TP.HCM cần xây dựng danh mục vị trí việc làm cho cán bộ, công chức phường, xã

Ngày 19-9, Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) TP.HCM đã tổ chức phiên giải trình việc tổ chức thực hiện Nghị quyết 98 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM; giải ngân vốn đầu tư công, chuyển đổi số và xây dựng chính quyền số.

Nhiều đại biểu tham dự đã dành thời gian để trao đổi về vấn đề thực hiện chính quyền hai cấp tại TP.HCM trong gần ba tháng qua.

Nhiều đại biểu tham dự đã dành nhiều thời gian để trao đổi về vấn đề thực hiện chính quyền hai cấp tại TP.HCM. Ảnh: THANH TUYỀN

Bộ máy từng xã, phường có mức độ chịu tải khác nhau

ĐBQH, GS.TS Nguyễn Thiện Nhân, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy TP.HCM, cho rằng xã, phường hiện nay làm tất cả các nhiệm vụ của quận, huyện cũ. Nhiều việc nếu không phân cấp rõ thì khó tránh khỏi tình trạng lúng túng

Thực tế cho thấy, cùng một quy mô công việc nhưng “bộ máy ở từng xã, phường lại có mức độ chịu tải khác nhau”. Vì vậy, theo GS.TS Nguyễn Thiện Nhân, cần phân loại theo hình thức trực tuyến và trực tiếp, có rà soát lại giữa các địa phương, lý giải nguyên nhân của sự chênh lệch và có giải pháp phù hợp.

Ông cũng lưu ý khi thực hiện đơn vị hành chính mới, cần có quyết định điều chỉnh về quy hoạch, cũng như thẩm quyền của chủ đầu tư với các dự án liên quan đến nhiều phường, xã.

Hiện nay, có tới 108 nhiệm vụ ở 10 lĩnh vực và 363 thủ tục hành chính được giao cho cấp xã, trong đó một số nhiệm vụ tuy không phức tạp nhưng khối lượng lớn, dễ dẫn đến quá tải, thiếu nhân lực. Đặc biệt, nhiều công việc vượt quá khả năng chuyên môn của cán bộ cơ sở, dẫn đến tình trạng “thừa nhưng vẫn thiếu” nhân sự phù hợp.

ĐBQH, GS.TS Nguyễn Thiện Nhân, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy TP.HCM nêu khó khăn của cán bộ cấp xã khi thực hiện chính quyền hai cấp. Ảnh: THANH TUYỀN

Về lĩnh vực tài chính, phường, xã sẽ quản lý, sử dụng, khai thác kết cấu hạ tầng thủy sản, thủy lợi, chợ, kết cấu hạ tầng giao thông, đường thủy nội địa, dự án đầu tư công… Việc này không hoàn toàn khó nhưng hiện không đủ người làm, nếu chỉ có bộ phận tài chính thì sẽ không làm nổi.

Hoặc lĩnh vực xây dựng, phường, xã phải quản lý nhà xã hội, giải quyết tranh chấp nhà, quản lý kiến trúc, quản lý đô thị, quản lý cây xanh, cung cấp nước… Theo ông Nguyễn Thiện Nhân, những nhiệm vụ này "trước đây sở, quận làm cũng mệt rồi".

Về khoa học công nghệ, phường, xã sẽ kiểm tra nhà nước về đo lường vi phạm trong quản lý phương tiện đo lường. Theo ông, trước đây Sở KH&CN làm việc này phải có phòng thí nghiệm, có Trung tâm tiêu chuẩn đo lường, có công cụ. Hiện nay nhiệm vụ này được giao phường, xã quản lý, đánh giá tiêu chuẩn đo lường chất lượng xăng, dầu sẽ vất vả hơn.

Từ thực tế đó, ông đề nghị TP.HCM phải sớm hoàn thiện danh mục vị trí việc làm cho cấp xã, phường. “Nếu không xác định rõ vị trí và tiêu chuẩn cán bộ, công chức cho từng nhiệm vụ, rất dễ gây quá tải cho bộ máy cơ sở. Đây là việc làm cấp bách, cần có lộ trình cụ thể, có thể thí điểm trước ở một số địa phương với quy mô khác nhau rồi báo cáo Bộ Nội vụ tham khảo, thay vì chờ hướng dẫn từ Trung ương” - GS.TS Nguyễn Thiện Nhân nêu.

Ông nhấn mạnh việc xây dựng danh mục vị trí việc làm gắn với tiêu chuẩn cán bộ, công chức là chìa khóa để bảo đảm hiệu quả hoạt động của chính quyền cơ sở trong bối cảnh đổi mới mô hình quản lý.

