Vì sao cả Nga-Syria và Thổ Nhĩ Kỳ đều muốn ngừng bắn?

Tình hình chiến sự ở Vùng giảm leo thang xung đột Idlib của Syria trong tháng 2 đã leo thang rất nhanh với sự đáp trả không nhân nhượng giữa hai bên. Nếu quân đội Syria tiến hành tấn công, pháo binh và súng phóng lựu (MRL) của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ ngay lập tức bắt đầu bắn trả và sẽ hỗ trợ các cuộc phản công của phiến quân thánh chiến.

Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã bắt đầu cung cấp các đội hình thánh chiến với vũ khí và trang thiết bị khá hiện đại, bao gồm xe bọc thép chở quân, pháo tự hành, các hệ thống tên lửa chống tăng và tổ hợp tên lửa phòng không vác vai (MANPADS) kiểu cũ do Mỹ sản xuất.

Hiện vẫn chưa rõ ai có trình độ cần thiết để vận hành MANPADS trong các đơn vị chiến đấu của phiến quân, rất có thể là những phiến quân được Thổ Nhĩ Kỳ đào tạo huấn luyện, hoặc chính quân nhân Thổ Nhĩ Kỳ đang tự vận hành các hệ thống, ngụy trang thành những tay súng phiến quân.

Trong một bài viết trên trang web của RT, nhà bình luận quân sự cho RT, đại tá nghỉ hưu Mikhail Khodarenok nguyên là một sĩ quan cao cấp của Cục tác chiến của Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Nga cho biết, hiện tại có năm nhóm đặc nhiệm ngang cấp tiểu đoàn Thổ Nhĩ Kỳ hoạt động tại Idlib, bao gồm 4.700 binh sĩ, 129 pháo và súng cối, cùng với 15 giàn phóng pháo phản lực nhiều nòng (multiple launch rocket system - MLRS), súng phóng lựu.

Khả năng chiến đấu của lực lượng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ được tăng cường bởi các nhóm trinh sát pháo binh, các đơn vị tác chiến điện tử, cùng với nhiều máy bay trinh sát không người lái tầm xa và máy bay tấn công không người lái.

Hình ảnh 33 binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ thiệt mạng hôm 27/02 (sau đó tăng lên 36 người) trong cuộc tấn công của Quân đội Syria ở Idlib

Thổ Nhĩ Kỳ đã gây cho Syria tổn thất đáng kể

Những máy bay không người lái chiến đấu của Thổ Nhĩ Kỳ đã gây ra thiệt hại lớn nhất cho các xe bọc thép của quân đội Syria, chủ yếu là các cuộc tấn công vào các đơn vị xe tăng, thiết giáp của lực lượng chính phủ, vì chúng được coi là nguy hiểm hơn nhiều so với các hệ thống pháo chống tăng hoặc tên lửa đất đối đất.

Mặc dù không lớn như những tuyên bố của Thổ Nhĩ Kỳ nhưng Quân đội Syria (SAA) cũng đã phải chịu tổn thất đáng kể trong các cuộc xung đột.

Các lực lượng đồng minh của ông Assad cũng bị ảnh hưởng, bao gồm cả Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, đã mất 43 binh sĩ trong một cuộc tấn công vào một trạm quan sát. Cũng đã có những tổn thất nhỏ trong các đơn vị Hezbollah Lebanon, mặc dù họ đã không tham gia trực tiếp vào trận chiến nào trên tiền tuyến.

Chỉ trong tuần qua, đã có 191 binh sĩ thuộc lực lượng vũ trang Syria thiệt mạng và 292 người bị thương. Quân đội Syria cũng mất hàng chục xe tăng, xe chiến đấu bộ binh, xe bọc thép chở quân và nhiều pháo, súng cối, mặc dù các chuyên gia cho rằng, hầu hết các thiết bị hạng nặng bị UAV có lượng nổ nhỏ tấn công chỉ bị bị hư hỏng và có thể được sửa chữa và sử dụng lại.

Máy bay quân sự Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã vi phạm không phận Syria ở tỉnh Idlib ba lần trong những ngày gần đây. Các máy bay chiến đấu của Thổ Nhĩ Kỳ đã bắn rơi hai máy bay Su-24 Syria, hai máy bay trực thăng và gần đây nhất là bắn hạ một máy bay huấn luyện phản lực L-39 do Séc sản xuất.

Quân số của lực lượng phiến quân giảm rõ rệt

Tuy nhiên, trước đòn đánh của Nga và Syria, lực lượng quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ, cùng với tổ chức khủng bố HTS (Hay’at Tahrir al-Sham) và phiến quân thân Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã gánh chịu tổn thất lớn.

Phiến quân ở Idlib được Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp nhiều vũ khí hạng nặng

Trong ba tháng qua, quân số của chúng đã giảm hơn một nửa xuống chỉ còn khoảng 12-13.000 tay súng. Số lượng suy giảm này không đơn thuần là do thiệt mạng và thương tích; mà một phần không nhỏ trong số đó chỉ đơn giản là bỏ chạy khỏi hàng ngũ phiến quân.

Trước đây, các nhóm khủng bố liên tục tấn công vào căn cứ không quân Nga Hmeymim ở Latakia, nhưng không có quân nhân Nga nào thiệt mạng và căn cứ này cũng không bị hề hấn gì, điều này đồng nghĩa với việc hệ thống phòng không ở đó hoạt động tốt.

