Vụ án tại KDC Hiệp Bình Chánh (TP HCM): 'Canh bạc' của kẻ nắm quyền

Ngày 19-3, TAND TP HCM mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" do Ngô Xuân Trường (SN 1975) và vụ án "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" do Lưu Quang Lãm (SN 1959; cùng quê Bắc Ninh) gây ra. Hai bị cáo này từng giữ chức vụ chủ tịch Hội đồng Quản trị và giám đốc Công ty CP Đầu tư Đại Hải (Công ty Đại Hải) qua các thời kỳ. Từ năm 2021 đến nay, bị cáo Trường bị tạm giam, trong khi Lãm được tại ngoại nhưng bị cấm đi khỏi nơi cư trú.

"Trò ảo thuật" của chủ đầu tư

Nội dung vụ án thể hiện, vào năm 2001, Công ty K&N được cấp phép đầu tư xây dựng hạ tầng khu nhà ở tại phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức (nay là TP Thủ Đức, TP HCM). Đến năm 2003, Công ty K&N ký hợp đồng hợp tác đầu tư với Chi nhánh Tổng Công ty Sông Đà tại TP HCM để triển khai dự án Khu dân cư (KDC) Hiệp Bình Chánh.

Năm 2003, Chi nhánh Tổng Công ty Sông Đà chuyển đổi thành Công ty CP Đầu tư - Phát triển Sông Đà. Năm 2008, Công ty K&N đổi tên thành Công ty CP Đầu tư Đại Hải, do Ngô Xuân Trường làm giám đốc. Từ năm 2003 đến 2019, qua các đời giám đốc như Trường và Lưu Quang Lãm, Công ty Đại Hải đã bán đất cho khách hàng theo 2 hình thức là góp vốn và chuyển nhượng nền đất.

Tuy nhiên, trong giai đoạn từ năm 2012-2013, giám đốc Lưu Quang Lãm đã dùng 67 nền nhà phố, 27 nền biệt thự của Công ty Đại Hải cùng 88 nền nhà phố, 23 nền biệt thự của Công ty CP Đầu tư - Phát triển Sông Đà để thế chấp ngân hàng, bảo lãnh cho một số đơn vị vay tiền. Đến năm 2016, Ngô Xuân Trường làm giám đốc đại diện pháp luật cho Công ty Đại Hải. Do cần tiền trả nợ, Trường đã tìm cách hợp thức hóa khoản vay với một số cá nhân. Cụ thể, Trường ký hợp đồng chuyển nhượng đất cho Tăng Trí Hải và Bồ Thanh Phương, có công chứng nhưng chưa đăng bộ. Ngày 26-1-2018, do không có khả năng trả nợ, Trường thỏa thuận với Hải hủy hợp đồng cũ, đồng thời ký chuyển nhượng 10 nền đất cho Nguyễn Văn Minh và Dương Nghĩa Trung với giá 4,442 tỉ đồng.

Tại tòa, bị cáo Trường đề nghị tách vụ án của mình và Lưu Quang Lãm thành 2 vụ án độc lập. Tuy nhiên, đại diện VKSND TP HCM bác bỏ quan điểm này, khẳng định cả 2 vụ đều liên quan trực tiếp đến Công ty Đại Hải, dù diễn ra ở các thời điểm khác nhau và do 2 cá nhân khác nhau thực hiện. Theo VKS, bản chất vụ án có sự liên kết chặt chẽ, không thể tách rời khi xét xử.

Bị cáo Ngô Xuân Trường (trái) và Lưu Quang Lãm, tại tòa

Đem đất đã bán thế chấp ngân hàng

Nếu hành vi phạm tội của Ngô Xuân Trường là biến những nền đất nhà phố, biệt thự của cư dân thành công cụ vay nợ cho mình thì Lưu Quang Lãm cũng đặt cược quyền lợi của hàng trăm cư dân vào "canh bạc" đầy rủi ro để giải quyết nợ nần cho Lãm.

62 bị hại trong vụ án Lãm, là những người mua đất hợp pháp từ Công ty CP Đầu tư - Phát triển Sông Đà, cho biết họ đã ký hợp đồng góp vốn, xây dựng nhà ở và sinh sống ổn định từ lâu, thậm chí nhiều người đã được UBND quận Thủ Đức (nay là TP Thủ Đức) cấp số nhà. Tuy nhiên, Lãm đã mang giấy chứng nhận chung của các thửa đất này đi thế chấp ngân hàng.

Tại cơ quan điều tra, Lãm thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng đã nêu. Lãm khai rằng trong quá trình làm ăn, đã vay 54 tỉ đồng từ Lê Đăng Mưu (chủ Công ty Thanh Uyên) và 50 tỉ đồng từ Phạm Thanh Tuấn (chủ Công ty Nhà Thành Phố, Công ty Hương Nhiên, Công ty SG9). Đồng thời, Lãm còn góp vốn làm ăn với Công ty Song Hoa và Công ty Thế Kỷ 21 Bình Trưng Tây.

Mặc dù biết rõ 115 thửa đất - trong đó có 66 thửa đã được bán cho người dân nhưng Lãm vẫn tiếp tục ký hợp đồng thế chấp và bảo lãnh để bảo đảm cho 7 hợp đồng vay tiền của 6 doanh nghiệp trên. Mục đích là cấn trừ các khoản nợ cá nhân mà Lãm đã vay trước đó để đầu tư kinh doanh.

Liên quan đến hành vi phạm tội này, tại cơ quan điều tra, ông Lê Đăng Mưu khai vào năm 2010, Lãm gặp Mưu và tự giới thiệu từng làm giám đốc Công ty Tài chính và Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Hai năm sau, Lãm đặt vấn đề với Mưu rằng Lãm đang làm một số dự án lớn như khai thác cát, san lấp khu dự án tại phường Hiệp Bình Chánh… nhưng đang đầu tư dang dở, cần nguồn vốn đề hoàn thiện. Trong khi đó, Công ty Đại Hải chưa xin được hạn mức tín dụng tại ngân hàng nên nhờ Mưu và 1 người khác hỗ trợ Lãm vay 54 tỉ đồng, thời hạn 4 tháng. "Đối tác" của Lãm đồng ý với điều kiện cho họ được toàn quyền đại diện Công ty Đại Hải ký kết các hợp đồng giao dịch, chuyển nhượng để thế chấp, vay vốn, hợp tác đầu tư liên quan đến một số thửa đất tại KDC Hiệp Bình Chánh.

Sau khi sự việc bị phát hiện, ngày 1-3-2023, Lãm tự đến cơ quan điều tra và giao nộp tài liệu liên quan đến việc hoán đổi tài sản thế chấp và thanh toán các khoản vay. VKSND TP HCM xác định từ ngày 29-4-2022 đến 5-4-2024, Lãm cùng các doanh nghiệp đã trả một phần nợ cho các ngân hàng, trong đó Lãm đã nộp hơn 54 tỉ đồng.

Bài và ảnh: TRẦN THÁI