Xi măng Quang Sơn sai phạm, thua lỗ: Chuyển hồ sơ sang Bộ Công an

Thanh tra Chính phủ vừa ban hành thông báo kết luận thanh tra toàn diện quá trình đề xuất, triển khai thực hiện Dự án Nhà máy xi măng Quang Sơn và hoạt động sản xuất kinh doanh.

Xem xét xử lý và thu hồi về ngân sách số tiền 2.403,5 tỉ đồng

Tại kết luận thanh tra, TTCP đề nghị Bộ Công Thương chỉ đạo xử lý về kinh tế tổng số tiền 442,793 tỉ đồng.

Trong đó, kiểm tra, rà soát và thu hồi về ngân sách nhà nước 310,2 tỉ đồng (số tiền thuê đất không đúng quy định 258,9 triệu đồng; số tiền 262,119 tỉ đồng VINAINCON đã thanh toán cho các nhà thầu không nằm trong tổng mức đầu tư và tổng dự toán được phê duyệt..).

Ngoài ra, xem xét xử lý các nội dụng có liên quan đến kinh tế, với tổng giá trị 132,5 tỉ đồng, gồm: Số tiền 53 tỉ đồng, do chi phí sản xuất thử phát sinh tăng không đúng với kế hoạch đấu thầu đã được Thủ tướng phê duyệt; 12,7 tỉ đồng là công nợ khó đòi khách hàng…

Đáng chú ý, TTCP cũng đề nghị xử lý số tiền 2,13 tỉ đồng - là khoản tiền mặt đã mất cắp năm 2014 trong két sắt tại trụ sở của Công ty TNHH MTV Xi măng Quang Sơn. Năm 2015, Công an tỉnh Thái Nguyên đã tạm đình chỉ điều tra vụ án đối với vụ án trên, do hết thời hạn điều tra.

TTCP cũng yêu cầu Bộ Tài chính kiểm tra làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan qua các thời kỳ trong việc tham mưu, đề xuất việc bảo lãnh Chính phủ vay vốn nước ngoài đối với khoản vay của BNP Paribas - Cộng hòa Pháp, với số tiền 58,9 triệu EURO (đến nay chưa cung cấp hồ sơ theo quy định); cũng như việc tham mưu, đề xuất về việc gia hạn nợ vay từ 13 năm lên 30 năm trong việc tái cơ cấu Công ty TNHH MTV Xi măng Quang Sơn.

Dự án Nhà máy xi măng Quang Sơn

Ngoài ra, xem xét xử lý và thu hồi về ngân sách nhà nước với số tiền 2.403,5 tỉ đồng, đối với các nội dung: Xóa nợ khoản lãi vay và dừng tính lãi vay phát sinh 3 năm, số tiền 508,016 tỉ đồng; số tiền 39,5 triệu EURO Bộ Tài chính đã ứng từ Quỹ tích lũy trả nợ nước ngoài cho vay để trả nợ BNP Paribas nhưng không mở tài khoản đặc biệt theo quy định; số tiền 2,1 triệu EURO nợ phí bảo lãnh của Bộ Tài chính đối với khoản vay BNP Paribas...

Đối với các ngân hàng thương mại, TTCP yêu cầu kiểm tra, rà soát, có biện pháp xử lý đối với khoản nợ của chủ đầu tư với các ngân hàng số tiền là 1,36 nghìn tỉ đồng, trong đó nợ Ngân hàng BIDV là 238,8 tỉ đồng và Ngân hàng VDB là 1,12 nghìn tỉ đồng.

TTCP cũng đề nghị Bộ Công Thương, Bộ Tài chính,, UBND tỉnh Thái Nguyên chỉ đạo các đơn vị liên quan kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan đã nêu tại kết luận thanh tra này.

Chuyển hồ sơ sang cơ quan công an

Đáng chú ý, TTCP cũng yêu cầu chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật sang cơ quan điều tra, Bộ Công an.

