PGS-TS Nguyễn Lân Hiếu: Chiếc máy 5kg và dự án 'hồi sinh trái tim nơi công cộng'

Chiều 10.8, tại buổi nói chuyện của President Club, ĐBQH, PGS-TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội đã chia sẻ về dự án phi lợi nhuận về lắp đặt máy sốc tim tự động (Automated External Defibrillator) ở nơi công cộng.

Dự án không “rẻ”, nhưng mạng người là vô giá

Dự án này từng được ông Nguyễn Lân Hiếu đề xuất trước đây, nhưng trong bối cảnh tỷ lệ ngưng tim, tử vong ngoài bệnh viện diễn ra, nhất là trường hợp tử vong của 2 người nổi tiếng gần đây, đề xuất của ông Hiếu đang nhận được nhiều sự quan tâm.

Theo bác sĩ Hiếu, việc triển khai lắp đặt máy sốc tim tự động - chỉ nặng chưa ới 5kg - ở những khu vực phù hợp sẽ làm tăng cơ hội được cứu sống với người bị ngừng tuần hoàn, khi được sử dụng kịp thời.

“Khi một người ngừng tuần hoàn ở nơi công cộng, nếu chỉ chờ đưa vào bệnh viện thì cơ hội sống rất thấp. Não người chỉ thiếu máu vài phút là tổn thương nặng nề, vì vậy, cấp cứu đúng cách và kịp thời là yếu tố quyết định”, ông Hiếu nói.

ĐBQH, PGS-TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội chia sẻ tại President Club

Ông cho hay ở nhiều quốc gia, máy sốc tim tự động đã trở thành trang bị phổ biến tại sân bay, bến tàu, trung tâm thương mại, thậm chí trên đường phố. Ở Việt Nam hiện nay, ở một số chung cư lớn, sân bay đã có triển khai, nhưng chưa triển khai rộng rãi và ít được chú ý.

“Nhiều nước trên thế giới họ đã làm việc này từ rất lâu và đã chứng minh hiệu quả. Tỷ lệ sống sót khi cấp cứu ngừng tuần hoàn ngoài bệnh viện với máy sốc tim sẽ cao hơn nhiều”, ông Hiếu nói.

Về kinh phí, ông Hiếu cho rằng nếu triển khai trên cả nước thì cũng là khoản đầu tư lớn. Tuy nhiên, so với việc đảm bảo tính mạng con người thì việc đầu tư là cần thiết.

“Nhiều nước GDP thậm chí còn không bằng chúng ta họ cũng triển khai được thì không có lý do gì chúng ta không triển khai”, ông Hiếu nói.

Với dự án này, bác sĩ Hiếu đề xuất thử nghiệm tại một thành phố du lịch trước, nơi có nhiều nguồn lực xã hội hóa và sự quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp. Sau khi triển khai, dự án sẽ được đánh giá, rút kinh nghiệm để mở rộng thêm.

2 yếu tố quyết định thành công của dự án

Theo ông Nguyễn Lân Hiếu, có hai yếu tố quyết định thành công của dự án. Thứ nhất là nguồn lực đầu tư. Ban đầu chủ yếu từ các mạnh thường quân, tổ chức, doanh nghiệp. Hiện đã có những đơn vị cam kết về tài chính.

Thứ hai là đào tạo và truyền thông, đây là trách nhiệm của các chuyên gia y tế. “Chúng tôi rất sẵn sàng trong việc này”.

"Tôi cho rằng sức khỏe và tính mạng con người là vô giá, không thể so sánh với chi phí đầu tư. Nhiều nước có GDP thấp hơn Việt Nam vẫn triển khai, không có lý do gì chúng ta không làm được", bác sĩ Hiếu nhấn mạnh và cho rằng dự án này tiến hành không có gì phức tạp, bởi quốc tế họ đã làm nhiều.

Ông Hiếu cũng cho hay việc triển khai cũng cần sự ủng hộ của chính quyền địa phương.