Theo ĐBQH Trần Kim Yến, dù Chính phủ đã rất quyết liệt trong việc phân cấp, ủy quyền cho địa phương nhưng hiện nay cán bộ đủ năng lực tiếp nhận các nội dung phân cấp, ủy quyền và giải quyết được cho người dân thì còn khó khăn.

“Khi chuyển sang mô hình chính quyền hai cấp và phân bổ anh em về các phòng, để có cán bộ có chuyên môn sâu trong từng lĩnh vực để tiếp nhận nội dung phân cấp, ủy quyền, giải quyết cho người dân được thì rất khó và cần thời gian”- ĐBQH Trần Kim Yến chia sẻ.

"Thực tế, nhiều địa phương có phân công cán bộ làm tư vấn giúp người dân hiểu vấn đề. Nhưng chỉ có một cán bộ tư vấn trong khi người dân chờ rất đông. Vì vậy, phân công làm sao để giải quyết công việc trong ngày cho dân cũng khó” - bà Yến nêu thực tế và cho rằng không chỉ là vấn đề năng lực, kỹ năng mà còn là vấn đề trách nhiệm với người dân.

Có trùng lắp nhiệm vụ giữa các tổ địa bàn, Trung tâm hành chính công?

Phó trưởng đoàn chuyên trách đoàn ĐBQH TP.HCM Huỳnh Thị Phúc đánh giá cao nỗ lực của đội ngũ cán bộ phường, xã trong vận hành mô hình mới. Dù vậy, qua thực tiễn khảo sát, bà cho rằng có tình trạng một số nơi đội ngũ “thừa nhiệt huyết nhưng thiếu trình độ chuyên môn”.

Phó trưởng đoàn chuyên trách đoàn ĐBQH TP.HCM Huỳnh Thị Phúc nói cần rà soát nhiệm vụ của tổ địa bàn và Trung tâm phục vụ hành chính công. Ảnh: THANH TUYỀN

Hiện nay, các xã, phường, đặc khu TP đều có Trung tâm phục vụ hành chính công và có ba Trung tâm phục vụ hành chính công cấp TP. Chưa kể, TP cũng tổ chức 38 tổ địa bàn thực hiện thủ tục phi địa giới hành chính.

“Có tình trạng một tổ địa bàn thực hiện thủ tục phi địa giới hành chính bố trí 3-5 quầy, cũng bố trí 3-5 cán bộ. Nhưng trong một tháng chỉ có 1-3 công dân đến liên hệ. Như vậy, chúng ta có đang lãng phí nguồn nhân lực hay không? Có trường hợp cán bộ tổ địa bàn làm xong nhiệm vụ lại ngồi không, không phải cán bộ không chịu làm mà thực tế phần việc chỉ nhiêu đó” - bà Huỳnh Thị Phúc nêu thực tế.

Từ đó, bà cho rằng cần có đánh giá lại về nhiệm vụ của tổ địa bàn thực hiện thủ tục phi địa giới và nhiệm vụ của Trung tâm phục vụ hành chính công, làm sao để tránh trùng lắp các nhiệm vụ giữa hai tổ, tránh lãng phí nguồn lực.

Ông Nguyễn Bắc Nam, Phó giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM, cho biết TP đang xây dựng sổ tay cẩm nang hướng dẫn thủ tục hành chính cho cấp xã, đồng thời ban hành quy trình xử lý các thủ tục “phi địa giới hành chính” nhằm giảm tình trạng quá tải hồ sơ.

Sở cũng đã tham mưu kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã, đặc biệt là nâng cao năng lực số. Nhiều lớp tập huấn, hội nghị đã được tổ chức, phối hợp với Sở KH&CN để trang bị kiến thức về trí tuệ nhân tạo (AI).

Ngoài ra, Sở cũng xây dựng quy chế phối hợp giữa sở ngành với cấp xã, tránh chồng chéo trong xử lý công việc. Đặc biệt, với các xã phường mới, việc chuyển từ cán bộ Đảng sang cán bộ chính quyền, nhiều khó khăn ban đầu đã phát sinh.

Trưởng đoàn ĐBQH TP.HCM Nguyễn Văn Lợi cho rằng TP cần hướng đến sự phát triển lâu dài vì người dân. Ảnh: THANH TUYỀN

Bộ Nội vụ đã cử cán bộ hỗ trợ trực tiếp và xây dựng kế hoạch để đoàn công tác xuống từng địa bàn lắng nghe, giải quyết kịp thời vướng mắc. Hiện, Sở Nội vụ tiếp tục khảo sát tại 17 xã, phường nhằm đánh giá sát thực tiễn, qua đó hoàn thiện cơ chế và nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Sở Nội vụ cũng đang xây dựng dự thảo kế hoạch tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức, ngay khi có quyết định của cấp thẩm quyền sẽ triển khai.

THANH TUYỀN