Phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh tự chủ, hiện đại, hội nhập và lưỡng dụng

Cấp bách hoàn thiện khung pháp lý

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp.

Theo đó, Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 7, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025, trong đó, đã thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh, quy phạm hóa các chính sách có tính đột phá để tạo động lực thúc đẩy công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh mang dấu ấn riêng, tạo vị thế chiến lược mới cho Việt Nam với phương châm “tự lực, tự cường” trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc và bảo đảm an ninh quốc gia và có tính “lưỡng dụng”.

Tuy nhiên, ngay sau khi Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp được thông qua, nhiều chủ trương, chính sách lớn của Đảng có liên quan đến công nghiệp an ninh đã được ban hành mới, đặc biệt là các Nghị quyết của Bộ Chính trị...

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cùng các Phó Chủ tịch Quốc hội điều hành phiên họp.

Cùng với đó, Kết luận số 158-KL/TW của Bộ Chính trị về xây dụng công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên phát triển, vươn mình của dân tộc đề ra nhiều chủ trương, định hướng mới chưa được thể chế hóa trong Luật và cần được tiếp tục nghiên cứu, đưa vào nội dung của Luật để hoàn thiện cơ sở pháp lý phục vụ xây dựng và phát triển công nghiệp an ninh.

Theo đó, công nghiệp an ninh không chỉ bó hẹp phục vụ cho lực lượng CAND mà được mở rộng phục vụ toàn hệ thống chính trị và xã hội, hướng đến xuất khẩu, đóng góp tích cực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chuyển đổi số quốc gia, tạo thế đan cài về lợi ích, củng cố thế trận, vành đai an ninh từ xa, nâng cao uy tín, vị thế đất nước.

Hoạt động sản xuất, cung cấp sản phẩm, dịch vụ công nghiệp an ninh không chỉ bó hẹp trong các công ty, doanh nghiệp trong ngành Công an mà được mở rộng, thu hút sự tham gia của các công ty, trung tâm nghiên cứu trong nhà nước và tư nhân, hình thành Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia do Nhà nước (Bộ Công an) dẫn dắt với các cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ, mua sắm công, hỗ trợ tiếp cận, chuyển giao công nghệ, hỗ trợ đầu ra sản phẩm. Bên cạnh đó, nhiều văn bản quy phạm pháp luật có liên quan trực tiếp và gián tiếp đến hoạt động công nghiệp an ninh cũng đã được sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới..

Thứ trưởng Lê Quốc Hùng thuyết trình về nội dung cơ bản của dự thảo luật.

So với thời điểm Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp được Quốc hội thông qua, hệ thống cơ sở công nghiệp an ninh đã và đang có nhiều sự điều chỉnh cả về quy mô và chất lượng. Trong đó, Bộ Công an đã tiếp nhận quyền đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước tại Mobifone từ Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp từ ngày 27/2/2025, tiếp nhận quyền đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước tại FPT Telecom từ Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước... Vừa qua, Chính phủ đã giao Bộ Công an xây dựng, đưa vào vận hành Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1, là cơ sở quan trọng thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp công nghệ dữ liệu gắn với bảo đảm an ninh, an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu.

Bên cạnh đó, Hiệp hội Dữ liệu quốc gia và Hiệp hội An ninh mạng quốc gia được thành lập, do đồng chí Bộ trưởng Bộ Công an là Chủ tịch, nhằm kết nối các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực dữ liệu, hướng tới xây dựng hệ sinh thái dữ liệu vững mạnh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế số và gia tăng giá trị dữ liệu trong nền kinh tế quốc dân; bảo đảm an ninh mạng theo định hướng, chiến lược về an ninh mạng, góp phần bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Đây là những tiền đề vững chắc để hình thành Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia; đồng thời, đặt ra yêu cầu phải có cơ chế, chính sách đặc thù, phù hợp, đặc biệt về nguồn lực tài chính để tháo gỡ các điểm nghẽn, rào cản, khó khăn trong quá trình nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các sản phẩm khoa học, công nghệ an ninh.

Việc xây dựng, ban hành dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp để kịp thời quy phạm hóa chủ trương của Đảng về xây dựng công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên phát triển, vươn mình của dân tộc là rất cần thiết.

Trước yêu cầu bức thiết trên, Chính phủ giao Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành có liên quan đề xuất xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp theo trình tự, thủ tục rút gọn, trình Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 10.

Phát triển mạnh mẽ công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên vươn mình

Thứ trưởng Lê Quốc Hùng cũng nhấn mạnh: Mục đích ban hành dự án Luật nhằm hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách, tạo lập môi trường phát triển công nghiệp an ninh phục vụ toàn hệ thống chính trị và xã hội, hướng đến xuất khẩu, đóng góp tích cực cho chuyển đổi số quốc gia, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, ban hành các cơ chế, chính sách phù hợp, đặc thù phục vụ phát triển mạnh mẽ công nghiệp an ninh.