“Tôi nghĩ dự án sẽ được ủng hộ, bởi đây không phải dự án từ ngân sách, hơn nữa đây là dự án rất nhân văn, nên không có lý do gì không ủng hộ. Chưa kể, dự án không chỉ bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn nâng tầm cho du lịch địa phương, gây ấn tượng tốt với du khách. Nhiều địa phương cũng đặt vấn đề triển khai với chúng tôi”, ông Hiếu nêu.

PGS Lân Hiếu cho hay tháng 8 dự án sẽ khảo sát, sau đó công bố địa điểm đặt máy.

Ông cho rằng dự án sẽ bắt đầu bằng việc rà soát các trạm y tế xã, phường, bệnh viện tuyến cơ sở chưa có máy để lắp đặt. Giai đoạn sau sẽ mở rộng ra các địa điểm "trống y tế" quá xa cơ sở y tế như nhà thuốc, bến xe, bến tàu, bãi biển… tùy theo lựa chọn của địa phương.

Trên thị trường, một máy sốc tim tự động có giá 20 - 30 triệu đồng

Theo ông Hiếu, trên thị trường, một máy sốc tim tự động có giá 20 - 30 triệu đồng. Các doanh nghiệp có thể mua và đặt máy đó tại cửa hàng của họ trên các con phố. Khi có nạn nhân cần, ở gần khu vực cửa hàng, máy đó sẽ được nhân viên cửa hàng nhanh chóng mang đến và nhân viên đó cũng được hướng dẫn về cách sử dụng.

Người dân không nên lo bị “vạ lây” khi cấp cứu không thành công

Khi đề xuất dự án này, bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu cũng chia sẻ có rất nhiều ý kiến ủng hộ, nhưng cũng có những băn khoăn. Ví dụ nhiều người cũng lo lắng về việc sử dụng liệu có đúng cách hay không? Liệu có sạc kịp thời không? Liệu cấp cứu không thành công thì có bị liên đới trách nhiệm hay không? Thậm chí có người còn lo sẽ bị mất cắp… “Một thiết bị có thể tăng cơ hội cứu sống người khác thì không ai lại lấy đi để bán”, ông Hiếu nói.

Về lo ngại kỹ thuật khi người dân không biết sử dụng thiết bị, ông Hiếu cho biết giai đoạn đầu sẽ áp dụng quy trình chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới, dịch sang tiếng Việt và bổ sung yếu tố đặc thù của Việt Nam như cấp cứu đuối nước, cháy nổ, thảm họa…

Theo đó, ban đầu máy sẽ triển khai ở các trạm y tế, bệnh viện hoặc sân bay - nơi có nhân viên y tế. Các nhân viên y tế sẽ có kiến thức cơ bản, đồng thời được hướng dẫn thêm. Do đó, vậy việc không thể sử dụng là điều không quá lo ngại.

“Chúng tôi sẽ tổ chức các lớp đào tạo, thậm chí cấp chứng chỉ cho các học viên để sau này họ lại đi hướng dẫn cho những người khác. Chúng tôi cũng sẽ xây dựng mạng lưới tình nguyện viên”, ông Hiếu nói và chia sẻ rằng trên thế giới còn ứng dụng công nghệ để làm thành bản đồ số, hiển thị rõ vị trí của khu vực đặt máy để thuận tiện cho việc cấp cứu.

Ông Nguyễn Lân Hiếu cho rằng dự án đặt máy sốc tim tự động nơi công cộng rất khả khi

Về lo ngại người dân e ngại vạ lây khi cấp cứu không thành công, ông Hiếu cho rằng Luật Khám chữa bệnh cũng nêu rằng khi gặp người trong tình trạng nguy hiểm khẩn cấp thì người dân có trách nhiệm cấp cứu. Ngoài ra, nơi đặt máy cũng đã có những hướng dẫn cụ thể, có số điện thoại, videocall để hướng dẫn trực tiếp.

“Chúng ta không lo sợ điều đó. Trong cuộc sống có nhiều ví dụ, như có cô điều dưỡng cấp cứu người bệnh trong bữa ăn, hay một người cấp cứu thành công một cháu bé bị đuối nước… Thậm chí người đó còn cầm điện thoại để bác sĩ hướng dẫn trực tiếp. Do đó, tôi không lo ngại việc cấp cứu không thành công mà bị lên án”, ông Hiếu nói.

Lam Thanh