TPHCM kỳ vọng trở thành trung tâm văn hóa - thể thao đẳng cấp khu vực

Khát vọng ấy thể hiện qua việc quyết tâm tái cấu trúc và nâng cấp toàn diện từ công nghiệp văn hóa đến lĩnh vực thể thao, tạo đà phát triển cho bản sắc “siêu đô thị” TPHCM.

Giải cầu lông quốc tế Vietnam Open 2025 được tổ chức tại Nhà thi đấu Nguyễn Du (TPHCM). Ảnh: DŨNG PHƯƠNG

Công nghiệp văn hóa: định hình và dấu ấn

Với vị thế trung tâm kinh tế - văn hóa lớn nhất cả nước, TPHCM đang bước những bước đi mạnh mẽ để đưa văn hóa trở thành động lực phát triển mới. Từ Chiến lược phát triển ngành văn hóa giai đoạn 2020-2035 đến Đề án phát triển ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2030, TPHCM thể hiện quyết tâm xây dựng nền văn hóa tiên tiến, hội nhập và sáng tạo, gắn kết hài hòa với phát triển kinh tế đô thị.

Đây là cơ sở để công nghiệp văn hóa trở thành ngành mũi nhọn, nâng tầm hình ảnh TPHCM trên bản đồ sáng tạo của khu vực và thế giới.

Trong 5 năm gần đây, những nỗ lực phát triển công nghiệp văn hóa tại TPHCM đã để lại nhiều dấu ấn, tạo đà cho lộ trình bứt phá. Loạt chương trình nghệ thuật mang thương hiệu riêng của TPHCM xuất hiện ngày càng nhiều: Lễ hội Âm nhạc quốc tế TPHCM (Hò Dô), hai mùa Tuần lễ Âm nhạc Việt Nam, Lễ hội Âm nhạc GENfest (Cổng âm nhạc đa giác quan).

TPHCM cũng trở thành điểm đến của nhiều chương trình âm nhạc lớn trong nước và quốc tế, như The Wild Dreams của nhóm Westlife tại sân vận động Thống Nhất; Inviolate World Tour của huyền thoại guitar Steve Vai tại Nhà thi đấu Nguyễn Du (điểm dừng chân đầu tiên ở Đông Nam Á); BridgeFest 2023…

PGS.TS Nguyễn Thế Dũng, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa TPHCM, nhận xét: “TPHCM có nhiều lợi thế để phát triển các sản phẩm, dịch vụ văn hóa, công nghiệp văn hóa, công nghiệp sáng tạo của cả nước. Thành phố đang tập trung mọi nguồn lực cho sự phát triển (trong đó có nguồn lực văn hóa) và định hướng đến năm 2030 trở thành trung tâm văn hóa của khu vực Đông Nam Á, năm 2045 là điểm đến hấp dẫn toàn cầu, văn hóa phát triển đặc sắc”.

Ngành điện ảnh được nhắm đến là lĩnh vực mũi nhọn trong lộ trình phát triển công nghiệp văn hóa, góp phần hoàn thiện hồ sơ gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo UNESCO.

TPHCM hiện giữ vai trò trung tâm điện ảnh của cả nước, nổi bật với dấu ấn xã hội hóa mạnh mẽ trong hơn 2 thập niên qua. Thành phố chiếm khoảng 40% thị phần phim ảnh cả nước (Hà Nội chiếm khoảng 30%), với hàng chục hãng phim và cơ sở sản xuất tư nhân năng động, tạo việc làm cho hàng chục ngàn lao động.

Song song với việc tổ chức các sự kiện và phát triển các ngành nghề sáng tạo, TPHCM đặc biệt quan tâm xây dựng và nâng cấp hệ thống thiết chế văn hóa hiện đại nhằm phục vụ nhu cầu thụ hưởng của nhân dân, đồng thời tạo không gian sáng tạo cho đội ngũ văn nghệ sĩ.

TPHCM đang triển khai xây dựng Nhà hát Giao hưởng - Nhạc - Vũ kịch TPHCM tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, với quy mô hơn 1.700 chỗ ngồi; khánh thành Rạp xiếc và biểu diễn đa năng Phú Thọ, diện tích 10.000m2, tổng mức đầu tư 1.395 tỷ đồng với nhiều trang thiết bị tiêu chuẩn quốc tế; nâng cấp Thư viện Khoa học tổng hợp TPHCM theo hướng thư viện số, đã số hóa khoảng 6 triệu trang tài liệu số.

Bên cạnh đó, TPHCM phát triển hệ thống cổng thông tin kết nối toàn bộ hệ thống thư viện công cộng, được kết nối thông qua 22 nhánh website với thư viện; mở rộng khả năng tra cứu tài nguyên thông tin qua cổng thông tin cho cộng đồng; tăng cường kết nối thư viện đại học, trường phổ thông; đẩy mạnh công tác sưu tầm, số hóa tài liệu cổ, quý hiếm và tài liệu nội sinh…

Những bước đi này cho thấy TPHCM không chỉ đặt mục tiêu kinh tế đơn thuần, mà còn đang định vị bản sắc, thương hiệu và “sức mạnh mềm” của mình, củng cố niềm tin: văn hóa có thể trở thành động lực để thành phố vươn tầm khu vực và thế giới.

Tiên phong tái cấu trúc thể thao

TPHCM được biết đến là một trong những trung tâm thể thao hàng đầu trên cả nước. Tại Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025 của Bộ VH-TT-DL, Phó Giám đốc Sở VH-TT TPHCM Nguyễn Nam Nhân đã chia sẻ quan điểm phát triển thể dục, thể thao (TDTT) trong tình hình mới: từ tổ chức bộ máy sau hợp nhất đến mô hình quản lý mạng lưới thể thao cơ sở hiện đại.