Lực lượng phiến quân đã bị đẩy lùi cách Hmeymim ít nhất là 55km và các cuộc tấn công bằng pháo binh và UAV vào căn cứ này đã gần như chấm dứt hoàn toàn. Nếu Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp cho các tay súng phiến quân các hệ thống pháo phản lực của họ, tình hình có thể thay đổi, nhưng điều đó đồng nghĩa với một sự tuyên chiến với Nga.

Điểm cốt yếu trước khi Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành đàm phán với Nga là lực lượng phiến quân đã bị bao vây chặt ở Idlib, không có quân tiếp viện, không được cung cấp hậu cần, trang thiết bị bổ sung và quân số tiếp tục giảm.

Những nhóm khủng bố và phiến quân thân Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã mất đi nhiều tay súng giàu kinh nghiệm nhất và các đơn vị được đào tạo tốt nhất, khiến khả năng chiến đấu của chúng giảm sút rõ rệt.

Thổ Nhĩ Kỳ cũng chịu nhiều tổn thất nặng nề

Về phía Quân đội Syria, họ đã sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để tiêu diệt 12 máy bay không người lái (UAV) Anka và bảy chiếc UAV Bayraktar trong các hoạt động chiến đấu.

Lực lượng phiến quân đã suy yếu nhiều sau giai đoạn chiến sự căng thẳng

Trong giai đoạn đầu tiên của cuộc tấn công, Lực lượng Vũ trang Syria đã không có vũ khí hiệu quả để đánh bại các UAV Thổ Nhĩ Kỳ. Hầu như tất cả các đơn vị phòng không và không quân của Syria được trang bị hệ thống tên lửa phòng không đều tập trung quanh Damascus. Khi các hệ thống tên lửa phòng không Buk và tổ hợp phòng không pháp-tên lửa Pantsir-S1 được chuyển đến khu vực chiến đấu, tình hình đã thay đổi.

Các UAV Thổ Nhĩ Kỳ hiện chỉ được sử dụng vào ban đêm và cố gắng tránh xa các hệ thống tên lửa phòng không Syria. Hiện nay, các UAV của Thổ Nhĩ Kỳ chủ yếu được chống lại bởi các hệ thống phòng không Pantsir-S và Buk-M2E; trong đó, Buk đã được chứng minh là một vũ khí phòng không có hiệu quả cao, có số lượng UAV Thổ Nhĩ Kỳ bị bắn hạ nhiều nhất trong hồ sơ theo dõi của quân đội Syria.

Tuy nhiên, đòn nặng nhất đối với ông Erdogan là sự thiệt hại về nhân lực. Hơn 50 binh sĩ thiệt mạng trong tuần qua là một cú sốc nặng đối với chính quyền Ankara. Con số này đã có thể tăng lên nếu không có sự can thiệp của Nga, để mở cho Thổ Nhĩ Kỳ một con đường rút lui trong danh dự.

Nếu tình trạng này tiếp tục tái diễn, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ dấy lên sự phản kháng, bởi nhân dân nước này không thể chấp nhận để những người con của họ chết một cách vô lý trên lãnh thổ nước khác.

Nga mở đường, Thổ muốn ngừng bắn, Syria muốn củng cố đội hình

Ngay khi gặp mặt Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayip Eerdogan ở Moscow trưa ngày 05/3, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nói rằng: Cuộc khủng hoảng liên tiếp leo thang ở tỉnh Idlib của Syria đòi hỏi các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Ankara với Moscow.

Quân đội Syria cũng muốn tranh thủ thời gian để xốc lại lực lượng

Theo đó, hàng chục binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ đã chết trong một cuộc không kích của Syria vì không ai biết họ ở đó - ông Putin nói với Erdogan, cuộc khủng hoảng ở tỉnh Idlib ở Syria hiện nay là “rất khủng khiếp”, cần phải có cuộc đàm phán trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo.

Ông Putin cũng một lần nữa bày tỏ lời chia buồn chân thành về sự mất mát của các binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ, trong vụ không kích của Quân đội Syria hồi tuần trước khiến 34 binh sĩ nước này thiệt mạng. Nhà lãnh đạo Nga nhấn mạnh rằng, đây là “một sự kiện không may”, bởi không ai, kể cả Nga và quân đội Syria, biết về sự hiện diện của họ ở địa điểm bị không kích.

Theo giới phân tích, Thổ Nhĩ Kỳ muốn đàm phán để ngăn đà tiến công của Quân đội Syria, còn ông Putin muốn mở đường cho Erdogan xuống thang, trong khi Quân đội Syria cũng muốn tranh thủ thời gian để củng cố lực lượng, tập trung tối đa binh lực cho chiến trường Idlib.

Các lực lượng Syria cần bổ sung dự trữ nhiên liệu, đặc biệt là đạn dược, đã được sử dụng gần hết. Cũng chính vì lý do này mà họ không còn đủ lực để có thể giải phóng các vùng lãnh thổ chạy dọc theo đường cao tốc M4 và M5 trong những ngày qua.

Để tái triển khai cuộc tấn công của mình, quân đội Syria sẽ phải tạm dừng hai hoặc ba tuần để khôi phục khả năng chiến đấu, bổ sung lực lượng, vũ khí và thiết bị quân sự và đàm phán ngừng bắn chính là khoảng thời gian mà họ chờ đợi các chuyến tàu cung cấp của Nga.

Với những lý do khác nhau các tổng thống Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã gặp nhau ở Moscow để bàn bạc về Idlib. Mặc dù kết quả chính thức của cuộc hội đàm là chưa có, hai bên có thể đạt được thỏa thuận ngừng bắn, nhưng chiến sự phiều phần sẽ bùng phát sau đây khoảng 2-3 tuần.

Thiên Nam