Quyết liệt thu hồi vốn tạm ứng xây dựng cơ bản
ĐBP - Xác định những khó khăn trong công tác thu hồi vốn tạm ứng trong xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước, thời gian qua, các cấp, các ngành, đơn vị được giao nhiệm vụ chủ đầu tư, quản lý dự án trên địa bàn tỉnh đã nỗ lực, có những giải pháp tích cực để triển khai thu hồi.
Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại Hải Lộc thi công các hạng mục công trình đường từ cầu A1 - C4.
Theo thống kê của Sở Kế hoạch và Đầu tư, giai đoạn 2016 - 2020, tổng số vốn ứng trước từ ngân sách Trung ương phải bố trí hàng năm trong kế hoạch đầu tư công trung hạn để thu hồi các khoản ứng trước là gần 336 tỷ đồng. Trong đó, chương trình mục tiêu quốc gia gần 109 tỷ đồng; các chương trình mục tiêu và vốn đối ứng ODA hơn 227 tỷ đồng. Số vốn đã bố trí thu hồi vốn ứng trước của các chương trình mục tiêu và vốn đối ứng ODA đã bố trí vốn ngân sách Trung ương hàng năm để thu hồi các khoản ứng trước, từ năm 2016 - 2020 là hơn 128 tỷ đồng. Số vốn đã bố trí kế hoạch thu hồi của chương trình mục tiêu quốc gia là hơn 105 tỷ đồng.
Việc tạm ứng vốn thực hiện hợp đồng đã giúp các nhà thầu thi công có kinh phí để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án. Tuy nhiên, tại một số công trình ứng vốn với tỷ lệ cao, không tương xứng với khối lượng thi công thực hoặc chưa có khối lượng để thực hiện thanh, quyết toán, ảnh hưởng đến công tác điều hành ngân sách ở địa phương, gây khó khăn cho công tác thu hồi vốn tạm ứng trên địa bàn tỉnh. Hiện nay, vốn tạm ứng còn lại đến hết năm 2020 chưa thu hồi là hơn 171 tỷ đồng; trong đó, vốn ứng ngân sách Trung ương chưa thu hồi hơn 99 tỷ đồng và vốn ngân sách địa phương là 72 tỷ đồng. Một số chương trình, dự án đến hết năm 2020 chưa thu hồi được, như: Dự án Hạ tầng kỹ thuật khung trụ sở cơ quan, công cộng, thương mại, dịch vụ dọc trục đường 60m là 41,691 tỷ đồng; đường vành đai II nối tiếp khu tái định cư Noong Bua đến khu tái định cư Pú Tửu là 21,2 tỷ đồng; chi phí đền bù, bồi thường dự án tái định cư Nậm San 2, xã Mường Nhé (huyện Mường Nhé) là 5,359 tỷ đồng…
Để giảm số dư tạm ứng, thu hồi các khoản tạm ứng quá hạn, nâng cao hiệu quả đầu tư từ ngân sách Nhà nước, thời gian tới các cấp, ngành, đơn vị chủ đầu tư, quản lý dự án cần nâng cao trách nhiệm trong việc tạm ứng cho các gói thầu và thực hiện tạm ứng theo đúng quy định hiện hành. Chủ đầu tư cần tính toán mức tạm ứng hợp lý cho từng gói thầu, quản lý chặt chẽ việc nhà thầu sử dụng số tiền tạm ứng đúng mục đích; đồng thời yêu cầu bảo lãnh tạm ứng để nâng cao trách nhiệm đối với các gói thầu. Đối với các dự án, gói thầu còn vướng về mặt bằng thi công cần tính toán mức tạm ứng hợp lý để thực hiện, tránh việc tạm ứng nhưng không thi công được do vướng mặt bằng. Trường hợp vốn tạm ứng chưa thu hồi, nếu quá thời hạn quy định nhà thầu chưa thực hiện hoặc sử dụng không đúng mục đích, chủ đầu tư có trách nhiệm thu hồi hoàn trả ngân sách Nhà nước theo quy định.
Điển hình, Dự án Đường bản Huổi Điết - Nậm Piền - Đán Đanh, xã Mường Tùng (huyện Mường Chà), với tổng mức đầu tư 11 tỷ đồng, do Ban Quản lý dự án các công trình huyện Mường Chà đầu tư, quản lý dự án. Thời gian thực hiện Dự án từ 2018 - 2020 và điều chỉnh đến năm 2021. Tuy nhiên đến nay Dự án đang bị chậm tiến độ và tạm dừng thi công. Nguyên nhân là do công trình ảnh hưởng đến 1,84ha rừng tự nhiên và chưa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng. Trong khi đó, hiện nay đơn vị nhà thầu thi công đã được ứng trước 4 tỷ đồng để thực hiện Dự án. Và nếu hết năm 2021, Dự án chưa tháo gỡ khó khăn, vướng mắc mặt bằng thì phải hoàn trả nguồn vốn. Khi đó, phải thu hồi số vốn đơn vị thi công ứng trước (trừ khối lượng đã thực hiện). Theo ông Nguyễn Gia Tuấn, Giám đốc Ban Quản lý dự án các công trình huyện Mường Chà, việc cho đơn vị thi công tạm ứng đúng theo quy định. Tuy nhiên, nếu hết năm nay Dự án không tháo gỡ được vướng mắc đất rừng thì đơn vị thu hồi số tiền tạm ứng đơn vị thi công sau khi đã trừ khối lượng thực hiện. Việc thu hồi tạm ứng sẽ không gặp khó khăn, vì đã có hợp đồng bảo lãnh tạm ứng.
Bên cạnh đó, cần có biện pháp phù hợp với nhà thầu năng lực yếu hoặc chây ỳ không chịu thi công để hoàn ứng; hạn chế bố trí vốn cho các nhà thầu thực hiện dự án có số dư tạm ứng vốn lớn, quá thời gian quy định. Căn cứ tiến độ giải ngân để có biện pháp điều chuyển kế hoạch từ những dự án không thực hiện sang các dự án tiến độ thi công nhanh đã có khối lượng hoàn thành; thực hiện cắt giảm, điều chuyển vốn đối với phần kế hoạch vốn chưa giải ngân của những dự án triển khai chậm… Để hạn chế phát sinh mới nợ tạm ứng trong các công trình xây dựng cơ bản, các đơn vị chức năng tỉnh, đặc biệt là các chủ đầu tư cần triển khai chặt chẽ quy định về bảo lãnh tạm ứng tại ngân hàng, đây là thủ tục bắt buộc phải có để nếu như xảy ra tình trạng đơn vị thi công không hoàn tạm ứng thì ngân hàng sẽ có trách nhiệm thu hồi lại.
