10 sự kiện nổi bật ngành Y tế năm 2023

Ca ghép đa tạng tim - thận cùng lúc của tập thể thầy thuốc Bệnh viện Hữu nghị Việt-Đức thực hiện ngày 15/2. Ảnh: Báo Nhân dân

Ban Bí thư, Quốc hội ban hành các Chỉ thị, Nghị quyết tiếp tục củng cố, hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của y tế cơ sở trong tình hình mới

Sau 20 năm thực hiện Chỉ thị số 06-CT/TW ngày 22/01/2002 của Ban Bí thư Trung ương Ðảng khóa IX về củng cố và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở và Thông báo kết luận số 126-TB/TW ngày 01/4/2013 của Ban Bí thư khóa XI về 10 năm thực hiện Chỉ thị số 06-CT/TW, hoạt động của y tế cơ sở đã đạt được những kết quả quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu, tham gia khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, phòng, chống dịch bệnh, tiêm chủng mở rộng... Mạng lưới y tế cơ sở bao phủ rộng khắp cả nước, được tăng cường về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực…

Ngày 25/10/2023, Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 25-CT/TW về tiếp tục củng cố, hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của y tế cơ sở trong tình hình mới.

Ngày 24/6/2023, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 99/2023/QH15 về “Giám sát chuyên đề về việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng”, cùng với Chỉ thị 25-CT/TW đã mở ra định hướng phát triển mới cho y tế cơ sở, y tế dự phòng.

Quốc hội thông qua Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi)

Ngày 9/1/2023, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 2 Khóa XV, Quốc hội thông qua Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi). Luật được xây dựng lấy người bệnh làm trung tâm cho mọi hoạt động cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh; tăng cường hiệu lực, hiệu quả, trật tự, kỷ cương, kỷ luật của công tác quản lý nhà nước về hoạt động khám bệnh, chữa bệnh; lần đầu tiên áp dụng mô hình Hội đồng y khoa Quốc gia nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh và hội nhập quốc tế.

Bộ Y tế tham mưu, xây dựng nhiều chính sách tháo gỡ khó khăn về đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư y tế và vaccine

Vượt qua những khó khăn, thách thức sau 3 năm đại dịch COVID-19, năm 2023, Bộ Y tế tham mưu trình Quốc hội, Chính phủ ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng, tháo gỡ khó khăn về đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư y tế, vaccine..., kịp thời đáp ứng yêu cầu công tác khám, điều trị bệnh, đảm bảo công tác chăm sóc sức khỏe người dân. Cụ thể:

Ngày 9/1/2023, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 80/2023/QH15 về việc tiếp tục thực hiện một số chính sách trong phòng, chống dịch COVID-19 và sử dụng giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc hết thời hạn hiệu lực từ ngày 01/01/2023 đến ngày 31/12/2024.

Ngày 3/3/2023, Chính phủ ban hành Nghị định số 07/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 98/2021/NĐ-CP ngày 08/11/2021 về quản lý trang thiết bị y tế. Đã giải quyết các tồn tại, hạn chế, bất cập trong quản lý trang thiết bị y tế thời gian vừa qua, từng bước hoàn thiện thể chế quản lý nhà nước về trang thiết bị y tế, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, yêu cầu hội nhập quốc tế trong lĩnh vực trang thiết bị y tế.

Ngày 4/3/2023, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 30/NQ-CP về việc tiếp tục thực hiện các giải pháp bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế. Nghị quyết số 30/NQ-CP sửa đổi khoản 4 Nghị quyết số 144/NQ-CP ngày 05/11/2022 với các nội dung quan trọng như: Cho phép tiếp tục thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế đối với các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng máy do nhà thầu cung cấp sau khi trúng thầu vật tư, hóa chất theo kết quả lựa chọn nhà thầu được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Luật Đấu thầu; cho phép các cơ sở y tế được áp dụng thí điểm hướng dẫn về xây dựng giá gói thầu trong năm 2023; giao Bộ Y tế xây dựng, ban hành hướng dẫn về xây dựng giá gói thầu trang thiết bị y tế.

Căn cứ Nghị quyết số 30/NQ-CP của Chính phủ và các văn bản liên quan đã ban hành trước đây, ngày 30/6/2023, Bộ Y tế ban hành Thông tư số 14/2023/TT-BYT quy định trình tự, thủ tục xây dựng giá gói thầu mua sắm hàng hóa và cung cấp dịch vụ thuộc lĩnh vực trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập

Ngày 10/7/2023, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 98/NQ-CP về việc bố trí ngân sách trung ương năm 2023 cho Bộ Y tế để mua vaccine cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng.

Ngày 30/12/2023, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 224/NQ-CP về việc bảo đảm kinh phí mua sắm vaccine cho Chương trình tiêm chủng mở rộng.

