng nguồn vốn rất lớn như lĩnh vực bất động sản. Việc áp dụng quy định nên có lộ trình và tham khảo thông lệ quốc tế BEPS cũng như có sự cân nhắc đến thực tế phát triển và cơ cấu vốn của các doanh nghiệp trong nền kinh tế hiện nay của Việt Nam.

-Trân trọng cảm ơn ông!

Huyền Trang thực hiện