Vì sao đàn bò tót trơ xương sau dự án 5 tỷ?

Ngày 30/9/2020, trao đổi với Đất Việt về việc 11 con bò tót đang được nuôi tại Ninh Thuận do Trung tâm Ứng dụng KH&CN Lâm Đồng quản lý gầy trơ xương, một lãnh đạo Phân viên Chăn nuôi Nam Bộ cho biết, đây là sự thất bại của công trình nghiên cứu khoa học có từ 5 năm về trước.

"11 con bò tót này là đời F1 được lai giữa bố là bò tót rừng còn mẹ là bò tót nhà, tạo ra nguồn gen quý hiếm. Nếu công trình nghiên cứu thành công, có thể áp dụng nguồn gen này vào việc lai tạo ra những con bò mới cho chất lượng thương phẩm giá trị cao" - vị này cho biết.

Bản thân vị này không là người trực tiếp thực hiện đề tài, nhưng thông qua các đồng nghiệp, ông được biết, thời điểm đó Bộ NN&PTNT đã bàn giao đàn bò cho các nhà khoa học ở tỉnh Lâm Đồng nghiên cứu.

Bò tót trước và sau khi được Bộ NN&PTNT bàn giao cho các nhà khoa học Lâm Đồng nghiên cứu.

"Khi mới nhận đề tài, người nghiên cứu đưa ra những phát ngôn "có cánh" về sự thành công, tính khả thi của đề tài. Nhưng những người làm chuyên môn đều biết để dự án thành công rất khó, bởi bò tót và bò nhà có nguồn gen khác nhau khi gen của bò tót có 56 nhiễm sắc thể còn bò nhà là 60.

Nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới về con lai giữa bò tót và bò nhà cũng đã được thực hiện từ những năm 80 của thế kỷ XX nhưng đều thất bại. Kết quả chi cho ra con lai F1 chứ không thể cho ra con lai F2" - vị này cho biết.

Sau 5 năm nghiên cứu, dự án phát triển nguồn gen quý từ 11 con bò tót mà các nhà khoa học tỉnh Lâm Đồng thực hiện đã phải dừng lại vì 5 con bò tót trong đàn này không có thai dẫn tới dự án nghiên cứu phải tạm dừng, không được cấp thêm nguồn kinh phí.

"Việc bàn giao lại 11 con bò tót này cho Vườn Quốc gia Phước Bình (Ninh Thuận) trong thời gian tới có thể chỉ đảm bảo về việc chăm sóc tiếp để phục hồi lại thể trạng của những con bò đã từng đem lại nhiều kỳ vọng còn khả năng thành công như mong đợi hay không thì khó có thể nói trước được" - vị này cho biết.

Trong ngày 30/9/2020, ông Nguyễn Công Vân, giám đốc Vườn Quốc gia Phước Bình cho biết, trong tháng 10/2020 đơn vị sẽ nhận lại 11 con bò tót này từ Trung tâm Ứng dụng KH&CN Lâm Đồng nhưng không rõ cụ thể là thời gian nào.

Ông Vân nói: "Bầy bò tót lai này hiện đang bị suy kiệt nặng vì một thời gian dài không được chăm sóc đầy đủ, không trách nhiệm. Chúng tôi mong được nhận bầy bò tót lai càng sớm càng tốt. Với khả năng của Vườn Quốc gia Phước Bình, tôi khẳng định sẽ cứu được bầy bò này, phục hồi sinh lực như thuở ban đầu.

Con bò tót rừng giao phối với bò nhà cho ra 11 con lai mà Trung tâm Ứng dụng KH&CN Lâm Đồng đang quản lý.

Chúng tôi đã tính toán rất kỹ các khẩu phần thức ăn tinh, thô, xanh để đảm bảo, kể cả đồng cỏ để đảm bảo nguồn cỏ và tiền chi phí chăm sóc thuê bên ngoài, gồm cả chăm sóc y tế. Dự trù mỗi tháng cần khoảng 100 triệu đồng, tôi cam đoan 5 - 6 tháng là phục hồi gần như nguyên trạng".

Theo ông Vân, khi biết được thông tin đàn bò tót bị gầy trơ xương trước ngày bản giao, bản thân ông đã rất bức xúc.

"Chúng tôi mới bỏ tiền túi ra gần 7 triệu để mua cám thúc cho bò. Nhưng cái đó chỉ hạn hẹp trong phần khả năng của mình, rất là đau xót. Nguồn kinh phí cơ bản vẫn phải là của nhà nước.

Vườn Quốc gia Phước Bình và Sở KH&CN Ninh Thuận đã làm công văn gửi UBND tỉnh Ninh Thuận xin nguồn kinh phí dự phòng của tỉnh để chăm sóc bầy bò, đang chờ tỉnh trả lời.

Cho đến nay chưa lai tạo được F2, nhưng điều đó không phủ nhận được bầy bò tót lai này là nguồn gien cực kỳ quý hiếm. Sự kỳ thú của tự nhiên, kết đôi giữa bò tót và bò nhà không dễ gì lặp lại.

Nguồn gien của bầy bò tót lai này là vốn quý cho các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu, đã là nguồn gien quý thì nhất định phải khai thác, lưu giữ.

Nhưng việc nghiên cứu này nằm ngoài tầm tay của chúng tôi, phải có các nhà khoa học vào cuộc, như về sinh học phân tử, phân tích nhiễm sắc thể… Viện chăn nuôi của Bộ NN&PTNT, một số tổ chức bảo tồn thiên nhiên cũng gọi trao đổi hỗ trợ, muốn hỗ trợ bước đầu cho đàn bò. Chúng tôi rất hy vọng" - ông Vân cho hay.

Ngọc Vân