Nhiều sai phạm về môi trường tại hai nhà máy thép Dana - Ý, Dana - Úc

Khoảng cách hai nhà máy thép Dana-Ý, Dana-Úc quá gần khu dân cư.

Kết quả thanh tra đã chỉ ra, việc thẩm định, phê duyệt quy hoạch Cụm Công nghiệp (CN) tại các Quyết định của UBNDTP Đà Nẵng vào các năm 2004, 2006 từ cơ sở sản xuất đến khu dân cư 50 mét là không đúng quy định theo Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 4449: 1987, không đảm bảo khoảng cách an toàn tối thiểu về môi trường. Thiếu sót này thuộc về Sở Xây dựng thành phố trong việc thẩm định, trình phê duyệt và của chủ đầu tư dự án Cụm CN là Công ty Phát triển và Khai thác hạ tầng Khu CN Đà Nẵng, Công ty CP Xây dựng và Đầu tư Đà Nẵng CT trong việc lập quy hoạch. Việc UBND TP Đà Nẵng cấp Giấy chứng nhận QSDĐ cho chủ đầu tư Cụm CN, sau đó lại chuyển nhượng lại cho 2 công ty Dana-Ý, Dana-Úc với mục đích sử dụng là đất khu CN, thời hạn sử dụng lâu dài là không đúng quy định Luật Đất đai 2003.

Nội dung này đã được Thanh tra Chính phủ yêu cầu rà soát, điều chỉnh từ năm 2012 nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện. Đối với với Công ty CP Thép Dana-Ý, việc cấp Giấy chứng nhận đầu tư lần đầu cho dự án Nhà máy sản xuất Thép Thành lợi và dự án nhà máy thép Đà Nẵng-Ý tại Cụm CN là không phù hợp với quy định ngành nghề tại Cụm CN theo đánh giá tác động môi trường (ĐTM), được phê duyệt tại Quyết định số 238 của Sở TN-MT thành phố, không phù hợp với chủ trương của UBND TP về việc không cho đầu tư lắp đặt mới lò luyện thép trong các Khu CN và không đảm bảo khoảng cách ly tối thiểu 500 mét đối với khu dân cư theo Tiêu chuẩn Việt Nam. Việc cấp điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư cho nhà máy thép, tăng công suất, vốn, quy mô diện tích đất trước khi UBNDTP phê duyệt ĐTM là không đúng với quy định Luật Bảo vệ môi trường. Việc Trung tâm xúc tiến đầu tư tiếp nhận hồ sơ đăng ký của Công tư, xử lý, trình UBNDTP cấp và điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư là không đúng quy định của Nghị định 108/NĐ-CP 2006 của Chính phủ, quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Đầu tư.

Đối với Công ty CP Thép Dana-Úc, kết quả thanh tra cũng chỉ ra, việc cấp giấy chứng nhận lần đầu cho Công ty này là không phù hợp với quy định về ngành nghề theo ĐTM được phê duyệt… Vị trí dự án nhà máy thép sát khu dân cư không đảm bảo khoảng cách ly tối thiểu 500 mét đối với khu dân cư theo Tiêu chuẩn Việt Nam. Trách nhiệm này thuộc Giám đốc Sở Kế hoạch-Đầu tư thành phố và Bộ phận tham mưu trong việc xử lý, trình UBNDTP phê duyệt… Công ty CP Thép Dana-Ý không thực hiện xin giấy phép trước khi khởi công xây dựng công trình là không đúng quy định của Luật Xây dựng, trách nhiệm này thuộc Tổng Giám đốc Công ty… Trong quá trình hoạt động, cả 2 Công ty đã có thay đổi một số máy móc, thiết bị của hệ lò luyện không đúng với dây chuyền và đăng ký tại ĐTM đã được phê duyệt, trách nhiệm này cũng thuộc về Tổng Giám đốc của hai Công ty.

Trong vấn đề chấp hành các quy định về bảo vệ môi trường và Báo cáo đánh giá tác động môi trường, việc thẩm định, phê duyệt ĐTM đối với 2 dự án nhà máy thép tại các quyết định của UBNDTP vào các năm 2008, 2009, 2012, 2014 là không phù hợp với quy hoạch ngành nghề công nghiệp nhẹ, ít gây ô nhiễm môi trường theo ĐTM của Cụm CN được phê duyệt theo quyết định của Sở TNMT. Vấn đề này, Sở TNMT đã có tờ trình vào năm 2007 với ý kiến nghị việc đầu tư Nhà máy thép tại Cụm CN là không phù hợp với quy hoạch ngành nghề tại ĐTM, nhưng sau khi UBNDTP đồng ý phê duyệt dự án đầu tư 2 nhà máy thép tại Cụm CN, Sở TNMT đã thẩm định, trình UBNDTP phê duyệt ĐTM đối với 2 dự án nhà máy thép mà không có ý kiến tham mưu cho UBNDTP về các nội dung không phù hợp nêu trên là chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm… dẫn đến sai phạm của của cả Chánh Văn phòng UBNDTP và bộ phận tham mưu và lãnh đạo UBNDTP. Từ năm 2009 đến nay, cả 2 nhà máy thép hoạt động sản xuất nhưng không lập ĐTM bổ sung phù hợp với công suất đã thay đổi so với chứng nhận đầu tư ban đầu là không đúng Luật Bảo vệ môi trường, trách nhiệm này thuộc về Tổng Giám đốc hai công ty. Cho đến thời điểm thanh tra hiện nay, cả 2 công ty chưa được Sở TNMT xác nhận hoàn thành toàn bộ công trình, biện pháp bảo vệ môi trường phục vụ giai đoạn vận hành của dự án trước khi dự án đưa vào vận hành chính thức, nhưng đã đưa dự án vào vận hành từ năm 2008, 2009 đến nay là không đúng với Nghị định 29/2011 của Chính phủ.

Kết quả kiểm tra còn cho thấy, các công ty còn các tồn tại, vi phạm về thực hiện công trình, biện pháp bảo vệ môi trường như: quản lý chất thải nguy hại, hệ thống xử lý khí thải lò luyện một số năm hoạt động thiếu hiệu quả, xử lý chất thải rắn xỉ lò không đúng theo phương án ĐTM đã phê duyệt, các biện pháp giảm thiểu tiếng ồn, trồng cây xanh chưa được thực hiện đầy đủ theo quy định… Từ kết quả thanh tra, Thanh tra thành phố đã kiến nghị xử lý đối với những vi phạm của Sở Xây dựng, Công ty Phát triển và Khai thác hạ tầng Khu CN Đà Nẵng; lãnh đạo UBNDTP (giai đoạn 2007 đến 2014); Sở TNMT, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Ban Xúc tiến và hỗ trợ đầu tư. Đồng thời yêu cầu Tổng Giám đốc Công ty Thép Dana-Ý, Dana-Úc nghiêm túc chấn chỉnh và có biện pháp khắc phục đối với các tồn tại, vi phạm trong quá trình hoạt động và bảo vệ môi trường như kết quả thanh tra đã nêu.

Hồng Thanh