Dự án Luật tập trung sửa đổi, bổ sung các nội dung theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, trọng tâm là quy định về hình thành Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia và thiết lập Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh. Hiện nay, Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp đã có quy định về Quỹ công nghiệp quốc phòng, an ninh tại Điều 22 và giao Chính phủ quy định chi tiết việc thành lập, quản lý, phân bổ và sử dụng Quỹ công nghiệp quốc phòng, an ninh. Chính phủ đã ban hành Nghị định số 09/2025/NĐ-CP ngày 03/6/2025 quy định chi tiết một số điều về quản lý nguồn lực tài chính cho công nghiệp quốc phòng, an ninh và Quỹ công nghiệp quốc phòng, an ninh.

Tuy nhiên, tại Kết luận số 158-KL/TW, Bộ Chính trị chỉ đạo thiết lập quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh độc lập và không trùng nội dung chi với Quỹ công nghiệp quốc phòng, an ninh, với các cơ chế đặc thù, chấp nhận rủi ro, có thể đầu tư mạo hiểm vào các hoạt động liên quan nhằm xây dựng công nghiệp an ninh. Trên cơ sở đó, Chính phủ đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định có liên quan tại Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp để tách Quỹ công nghiệp quốc phòng, an ninh thành 2 quỹ độc lập, gồm Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh và Quỹ công nghiệp quốc phòng.

Đồng thời, do không sử dụng quỹ chung nên phân cấp quản lý Quỹ công nghiệp quốc phòng từ Chính phủ cho Bộ Quốc phòng, giao Bộ Công an quản lý Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh.

Ngoài ra, bổ sung một số quy định đặc thù của Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh gồm nguồn tài chính từ đóng góp của các thành viên tham gia Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia, nguyên tắc hoạt động chấp nhận rủi ro, đầu tư mạo hiểm nhằm xây dựng, phát triển công nghiệp an ninh, đặc biệt, khẳng định nguyên tắc không trùng nội dung chi với Quỹ công nghiệp quốc phòng và Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia.

Trong đó, việc bổ sung quy định Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh được đầu tư mạo hiểm nhằm xây dựng, phát triển công nghiệp an ninh, thực hiện đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương kết luận phiên họp.

Việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh không chỉ là yêu cầu khách quan, mà còn là nhiệm vụ chính trị trọng yếu trong giai đoạn mới khi thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ với những cuộc cách mạng công nghệ, cạnh tranh chiến lược, xung đột an ninh phi truyền thống và những biến động khó lường về địa chính trị.

Trình bày báo cáo thẩm tra, thay mặt Ủy ban Quốc phòng, an ninh và đối ngoại của Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Lê Tấn Tới nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp nhằm quán triệt và kịp thời thể chế hóa Kết luận số 158-KL/TW, ngày 26/5/2025 của Bộ Chính trị về xây dựng công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên phát triển, vươn mình của dân tộc; góp phần hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách, tạo lập môi trường phát triển công nghiệp an ninh, đáp ứng nhu cầu cấp bách của tình hình thực tiễn hiện nay.

Ủy ban Quốc phòng, an ninh và đối ngoại nhất trí với các quy định được bổ sung về Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh trong dự thảo Luật nhằm thể chế kịp thời Kết luận số 158-KL/TW của Bộ Chính trị với các cơ chế đặc thù, chấp nhận rủi ro, được đầu tư mạo hiểm vào các hoạt động liên quan để xây dựng công nghiệp an ninh; nhất trí với đề xuất điều chỉnh tên gọi “Quỹ công nghiệp quốc phòng, an ninh” thành “Quỹ công nghiệp quốc phòng” nhằm tách bạch thành 2 quỹ riêng là Quỹ Công nghiệp quốc phòng và Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương ghi nhận tinh thần làm việc nghiêm túc, trách nhiệm, cầu thị của cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra và các đại biểu tham dự, đồng thời đề nghị Bộ Công an phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Quốc phòng, an ninh và đối ngoại, Ủy ban Kinh tế tài chính của Quốc hội, tiếp thu đầy đủ các ý kiến đóng góp để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật, bảo đảm chất lượng, tiến độ, trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại kỳ họp tới.

Việc sửa đổi, bổ sung Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp được kỳ vọng sẽ mở đường cho sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp quốc phòng, an ninh Việt Nam theo hướng hiện đại, tự chủ, lưỡng dụng, trở thành trụ cột trong xây dựng tiềm lực quốc phòng, an ninh quốc gia, tiếp tục góp phần nâng cao năng lực tự cường, bảo đảm an ninh, quốc phòng gắn với phát triển kinh tế – xã hội, đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống, trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Hoàng Phong