TPHCM sẽ phải thực hiện sứ mệnh có tầm nhìn chiến lược: hình thành “siêu trung tâm thể thao” của cả nước, góp phần vào việc phát triển TDTT Việt Nam ở kỷ nguyên mới.

Đó cũng là một trong những mục tiêu phát triển lĩnh vực thể thao được nêu ra tại báo cáo chính trị của Đại hội đại biểu Đảng bộ Sở VH-TT TPHCM lần thứ IV (nhiệm kỳ 2025-2030); theo đó, đầu tư nâng cao thành tích, xây dựng thành phố trở thành trung tâm thể thao lớn của quốc gia, đảm bảo đủ điều kiện để tổ chức các sự kiện, hoạt động thể thao của khu vực và thế giới.

Những sự kiện thể thao quốc tế tiên phong (như giải điền kinh, marathon quốc tế, giải bóng bàn Cây vợt vàng) và hoạt động hiện nay (như Liên hoan võ thuật quốc tế, giải cầu lông Vietnam Open, Vietnam Dancesport Festival) đã mở ra định nghĩa về kinh tế thể thao tại thành phố mang tên Bác.

Những sự kiện không chỉ thu hút các vận động viên từ nhiều quốc gia tham dự, mà còn tạo ra nguồn thu lớn từ hợp đồng tài trợ, sản phẩm thể thao, dịch vụ thể thao và thu hút du khách quốc tế, góp phần gia tăng đáng kể nguồn thu ngân sách.

Đơn cử như giải vô địch Teqball thế giới 2024 do TPHCM lần đầu đăng cai - một sự kiện thể thao quốc tế có tầm ảnh hưởng rộng lớn. Theo thống kê từ ban tổ chức, sự kiện này đã tiếp cận 470 triệu lượt khách hàng tiềm năng trên toàn cầu, tăng 400% so với năm trước và được truyền thông phát sóng tại 74 quốc gia, phá vỡ kỷ lục về Teqball.

Tổng trị giá truyền thông đạt 2,1 triệu USD, tăng hơn 200% so với kỳ tổ chức trước tại Bangkok (Thái Lan). Những con số này không chỉ phản ánh hiệu quả truyền thông mà còn minh chứng rõ ràng về giá trị kinh tế mà một sự kiện thể thao quốc tế có thể mang lại cho TPHCM.

Theo đánh giá từ TS. Lý Đại Nghĩa, Giám đốc Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT TPHCM, các sự kiện thể thao lớn tại TPHCM mang lại lợi ích kinh tế đáng kể thông qua việc thúc đẩy du lịch thể thao. TPHCM có thể tận dụng cơ hội để phát triển mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực du lịch thể thao, kinh tế thể thao biển và các dịch vụ hỗ trợ.

Bên cạnh đó, các ngành công nghiệp phụ trợ như quảng cáo, truyền thông, bán lẻ và các dịch vụ y tế, phục hồi chức năng thể thao sẽ có cơ hội phát triển nhanh chóng, góp phần làm phong phú thêm bức tranh kinh tế thể thao tại thành phố.

Từ công nghiệp văn hóa đến thể thao, TPHCM đang thể hiện rõ quyết tâm tái cấu trúc và nâng cấp toàn diện để trở thành “siêu đô thị” sáng tạo, năng động và hội nhập. Việc song hành đầu tư vào các ngành công nghiệp mới, hạ tầng văn hóa - thể thao hiện đại, cùng hệ thống chính sách khuyến khích xã hội hóa đã mở ra hướng đi bền vững.

Đây không chỉ là sự chuẩn bị cho tương lai kinh tế tri thức, mà còn khẳng định bản sắc và “sức mạnh mềm” của TPHCM - trung tâm kinh tế, văn hóa, thể thao hàng đầu cả nước, hướng tới mục tiêu đến năm 2030 trở thành đầu mối sáng tạo của khu vực Đông Nam Á và đến năm 2045 là điểm đến toàn cầu, hiện thực hóa khát vọng vươn tầm quốc tế của một “siêu đô thị” trẻ trung, năng động.

Bà NGUYỄN THỊ THANH THÚY, Phó Giám đốc Sở VH-TT TPHCM:

Không gian và thị trường cho cộng đồng sáng tạo

Cùng với việc tổ chức những sự kiện khẳng định thương hiệu, TPHCM còn là thị trường thu hút các hoạt động văn học - nghệ thuật. Các mô hình không gian sáng tạo mới không chỉ phản ánh sự đa dạng trong cách tiếp cận văn hóa - nghệ thuật mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển của các cộng đồng sáng tạo tại địa phương, từ đó lan tỏa tầm ảnh hưởng đến khu vực và quốc tế.

Ông NGUYỄN NAM NHÂN, Phó Giám đốc Sở VH-TT TPHCM:

Thể thao vì giá trị xã hội và kinh tế

Sau hợp nhất, TPHCM có thêm nguồn lực, thiết chế, sức mạnh nội sinh để xây dựng một trung tâm thể thao hiện đại, giàu bản sắc, có sức lan tỏa toàn quốc. Đây là bước đi phù hợp với tầm nhìn của ngành thể thao Việt Nam trong giai đoạn sắp tới: chuyển đổi từ mô hình “thể thao vì huy chương” sang “thể thao vì giá trị xã hội và kinh tế” và hướng đến nền thể thao Olympic hóa, chuyên nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Nguyễn Anh - Thiên Thanh