Phân bố dân số hợp lý để phát triển bền vững

Thạc sĩ Võ Thị Ngọc Lắm, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Hạnh Dung

Sau sáp nhập địa giới hành chính, Đồng Nai đứng trước nhiều thời cơ nhưng cũng không ít thách thức trong quản lý, phân bố dân cư. Xung quanh vấn đề này, phóng viên Báo và Phát thanh, Truyền hình Đồng Nai đã có cuộc trao đổi với Thạc sĩ VÕ THỊ NGỌC LẮM, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Đồng Nai.

PHÂN BỐ DÂN CƯ KHÔNG ĐỒNG ĐỀU

* Thưa bà, bức tranh dân số tỉnh Đồng Nai hiện có những thay đổi đáng chú ý nào? Sự phân bố dân cư giữa các vùng có sự chênh lệch ra sao?

- Sau sáp nhập, tỉnh Đồng Nai có quy mô dân số khoảng 4,49 triệu người, thuộc nhóm 5 tỉnh, thành phố có dân số đông nhất cả nước. Sự khác biệt về phân bố dân cư giữa các vùng thể hiện rất rõ. Khu vực thành thị, đặc biệt là các phường trung tâm như: Trấn Biên, Tam Hiệp, Long Bình, các khu vực tập trung nhiều khu công nghiệp như Trảng Bom, Nhơn Trạch có mật độ dân số rất cao. Riêng phường Trấn Biên có mật độ hơn 6 ngàn người/km².

Trong khi đó, các xã vùng biên, vùng miền núi như Đăk Ơ, Lộc Ninh, Bù Gia Mập… lại có mật độ dân số rất thấp, chỉ khoảng 79 người/km², dân cư thưa và phân tán.

* Việc dân số tập trung đông tại các đô thị và khu công nghiệp ảnh hưởng như thế nào đến phát triển kinh tế - xã hội và hệ thống an sinh của tỉnh, thưa bà?

- Việc dân cư tập trung đông ở đô thị và các khu công nghiệp vừa mang tính tích cực vừa đặt ra không ít thách thức. Lực lượng lao động dồi dào giúp thúc đẩy tăng trưởng công nghiệp - dịch vụ, nâng cao GRDP bình quân đầu người. Đây cũng là điều kiện quan trọng để tỉnh đầu tư thêm cho hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục, phúc lợi xã hội… góp phần nâng cao đời sống người dân.

Người dân hoàn cảnh khó khăn ở xã Lộc Hưng, tỉnh Đồng Nai, được bác sĩ Bệnh viện Mắt Hà Nội - Đồng Nai khám mắt miễn phí. Ảnh: Hạnh Dung

Tuy nhiên, dân số tăng nhanh về cơ học cũng tạo áp lực lên vấn đề nhà ở, trường học, bệnh viện, giao thông, nước sạch và môi trường. Đô thị hóa nhanh nhưng thiếu đồng bộ dẫn đến nguy cơ mất cân đối trong phát triển; chất lượng sống giữa đô thị và nông thôn chênh lệch đáng kể. Tại nhiều khu vực công nghiệp, tình trạng kẹt xe vào giờ cao điểm, khu nhà trọ chật hẹp, trường lớp quá tải, các bệnh viện phải hoạt động hết công suất là điều dễ thấy.

Ngoài ra, lượng người nhập cư lớn kéo theo áp lực quản lý xã hội, an ninh trật tự và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu. Hệ sinh thái môi trường cũng bị tác động mạnh khi lượng chất thải tăng nhanh, phương tiện giao thông cơ giới nhiều hơn và nhu cầu sử dụng nước sạch cao hơn.

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SỐ ĐỂ QUẢN LÝ DÂN CƯ

* Vậy tỉnh Đồng Nai có những giải pháp gì để quản lý dân cư trong thời gian tới, thưa bà?

- Đồng Nai đang triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số trên cả 3 trụ cột: chính quyền số - kinh tế số - xã hội số. Trong quản lý dân cư, tỉnh đã áp dụng ứng dụng định danh điện tử VNeID với định danh mức 2, chữ ký số, tích hợp nhiều tiện ích liên quan đến thủ tục hành chính trực tuyến, quản lý giấy tờ cá nhân, tài sản… giúp việc quản lý cư trú khoa học và hiện đại hơn.

Trong ngành y tế, chúng tôi triển khai phần mềm quản lý khám, chữa bệnh, phần mềm thống kê dân số MIS nhằm hỗ trợ theo dõi biến động dân cư, tình hình sinh, tử, di cư và nhu cầu chăm sóc sức khỏe. Đây là nền tảng quan trọng để xây dựng cơ sở dữ liệu dân cư toàn diện, phục vụ hoạch định chính sách và dự báo dân số chính xác hơn.

* Theo bà, để hướng tới phân bố dân số hợp lý, Đồng Nai cần thực hiện những giải pháp gì?

- Việc phân bố dân số hợp lý là bài toán tổng hợp, đòi hỏi sự phối hợp giữa quy hoạch, phát triển kinh tế, đầu tư hạ tầng và chính sách an sinh xã hội.

Tôi cho rằng, trước hết, tỉnh cần mở rộng các khu, cụm công nghiệp theo hướng phân tán hợp lý, không dồn ứ vào vài địa bàn. Hạ tầng giao thông liên vùng phải được hoàn thiện để tạo sự kết nối thông suốt giữa nơi ở và nơi làm việc. Khi giao thông thuận lợi, người dân không nhất thiết phải sống gần khu công nghiệp. Tiếp đến, cần phát triển các đô thị vệ tinh và khu dân cư mới. Các đô thị vệ tinh cần được quy hoạch đồng bộ gồm: trường học, bệnh viện, chợ, trung tâm thương mại, văn hóa, không gian xanh… Việc hình thành các khu đô thị hấp dẫn, giá nhà phù hợp sẽ tạo lực hút dân cư rời khỏi các điểm nóng quá tải.

Bên cạnh đó, cần tăng cường dịch vụ công tại vùng nông thôn và miền núi. Muốn người dân “an cư”, các địa phương phải có trường học tốt, trạm y tế, bệnh viện vệ tinh, dịch vụ văn hóa - thể thao đầy đủ. Đầu tư phát triển nông nghiệp công nghệ cao, ngành nghề địa phương sẽ tạo việc làm bền vững, hạn chế dòng di cư tự do vào đô thị.

Đặc biệt, cần chú trọng phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, phân bổ các khu nhà ở xã hội hợp lý thay vì tập trung vào một điểm nào đó… Đây là giải pháp giãn mật độ dân cư mà vẫn thuận tiện cho người lao động.

* Trân trọng cảm ơn bà!

Hạnh Dung (thực hiện)