Tháo gỡ cơ chế thanh toán chi phí khám, chữa bệnh

Bộ Y tế tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định số 75/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 146/2018/NĐ-CP, tháo gỡ vướng mắc về thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT); nâng mức hưởng từ 80% lên 100% chi phí khám, chữa bệnh BHYT cho một số nhóm đối tượng; tăng cường vai trò, trách nhiệm của bộ, ngành, cơ sở khám, chữa bệnh trong việc quản lý, sử dụng hiệu quả quỹ BHYT.

Nghị định số 75 bổ sung 2 nhóm đối tượng được ngân sách nhà nước (NSNN) đóng và hỗ trợ mức đóng BHYT, gồm: người dân các xã an toàn khu, vùng an toàn khu cách mạng (ATK) vào nhóm được NSNN đóng; người dân tộc thiểu số đang sinh sống tại địa bàn các xã mới thoát khỏi vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ vào nhóm được NSNN hỗ trợ đóng BHYT (hỗ trợ tối thiểu 70% mức đóng trong thời gian 36 tháng kể từ ngày 01/11/2023).

Bộ Y tế ban hành Thông tư số 13/2023/TT-BYT ngày 29/6/2023 quy định khung giá và phương pháp định giá khám chữa bệnh theo yêu cầu do cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước cung cấp, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động khám chữa bệnh theo yêu cầu.

UNESCO vinh danh Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

Tại phiên họp lần thứ 42 của Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) ngày 21/11 đã thông qua Nghị quyết phê chuẩn danh sách các “Danh nhân Văn hóa và Sự kiện lịch sử niên khóa 2024-2025” trong đó có hồ sơ kỷ niệm 300 năm Ngày sinh của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.

Trước đó, ngày 25/12/2019, Chính phủ ban hành Quyết định số 1893/QĐ-TTg về Chương trình phát triển y dược cổ truyền, kết hợp y dược cổ truyền với y dược hiện đại đến năm 2030; Theo đó, mục tiêu đến năm 2030 là: 100% các tỉnh, thành phố thành lập bệnh viện đa khoa y dược cổ truyền; 95% bệnh viện hiện đại thành lập khoa Y - Dược cổ truyền; 100% các trạm y tế xã đều sử dụng y dược cổ truyền trong chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh cho người dân…

COVID-19 chính thức chuyển sang bệnh truyền nhiễm nhóm B, ghi nhận sự thành công của Việt Nam trong phòng, chống dịch

Theo Quyết định số 3896/QĐ-BYT ngày 19/10/2023 của Bộ Y tế, từ ngày 20/10, COVID-19 không còn là bệnh truyền nhiễm nhóm A mà chuyển sang thuộc nhóm B theo Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007. Đây là dấu mốc quan trọng ghi nhận sự thành công của Việt Nam trong phòng, chống đại dịch COVID-19.

Cùng với tiếp tục giữ vững thành quả phòng, chống dịch COVID-19, toàn ngành đã ứng phó hiệu quả với các dịch bệnh mới nổi khác, cũng như các dịch bệnh truyền nhiễm, không để “dịch chồng dịch”.

Ngành Y tế cải cách hành chính và chuyển đổi số mạnh mẽ

Công tác cải cách hành chính và chuyển đổi số tại Bộ Y tế và toàn ngành Y tế năm 2023 đã có bước chuyển biến mạnh mẽ:

Ban Cán sự Đảng Bộ Y tế ban hành Nghị quyết số 157-NQ/BCSĐ ngày 03/2/2023 về Chuyển đổi số y tế đến năm 2025, định hướng đến năm 2030;

Bộ Y tế kiện toàn Ban Chỉ đạo chuyển đổi số, 100% đơn vị thuộc Bộ Y tế thành lập Tổ chuyển đổi số.

Kết nối liên thông giữa 63 Sở Y tế, 63 cơ quan Bảo hiểm xã hội, 99,5% cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trên toàn quốc với hệ thống giám định của Bảo hiểm xã hội Việt Nam. 100% bệnh viện đã triển khai hệ thống thông tin bệnh viện.

100% cơ sở khám chữa bệnh trong toàn quốc đã triển khai khám chữa bệnh BHYT bằng căn cước công dân gắn chip, với trên 49,6 triệu lượt tra cứu thông tin thẻ BHYT bằng căn cước công dân gắn chíp thành công phục vụ làm thủ tục khám chữa bệnh BHYT.

63/63 Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, 4.160 cơ sở khám chữa bệnh đã triển khai đơn thuốc điện tử và liên thông đơn thuốc với hệ thống đơn thuốc quốc gia.

63/63 tỉnh, thành phố trên cả nước triển khai hệ thống thống kê y tế điện tử hầu hết các đơn vị nhập số liệu đầy đủ; Duy trì cập nhật 5 chỉ tiêu báo cáo đã kết nối lên Hệ thống thông tin báo cáo Chính phủ.