Cụ thể: Gói thầu số 01 VINAINCON phê duyệt kế hoạch đấu thầu không đúng thẩm quyền; giá chào thầu cao hơn kế hoạch đấu thầu là 17,6 triệu USD, tương đương 322,21 tỉ đồng, nhưng vẫn cho trúng thầu, vi phạm Luật Đấu thầu.

Phó tổng Thanh tra Chính phủ Dương Quốc Huy ký ban hành kết luận thanh tra

Ngoài ra, giá gói thầu vượt so với kế hoạch đấu thầu và tổng mức đầu tư đã được Thủ tướng phê duyệt, nguy cơ gây thiệt hại số tiền 322,2 tỉ đồng; ký hợp đồng có một số khối lượng cung cấp thấp hơn so với yêu cầu của hồ sơ mời thầu nhưng giá hợp đồng không giảm, nguy cơ làm thất thoát 79 tỉ đồng (thời điểm 2005).

Hơn nữa, việc xác định tổng chi phí chuyên gia giám sát phát sinh 34,5 tỉ đồng (thời điểm 2014), thanh toán cho nhà thầu, nhưng chưa chứng minh được phần việc ngoài phạm vi hợp đồng, vi phạm Luật Đấu thầu 2005.

Với gói thầu số 02 và 03: VINAINCON và Công ty TNHH MTV Xi măng Quang Sơn không tự mua sắm thiết bị, xe máy để khai thác mà chuyển sang hình thức thuê Công ty cổ phần Khai thác đá vôi Quang Sơn khai thác không đúng kế hoạch đấu thầu được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Năm 2008 VINAINCON đã không tổ chức đấu thầu để lựa chọn nhà thầu khai thác, bốc xúc, vận chuyển đá vôi, đá sét cho Nhà máy xi măng Quang Sơn (từ năm 2009-2022). Năm 2023 tổ chức đấu thầu với kết quả trúng thầu giảm 47,529 tỉ đồng, nguy cơ gây thiệt hại số tiền này là vi phạm Điều 222 Bộ Luật hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Ngoài ra, còn khai thác trái phép 806.283 tấn đá, bán ra thị trường làm đá xây dựng, thu lợi bất chính với số tiền 46,594 tỉ đồng, vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên, quy định tại khoản 2 Điều 227 Bộ Luật hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017.

TTCP cũng chuyển thông tin để Bộ Công an giao cơ quan chức năng xác minh, làm rõ đối với một số gói thầu tư vấn và gói thầu xây lắp, gồm:

Gói thầu 32A: Việc phê duyệt điều chỉnh kế hoạch đấu thấu, phê duyệt phạm vi công việc của gói thầu, phê duyệt chỉ định nhà thầu, vi phạm quy định về quản lý đầu tư xây dựng, quy chế đấu thầu, không đúng thẩm quyền, không đúng với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, có nguy cơ gây thiệt hại số tiền 18,961 tỉ đồng.

Gói thầu số 13: Việc VINAINCON điều chỉnh tổng mức đầu tư, vượt tổng mức đầu tư, điều chỉnh KHĐT không đúng thẩm quyền; không lập, phê duyệt thiết kế, dự toán một số hạng mục; VINAINCON không tự thực hiện, chia thành 17 gói thầu để chỉ định thầu không đúng quy định; hình thức hợp đồng điều chỉnh đơn giá, vượt 31,3 tỉ đồng so với kế hoạch đấu thầu được Thủ tướng phê duyệt.

Gói thầu số 14, Gói thầu số 19: Việc HĐQT VINAINCON phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư, vượt tổng mức đầu tư; điều chỉnh kế hoạch đấu thầu từ hình thức hợp đồng trọn gói sang hình thức hợp đồng điều chỉnh theo đơn giá là không đúng với kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (hợp đồng trọn gói); không đúng thẩm quyền, có nguy cơ gây thiệt hại số tiền 213,3 tỉ đồng.

Ngoài ra, còn một số sai phạm khác với số tiền 363,5 tỉ đồng do VINAINCON điều chỉnh vượt tổng mức đầu tư, không đúng thẩm quyền, không được phép điều chinh bù trượt giá theo quy định của pháp luật, nguy cơ gây thiệt hại.

Lam Thanh