TP Hồ Chí Minh: Khẳng định vai trò dẫn dắt công nghệ, đổi mới sáng tạo
Thành phố Hồ Chí Minh là đầu tàu kinh tế, trong giai đoạn phát triển mới, thành phố dần khẳng định vai trò dẫn dắt khoa học, công nghệ, tiên phong hiện thực hóa Nghị quyết 57-NQ/TƯ về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Các thiết bị công nghệ cao được trưng bày tại triển lãm “Sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia tại thành phố Hồ Chí Minh”. Ảnh: BTC
Công nghệ chuyển biến chưa xứng tầm
Những năm qua, tỉnh Bình Dương (cũ) vốn được xem là “công xưởng” công nghiệp của cả nước, từng bước chuyển đổi sang công nghiệp công nghệ cao và đã thu hút được nhiều “ông lớn” FDI, trong đó có lĩnh vực công nghệ. Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu nắm vai trò cửa ngõ về hạ tầng, dịch vụ logistics, bước đầu ứng dụng chuyển đổi số trong các lĩnh vực có thế mạnh.
Thành phố Hồ Chí Minh sau khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu tổng hòa được các thế mạnh của 3 địa phương cũ, có khu công nghệ cao, tập trung nhiều trường đại học lớn; có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất; hệ thống cảng biển, cảng trung chuyển… cùng với lực lượng lao động dồi dào. Theo các chuyên gia, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay đã đạt được những thành tựu quan trọng trong thúc đẩy phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Tuy nhiên, nguồn lực khoa học - công nghệ của thành phố Hồ Chí Minh hiện còn thiếu để đẩy mạnh phát triển các công nghệ mũi nhọn, công nghệ lõi.
Đào tạo nhân lực chất lượng cao tại Khu công nghệ cao thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: Nguyễn Lê
GS.TS Nguyễn Kỳ Phùng, Trưởng ban Quản lý Khu công nghệ cao thành phố Hồ Chí Minh (SHTP) cho biết, phần lớn doanh nghiệp của thành phố ở quy mô vừa và nhỏ. Hầu hết các doanh nghiệp này sử dụng lực lượng lao động giá rẻ, chưa nắm bắt được công nghệ lõi, phần lớn phụ thuộc vào công nghệ của nước ngoài.
Trong khi đó, công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao còn “chệch choạc”, nhiều trường, viện đào tạo nhân lực chưa đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp cần; chưa có tiếng nói chung giữa trường, viện - doanh nghiệp - Nhà nước.
GS.TS Mai Thanh Phong, Hiệu trưởng Trường Đại học Bách Khoa (Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh) nhận định một thực tế rằng, nhân lực chủ chốt, chuyên gia cao cấp, vị trí quản lý trung và cao cấp tại các tập đoàn, doanh nghiệp nước ngoài đang hoạt động tại thành phố Hồ Chí Minh đa phần là người nước ngoài.
Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, đã chỉ ra: Thành phố chưa làm chủ được công nghệ cao, công nghệ lõi trong những ngành chủ lực; chưa thu hút được nhân tài quốc tế trong các lĩnh vực then chốt nên chưa thực sự trở thành động lực chính cho công nghiệp hóa và hiện đại hóa.
Robot thông minh phục vụ Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Ảnh: Ngô Tùng
Lấy đổi mới sáng tạo làm động lực
Nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, nhấn mạnh: Phát triển kinh tế nhanh, bền vững trên nền tảng đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại kinh tế theo hướng lấy khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo làm động lực chủ yếu; đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số, chuyển đổi xanh toàn diện; phát triển kinh tế tri thức, sáng tạo, có khả năng tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Định hướng các chỉ tiêu chủ yếu giai đoạn 2025-2030, Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, cho biết: Kinh tế số chiếm từ 30 - 40%/GRDP; tổng chi xã hội cho nghiên cứu phát triển (R&D) đạt 2 - 3% GRDP, bố trí ít nhất 4 - 5% tổng chi ngân sách hằng năm cho khoa học - công nghệ, chuyển đổi số.
GS.TS Nguyễn Kỳ Phùng, Trưởng ban Quản lý SHTP cho rằng, bên cạnh tăng ngân sách chi cho đầu tư nghiên cứu, phát triển khoa học - công nghệ, thành phố cần xem yếu tố con người là nền tảng trong chiến lược làm chủ công nghệ lõi và chuyển đổi số. Thành phố có dân số gần 14 triệu người, với hơn 7 triệu lao động đang làm việc là thế mạnh vô cùng lớn để đi đầu, dẫn dắt công nghệ, đổi mới sáng tạo.
GS.TS Mai Thanh Phong, Hiệu trưởng Trường Đại học Bách Khoa (Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, việc Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 57-NQ/TƯ về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Quốc hội cũng đã thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số năm 2025 với mục tiêu cụ thể hóa các chính sách phát triển công nghiệp công nghệ số trở thành ngành kinh tế trụ cột, đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút và phát triển nhân tài công nghệ; Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 249/2025/NĐ-CP quy định cơ chế, chính sách thu hút chuyên gia khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây là cơ sở mang tính nền tảng để thành phố Hồ Chí Minh bứt phá về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo trong kỷ nguyên mới.
Thành phố Hồ Chí Minh đang khẳng định vai trò dẫn dắt về khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo. Ảnh: Nguyễn Lê
Về giải pháp phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, cho biết, thành phố sẽ thành lập Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo theo mô hình đối tác công - tư (PPP), phát triển cơ chế tài chính ngoài ngân sách cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Thành phố cũng sẽ có chính sách phù hợp để thúc đẩy khu vực đầu tư nước ngoài chuyển giao công nghệ, quản trị, kỹ năng chuyên môn cao cho doanh nghiệp và người lao động Việt Nam...