Nhiều đột phá trong phẫu thuật, điều trị, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh phục vụ nhân dân

Năm 2023 ghi dấu ấn phục vụ nhiều sự kiện quan trọng của Đảng và Nhà nước trong công tác khám, chữa bệnh, vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng chống dịch và thường trực cấp cứu của ngành Y tế. Công tác khám bệnh, chữa bệnh được hồi phục sau hơn 3 năm phòng chống dịch COVID-19.

Nhiều ca phẫu thuật và điều trị bệnh phức tạp đã được thực hiện tại nhiều bệnh viện trên cả nước. Tiêu biểu như ca ghép đa tạng tim - thận cùng lúc của tập thể thầy thuốc Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức thực hiện ngày 15/2; ca ghép tạng xuyên Việt ngày 26/2 do Bệnh viện Chợ Rẫy và Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức phối hợp thực hiện; ca phẫu thuật nội soi điều trị nang ống mật chủ cho bệnh nhân Australia tại Bệnh viện Xanh Pôn (Việt Nam là một trong hai nước trên thế giới triển khai kỹ thuật phẫu thuật nội soi một lỗ trong điều trị nhiều căn bệnh nguy hiểm).

Ca phẫu thuật xuyên đêm dài gần 8 tiếng đồng hồ nối liền bàn tay bị đứt lìa cho bé 21 tháng tuổi do các bác sĩ của Bệnh viện Trường Đại học Y Hà Nội thực hiện; kỹ thuật thay van trong van lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam do Viện Tim mạch Quốc gia làm chủ; bé trai chào đời ở tuần thai 25, nặng vỏn vẹn 600 gram với bệnh lý hẹp ruột bẩm sinh được ê kíp bác sỹ của 2 đơn vị là Bệnh viện Phụ sản Trung ương và Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức cứu sống...

Việt Nam là quốc gia dẫn đầu châu Á - Thái Bình Dương về điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP), góp phần giảm nguy cơ lây nhiễm HIV

Tháng 7/2023, Đoàn đại biểu của Bộ Y tế Việt Nam tham dự Hội nghị lần thứ 12 về Khoa học HIV (IAS) tại Australia.

Tại sự kiện này, Việt Nam là quốc gia đầu tiên trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương cam kết thực hiện mục tiêu 90-90-90 vào năm 2020 của Liên hợp quốc (90% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình, 90% người chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng virut (ARV) và 90% số người được điều trị ARV kiểm soát được tải lượng virus ở mức thấp (dưới 1000 bản sao/ml) để sống khỏe mạnh và làm giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người khác.

Hoạt động đối ngoại của ngành Y tế được đẩy mạnh

Trong năm 2023, tiếp tục triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng lần thứ XIII, ngành Y tế đã triển khai nhiều hoạt động đối ngoại phong phú, thiết thực và đã có nhiều kết quả quan trọng góp phần tăng cường hội nhập quốc tế, phát triển hệ thống y tế cả chiều sâu và chiều rộng.

Ở trong nước, Bộ Y tế đã đón chính thức 3 Đoàn cấp Bộ trưởng Y tế các nước sang thăm Việt Nam, đã ký 4 thỏa thuận quốc tế cấp Bộ (Bản ghi nhớ hợp tác với Bộ Y tế Lào, Bộ Y tế Đan Mạch, Bộ Y tế và Dịch vụ con người Hoa Kỳ, Đại học Y Harvard, Công hàm trao đổi hợp tác đầu tư về y tế với Chính phủ Nhật Bản) và nhiều Biên bản ghi nhớ hợp tác cấp đơn vị ký với đối tác nước ngoài để thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Trên 1.800 hội nghị, hội thảo chuyên môn kỹ thuật có yếu tố nước ngoài đã được tổ chức trong nước, đặc biệt Hội nghị lần thứ 49 của Hội đồng Điều hành Quỹ Toàn cầu đã được tổ chức từ ngày 08/5/2023 đến ngày 12/05/2023 tại Hà Nội với sự tham dự của nhiều quan chức cấp cao về y tế trên thế giới, nhiều nhà tài trợ, qua đó tăng cường thu hút đầu tư và hỗ trợ kinh phí cho phòng chống 3 bệnh: Lao, Sốt rét và HIV/AIDS tại Việt Nam.

Công tác ngoại giao vaccine cũng được tiếp tục đẩy mạnh. Trong năm 2023, Việt Nam đã nhận được 432.000 liều vaccine COVID-19 của Pfizer cho người từ 12 tuổi trở lên do COVAX hỗ trợ; vaccine trong Tiêm chủng thường xuyên gồm: 185.700 liều vaccine DPT-VGB-Hib (5 trong 1) do WHO và UNICEF hỗ trợ; 490.600 liều vaccine DPT-VGB-Hib (5 trong 1) do Chính phủ Australia hỗ trợ.

Ngọc Nga