Mỹ viện trợ cho Ukraina, 'canh bạc' đầu tư chưa lời đã thấy lỗ

Quân đội Ukraine nhận gói viện trợ bao gồm tên lửa chống tăng Javelin do Mỹ gửi. Ảnh: AP

Tuy nhiên, tờ Politico mới đây đưa tin, gói viện trợ 48 tỷ USD của Mỹ cho Ukraine có thể cạn kiệt vào tháng 7 tới.

Có "1 vốn 4 lời" như kỳ vọng?

Thời gian gần đây, các nước phương Tây thường xuyên than vãn về những tốn kém cho việc giúp đỡ Ukraine trong cuộc chiến chống Nga, nhưng tại sao họ vẫn tiếp tục gia tăng các gói viện trợ mới?

Thực tế, cuộc khủng hoảng kéo dài ở Ukraine đã làm suy yếu sự ủng hộ của các đồng minh phương Tây đối với chính quyền Kiev, và nếu không nhờ những lợi ích kinh tế bản thân mình thu được, các nước NATO đã ngừng viện trợ quân sự cho Kiev từ lâu rồi.

Thí dụ, Washington đã viện trợ quân sự cho chính quyền Kiev vài chục tỷ USD, nhưng nước này sẽ thu lại được lợi ích rất lớn về kinh tế, bởi viện trợ trên danh nghĩa không hoàn lại, nhưng Ukraine sau này sẽ phải trả bằng những ưu đãi khác cho phương Tây.

Nguồn từ Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, hỗ trợ quân sự cho Kiev vào năm 2022 chiếm khoảng 5,3% tổng chi tiêu quốc phòng của Mỹ. Hầu hết số tiền này được quy đổi thành dạng trang, thiết bị do Mỹ sản xuất để cung cấp cho Ukraine.

Sự hỗ trợ này làm kho vũ khí dự trữ của Mỹ và các đồng minh cạn kiệt, khiến Lầu Năm Góc phải ký thêm nhiều hợp đồng mới với các tập đoàn sản xuất đạn dược của Mỹ. Điều này đồng nghĩa với việc tạo ra nhiều việc làm cho người lao động Mỹ.

Bên cạnh đó, cuộc chiến Nga-Ukraine đã dẫn đến việc Mỹ và EU ban hành hàng chục ngàn lệnh trừng phạt nhằm vào các chủ thể và cá nhân ở Nga, cấm xuất, nhập khẩu nhiều mặt hàng khác nhau, giúp các công ty Mỹ chiếm lĩnh thêm nhiều thị trường truyền thống của Nga.

Đặc biệt, lệnh cấm mua dầu mỏ, khí đốt và áp đặt giá trần dầu đối với Moscow, đã buộc nhiều nước châu Âu phải từ bỏ dầu mỏ và khí đốt đường ống giá rẻ của Nga, quay sang mua dầu đá phiến và khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) giá cao của Mỹ.

Sự giảm bớt sự hiện diện của Nga trên thị trường năng lượng châu Âu đã mở ra cơ hội cho các tập đoàn năng lượng Mỹ đánh chiếm thị phần dầu mỏ và khí đốt của Nga ở châu Âu.

Đây là mũi tên trúng 2 đích của Washington, khi buộc Brussels cắt đứt những liên hệ kinh tế cuối cùng với Moscow, khiến Điện Kremlin mất đi nguồn thu khổng lồ có thể sử dụng trong chiến tranh, đồng thời làm gia tăng sự phụ thuộc của châu Âu vào Mỹ.

Sẽ hết tiền viện trợ cho Ukraine?

Trong gói viện trợ trị giá 48 tỷ USD cho Ukraine, đến nay số tiền còn lại không quá 6 tỷ USD, và nó sẽ "sớm biến thành những mảnh kim loại cháy đen, cùng những tàn tích của Ukraine". Thêm vào đó, trong bối cảnh cuộc đại khủng hoảng nợ trần quốc gia của Mỹ, chủ đề Ukraine với những yêu cầu về viện trợ sẽ hoàn toàn "lạc lõng".

Tuy vậy, Lầu Năm Góc đã công bố gói viện trợ mới nhất cho Kiev vào tuần trước, trị giá khoảng 1,2 tỷ USD, nhằm cung cấp cho ngành công nghiệp quân sự để sản xuất pháo và đạn phòng không.

Trước việc này, nhiều tờ báo Mỹ cho rằng, các cuộc thảo luận về gói viện trợ mới cho Ukraine sẽ gây ra cuộc tranh luận gay gắt tại Quốc hội Mỹ trong những tháng tới và sẽ vấp phải sự phản đối từ các đảng viên Đảng Cộng hòa.

Phe Cộng hòa đã liên tục kêu gọi cắt giảm chi tiêu của chính phủ Mỹ cho Ukraine và cho rằng ông Biden cần dành nhiều sự quan tâm hơn đến các vấn đề nội tại ở Mỹ.

Washington hiện đang gánh khoản nợ quốc gia ước tính hơn 31.000 tỷ USD, có nguy cơ vỡ nợ vào ngày 1-6 tới. Cho đến nay, chính quyền ông Biden và các thành viên Đảng Cộng hòa ở Hạ viện vẫn đang tranh cãi gay gắt về khả năng nâng trần nợ công của Mỹ. Song việc tăng trần nợ (nếu có) sẽ không cho phép các khoản chi tiêu liên bang mới, chỉ cho phép vay để trả cho những gì quốc hội đã thông qua.

Hơn nữa, nỗ lực trang bị vũ khí như thế này cũng đã khiến các quan chức Mỹ và châu Âu lo lắng vì có nguy cơ làm cạn kiệt kho dự trữ quân sự của các quốc gia viện trợ và làm lộ ra những lỗ hổng trong năng lực sản xuất của họ.

Trong 8 tháng đầu chiến sự, quân đội Ukraine đã khai hỏa số tên lửa phòng không Stinger đủ dùng trong 13 năm và tên lửa Javelin dùng trong 5 năm, theo Raytheon, công ty sản xuất cả hai loại vũ khí này.

Khi chiến sự ngày càng khốc liệt trong những tháng mùa đông lạnh giá, cuộc chiến trên bộ đã sử dụng nhiều pháo binh hơn. Ước tính chỉ trong vài tháng qua, lực lượng Ukraine đã khai hỏa trung bình 7.700 quả đạn pháo mỗi ngày, vượt xa sản lượng của Mỹ trước xung đột là 14.000 quả đạn 155mm mỗi tháng.

Tướng Mark A. Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, dự đoán việc tăng cường kho dự trữ đạn pháo có thể buộc Lầu Năm Góc phải tăng chi tiêu hơn nữa.

Vậy nhưng, trong bối cảnh khủng hoảng nợ công Mỹ đang ở ngưỡng cực kỳ nguy hiểm, xem ra việc Mỹ tăng chi tiêu hơn nữa là bất khả thi. Bởi lẽ, với tốc độ chi tiêu hiện tại và tình hình trần nợ công chưa được giải quyết, ngân sách chính phủ Mỹ dành cho Ukraine sắp cạn kiệt mà chưa có dấu hiệu sẽ được bổ sung.

H.N (tổng hợp)